Zdjęcie: Sławomir Fluder, Epiplatys annulatus.

Nazwa gatunkowa: Epiplatys annulatus.

Nazwa polska: szczupieńczyk karłowaty.

Występowanie geograficzne: dorzecze rzeki Niger - Afryka Zachodnia (Gwinea, Sierra Leone, Liberia, Wybrzeże Kości Słoniowej, Ghana, Burkina Faso, Togo, Benin, Nigeria).

Wygląd: tułów podłużny, jasnożółty w cztery szerokie brązowe pasy, płetwa ogonowa w kształcie płomyka. Istnieje kilka odmian barwnych. W zależności od odmiany płetwa ogonowa samców może być w kolorze żółtym, pomarańczowym lub czerwonym. U samic zwykle płetwy są przezroczyste lub posiadają jedynie szczątkowe kolory. Oczy tych ryb są turkusowe. Budowa ryb jest filigranowa.

Rozmiar: do 4 cm.

Długość życia: brak danych.

Typ środowiska: gęsto zarośnięte wody, bardzo wolno płynące strumienie i rzeki nizinne - głównie zacienione (np. w tropikalnych lasach).

Urządzenie zbiornika: ryby czują się dobrze w otoczeniu roślin pływających, warto zastosować dekoracje z zatopionego drewna, sporą masę roślinną. Preferują niezbyt mocne oświetlenie - odpowiednio stłumione a nawet punktowe i ciemne podłoże. Można zastosować torf włóknisty, szyszki olchy, liście na dnie. Wymagane przykrycie zbiornika - gatunek jest bardzo skoczny.

Wymagane parametry wody: pH ok. 6,3-6,5.

Temperatura: 24-26°C.

Zalecany minimalny litraż: 50 l.

Zachowanie: ryby zgodne i towarzyskie - przebywają głównie w górnych partiach wody i tuz przy powierzchni. Najlepiej czują się w grupach (6-9 szt.). Nie nadają się do typowych akwariów towarzyskich ze względu na małe rozmiary i delikatność. Można je jednak trzymać z innymi mikrorybkami, które mają podobne wymagania w zakresie warunków hodowlanych.

Dieta: mięsożerne - preferują pokarm żywy (rozwielitka, muszki owocowe, oczlik, szklarka, skoczogonki, wylęg solowca). Można przyzwyczaić je do mrożonek. Pokarmy suche o ile będą akceptowane powinny stanowić nie więcej niż 10-15% ich diety.

Dymorfizm płciowy: samce nieco większe o mocniejszych barwach i z większą ilością koloru na płetwach. Płetwa ogonowa zazwyczaj jest u nich nieco dłuższa.

Rozmnażanie: możliwe w akwariach - jednak nieco kłopotliwe. Tarło odbywa się grupowo w bardzo miękkiej wodzie GH 1-2 o niskim pH 5,5-6. Samica wypuszcza ikrę wśród roślin pierzastych, którą od razu zapładnia samiec. Następnie ikra przyczepia się do roślin. W tym czasie należy utrzymywać temperaturę w zbiorniku na poziomie 26-27°C. Młode wylęgają się po 10-14 dniach i przebywają głównie przy powierzchni. Łatwo je wtedy odłowić za pomocą chochelki lub szklanej fajki, a czasem nawet dużej łyżki stołowej. Młode na początku karmią się pierwotniakami, potem można im podawać drobny wylęg solowca i pył z zawiesiny drobno roztartego pokarmu suchego. Dorosłe ryby z reguły nie zjadają swojego narybku.

Uwagi: brak.

Zdjęcie: Tommy Aquario, Tetraodon biocellatus.

Nazwa gatunkowa: Tetraodon biocellatus.

Nazwa polska: kolcobrzuch dwuplamy.

Występowanie geograficzne: Azja Południowo-Wschodnia.

Wygląd: tułów okrągły - balonowaty, płetwy małe, pyszczek nieco wyciągnięty w ryjek (dziób), oczy duże - wystają poza obrys głowy, ryba potrafi obracać gałkami ocznymi, przy oczach występują pierzaste wyrostki, płetwy przezroczyste, podbrzusze jasne (białawe), na grzbiecie charakterystyczny zaokrąglony wzór siatkowy złożony z żółtych lub beżowych linii na czarnym, brązowym lub beżowym tle. U nasady płetwy ogonowej znajdują się dwie plamki - czarne oczka (stąd nazwa), niektóre odmiany mają również dodatkowe oczko na grzbiecie lub przy płetwach piersiowych. Ubarwienie wraz ze wzorem na ciele bardziej przypomina rybę morską.

Rozmiar: w naturze samice do 10 cm, w akwariach zazwyczaj do 8 cm.

Długość życia: niektóre źródła wskazują maksymalny wiek tego gatunku na ponad 15 lat.

Typ środowiska: słodkie wody (rzeki i jeziora) o wolnym przepływie. Gatunek nie jest spotykany w estuariach.

Wymagane parametry wody: tolerowane pH 6,8-7,8, woda średnio-twarda lub twarda. Ryby już od wielu lat często trzymane są w wodzie słonawej - zwłaszcza w Azji. Obserwacje wykazały, że znoszą bez uszczerbku na zdrowiu niskie zasolenie w okolicach 2-4‰ i nawet są wówczas mniej podatne na choroby. Niektórzy akwaryści trzymają ten gatunek w zasoleniu nawet 8‰.

Temperatura: tolerowana 22-27°C, zalecana 24-26°C.

Zalecany minimalny litraż: 160 l.

Wystrój zbiornika: kamienie, drewno, podłoże piaszczyste lub żwirowe, może uszkadzać delikatniejsze rośliny.

Zachowanie: ryby te są dosyć spokojne w odniesieniu do innych gatunków ryb w przeciwieństwie do wielu innych gatunków kolcobrzuchów, z reguły nie interesują się innymi gatunkami. Są śmiałe i ciekawskie, bardzo aktywne, wszędzie ich pełno, cały czas są w ruchu.  Trzymać je należy jednak pojedynczo bez towarzystwa innych osobników swojego gatunku, gdyż walczą między sobą i uszkadzają sobie płetwy (wobec siebie są złośliwe i uszczypliwe). Bardzo boją się nagłego włączania i gaszenia oświetlenia - mogą wówczas wyskakiwać ze zbiorników (warto zaopatrzyć się w lampę o funkcji zmierzch / świt).

Dieta: mięsożerne - uwielbiają ślimaki wodne i małże, zjedzą również krewetki, kryla, lasonoga, wodzień, dżdżownice, drobne kawałki filetów rybnych. Sztuczny pokarm suchy pobierają bardzo niechętnie a najczęściej w ogóle. Niektóre źródła wskazują, że żywią się również w niewielkim stopniu miękkolistnymi roślinami - więc mogą je także uszkadzać w akwariach. Ryby są w miarę śmiałe i niemal od razu pobierają pokarm z pensety - należy je karmić indywidualnie, ponieważ przegrywają konkurencję o pokarm z wszelkimi innymi gatunkami ryb w akwariach jeżeli nie ma tam ślimaków wodnych. Podawany pokarm powinien mieć taką formę, aby ryby mogły odrywać drobne kęsy i kruszyć zębami skorupy mięczaków. Ma to na celu doprowadzanie do ścierania się ich zębów. W przypadku ciągłego skarmiania pokarmem drobnym zęby będą stale rosnąć a to z czasem będzie wymagać ich skrócenia, gdyż uniemożliwi to tym rybom pobieranie pokarmu w późniejszym czasie. 

Dymorfizm płciowy: nie do rozróżnienia.

Rozmnażanie: brak danych.

Uwagi: brak. 

Zdjęcie: P.E.J.W..

Nazwa gatunkowa: Trichogaster chuna.

Nazwa polska: prętnik trójbarwny.

Występowanie geograficzne: słodkie wody rzek - Ganges i Bramaputra (oraz ich dorzecza) na terenie Bangladeszu i Indii w Azji.

Wygląd: ciało ryb bocznie spłaszczone kształtu owalnego, płetwy brzuszne są przekształcone w długie, ruchome nitki czuciowe. Ryby posiadają narząd oddechowy - labirynt, dzięki któremu mogą oddychać powietrzem atmosferycznym, w handlu spotkać można trzy główne odmiany barwne:

Pierwsza z nich posiada trzy kolory - płetwa grzbietowa jasna (np. biało-żółta), tułów miedziany, podbrzusze czarne. Wszystkie kolory wyraźnie się od siebie odcinają. Druga pospolita wersja kolorystyczna (zdjęcie powyżej) prezentuje również trzy barwy, które płynnie przechodzą z jednej w drugą. Ta odmiana może mieć w palecie barw również kolor błękitny. Niekiedy głowa może mieć podobne ubarwienie jak podbrzusze. Trzecia odmiana hodowlana w Polsce ma nazwę - prętnik morelowy. Ryby są jasnożółte (morelowe) lub jasnopomarańczowe, płetwy moga być przezroczyste ale niektóre odmiany mają te płetwy czerwonawe.

Zdjęcie: Ajay Kokeram, prętnik morelowy.

Rozmiar: samce do 6 cm, samice do 5.

Długość życia: maksymalnie 4-5 lat.

Typ środowiska: wody stojące, bądź z minimalnym nurtem: stawy, kanały, rowy, oczka wodne, pola ryżowe i jeziorka z dużą, bujną roślinnością podwodną i pływającą.

Wymagane parametry wody: zalecane pH 6-7,5 oraz GH 2-18.

Temperatura: zalecane 25-28 °C.

Zalecany minimalny litraż: 80 l.

Zachowanie: samce są terytorialne i często wykazują agresje wobec siebie i innych ryb labiryntowych. Zaleca się trzymanie tego gatunku w haremie w układzie 1+3 (jeden samiec + 3 samice).

Dieta: mięsożerne - w środowisku naturalnym żywią się głównie drobnymi bezkręgowcami. W akwarium bez problemów przyjmują pokarmy suche, mrożone oraz żywe. 

Dymorfizm płciowy: samce smuklejsze, większe i intensywniej ubarwione w porównaniu do samic, które mają nieco słabsze kolory. Samce posiadają również nieco wydłużoną płetwę grzbietową i odbytową.

Rozmnażanie: łatwe - w dobrze urządzonym akwarium do tarła dochodzi często bez ingerencji akwarysty. Podczas tarła samiec buduje gniazdo z kawałków roślin i pęcherzyków powietrza stworzonych ze swojej śliny. Do tarła dochodzi pod gniazdem. Samiec umieszcza złożoną ikrę w gnieździe i następnie sam opiekuje się ikrą i wylęgiem. Samica jest przeganiana i może zostać nawet zabita (w zbyt małym zbiorniku). Nie uczestniczy ona w wychowaniu młodych.

Uwagi: brak.

Zdjęcia: Tommy Aquario, Hara jerdoni.

Nazwa gatunkowa: Hara jerdoni.

Nazwa polska: potocznie jest nazywany przez akwarystów sumikiem kotwicowym.

Charakterystyka: mały sumik słodkowodny.

Występowanie geograficzne: Południowa Azja (Indie, Bangladesz, prawdopodobnie również zachodnia Myanma).

Wygląd: dosyć osobliwy jak na rybę sumowatą - laik prędzej zaklasyfikował by ten gatunek jako zbrojnika. Kształt ciała przypomina kotwicę. Głowa duża, płetwy masywne, występuje kilka par wąsików, ubarwienie marmurkowate - kamuflujące - szar0-beżowo-ciemnobrązowe..

Rozmiar: do 4 cm.

Długość życia: brak danych.

Typ środowiska: rzeki wyżynne o wartkim nurcie o piaszczysto-żwirowym podłożu.

Wymagane parametry wody: zalecane pH 7-7,5, zakres dKH: 8-15.

Temperatura: w naturze 18-24°C, w akwariach zaleca się 20-24°C.

Zalecany minimalny litraż: w akwarium jednogatunkowym 30 l, w zbiorniku wielogatunkowym z innymi małymi i nieagresywnymi gatunkami 60 l.  Zbiornik nie musi być głęboki - wystarczy już 20 cm wysokości.

Wystrój zbiornika: ryby te preferują podłoża piaszczyste z niewielkim dodatkiem żwiru, chętnie przebywają wśród drewna akwariowego (np. korzeni), lubią lekki prąd wody.

Zachowanie: gatunek filigranowy, spokojny, łagodny, powolny, bardziej aktywny nocą, za dnia mało ruchliwy. Należy uważnie dobierać mu towarzystwo innych gatunków. Nie zaleca się łączenia w zbyt małych akwariach z innymi przydennymi gatunkami, z którymi sumiki te będą przegrywać konkurencję o pokarm (kiryski, zbrojniki itp.). Zaleca się trzymanie tych sumików w grupie kilku sztuk. 

Dieta: wszystkożerny z przewagą pokarmów mięsnych, drobny zooplankton wodny, larwy owadów, padlina, detrytus. Pokarm pobierany jest z dna.

Dymorfizm płciowy: nie do odróżnienia, samce i samice wyglądają identycznie, jednak niektóre źródła wskazują, że samice mogą być bardziej pękate i nieco mniejsze.

Rozmnażanie: brak danych.

Uwagi: gatunek ten jest odkryciem ostatnich lat. Nadaje się do małych zbiorników i ze względu na ciekawy wygląd stał się dosyć popularny.