Zdjęcie: Łukasz Smulski, Palythoa sp. (odmiana barwna - fotosyntezująca).
Zdjęcie: Jarosław Augustyn, Palythoa sp. (odmiana barwna - fotosyntezująca).
Zdjęcie: Adrian Zdziarski, Palythoa sp. "Atomic Green".
Palythoa sp. (odmiana barwna - fotosyntezująca).
Zdjęcie: Robert Rakness, Palythoa sp.
Ogólna charakterystyka: pospolity w akwariach kolonijny koralowiec miękki o formie grzybkowatej.
Występowanie geograficzne: rodzaj jest bardzo rozpowszechniony - poszczególne gatunki żyją w Atlantyku, Pacyfiku, Oceanie Indyjskim i wodach przynależnych tych oceanów.
Opis: Koralowiec składa się z połączonych ze sobą tzw. grzybków (czasem również luźno rozmieszczonych), które bardzo przypominają kwiatki (często słoneczniki). Dysk jest przymocowany do stopy (trzonka), która się trzyma podłoża. Na obrzeżach dysku występują macki (zwykle krótkie i spiczaste). Natomiast w środku tego dysku znajduje się otwór gębowy. W akwarystyce zarysował się trwały podział (czasem nie słuszny), że Palythoa są nieco większe od rodzaju Zoanthus i posiadają dłuższy trzonek oraz zaostrzone macki. W myśl tego podziału uważa się, że grzybki Palythoa mają 2-4 cm średnicy, podczas gdy grzybki Zoanthus mierzą zwykle 1-2,5 cm średnicy. taka praktyka jest trudna do udowodnienia i potwierdzenia ze względu na brak powszechnej możliwości identyfikacji naukowej. Jednakże akwaryści się go kurczowo trzymają co w większości przypadków ma swoje potwierdzenie. Palythoa porastają skały, tworząc niezwykle kolorowe kompozycje. Połacie w akwariach mogą sobie liczyć nawet 80 cm średnicy. W naturze bytują głównie w płytkich wodach ale w akwariach wolą dolne partie zbiornika (pamiętać należy, że akwaria są zbiornikami jeszcze płytszymi i z reguły nie przekraczają 60 cm wysokości).
Do obrotu akwarystycznego trafiają najbardziej kolorowe gatunki i odmiany. Ich ubarwienie jest niezwykle kontrastowe. Często nazwy handlowe kolorowych odmian są powiązane z nazwami oznaczającymi niebezpieczeństwo - "Toxic", "Nuclear", "Atomic", "Death". Ma to swoje uzasadnienie, gdyż Palythoa są jednymi z najbardziej trujących koralowców. Zawierają truciznę o nazwie paliotoksyna. Wielu akwarystów doznało w przeszłości zatrucia w trakcie klejenia główek zoanthusów czy grzybów Palytkoa do skały. Także w wyniku usuwania grzybków z akwarium. Najczęściej źródłem zatrucia było wkładanie rąk akwarysty do akwarium z nie całkiem zaleczoną raną przez co toksyna dostawała się do krwioobiegu. Do zatruć dochodziło także w trakcie pryśnięcia płynu z grzybka do oka lub nawet wdychania powietrza w trakcie fragowania tych organizmów. Dlatego też zawsze przy wszelkich pracach z koralowcami Palythoa należy być wyposażonym w maseczkę ochronną, gogle i gumowe rękawiczki. Ponadto rozdzielanie główek (grzybków) czy klejenie ich powinno odbywać się najlepiej na wolnym powietrzu lub w dobrze wentylowanym pomieszczeniu. Po zakończeniu prac powinno się dokładnie umyć ręce i twarz (w takiej właśnie kolejności). Pozwoli to na uniknięcie ewentualnego zatrucia organizmu.
W akwariach często bytują tzw. zdziczałe Palythoa. Są to koralowce ("często nieproszeni goście"), które również są toksyczne ale zwykle rosną w mniejszym zagęszczeniu i są zwykle w bardzo nieciekawej kolorystyce - cieliste lub brązowe. Co ciekawe często bywają większe - mogą osiągać nawet 5 cm średnicy talerza.
Zdjęcie: Chaloklum Diving, Palythoa mutuki, Palythoa zaliczany do tzw. nieatrakcyjnych dzikich grzybków, Filipiny, CC BY-SA 4.0.
Rozmiar: w akwariach przeważnie pojedynczy grzybek osiąga 2-4 cm (cała kolonia grzybków może mieć kilkadziesiąt cm długości).
Wymagania: ogólne parametry wody takie jak w przypadku innych koralowców: optymalna temperatura wody 23-28°C, optymalne zasolenie 30-36‰, pH 7,9-8,4. Koralowce rasowe (wyszukane kolorowe odmiany) są średnio wymagające jeżeli chodzi o warunki wodne, natomiast tzw. odmiany bezbarwne - pospolite ("dzikie") są mało wymagające i zwykle dobrze sobie radzą bez dodatkowych zabiegów akwarystów. Palythoa preferują umiarkowany lub silny prąd wody. Lepiej rosną w dolnych partiach zbiornika - na samej górze wysokich skał zwykle nie tolerują tak mocnego oświetlenia.
Tempo wzrostu: średnie.
Stopień trudności utrzymania: umiarkowanie średni.
Odżywianie: korale te odżywiają się wyciągając substancje odżywcze z wody. Nie trzeba ich niczym dokarmiać, aczkolwiek dokarmianie raz lub dwa razy w tygodniu spowoduje, że będą one w znacznie lepszej kondycji. Podawać można fitoplankton lub zawiesinę z zooplanktonu. Podczas karmienia należy wyłączać pompy filtrujące i odpieniacz. Czas karmienia, który jest wystarczający to ok. 30 minut. Odmiany barwne Palythoa doskonale żywią się również samoczynnie - także poprzez zooksantele (glony symbiotyczne) za pomocą, których odżywiają się produkując w ten sposób niezbędne substancje odżywcze wewnątrz swojej tkanki. Palythoa odmian barwnych atrakcyjnie fotosyntezują - zwłaszcza w świetle aktynicznym.
Rozmnażanie: w akwariach koralowiec potrafi się dzielić, rozsiewać i przesuwać obszarowo zajmując nowe miejsca na skałach. Koralowiec tworzy połaciowe kolonie grzybków. Akwaryści namnażają Palythoa sztucznie poprzez mechaniczny podział - oddzielając grzybki od głównej kolonii. Podstawę takiego grzybka wystarczy osuszyć papierowym ręcznikiem i przykleić klejem cyjanoakrylowym do suchej skałki - wówczas będzie to zaczątek nowego koralowca.
Uwagi: Palythoa ze względu na wymagane środki ostrożności związane z toksyną nie są polecane początkującym akwarystom. Istnieje jeszcze rodzaj Protopalythoa. Obecnie trwają spory naukowe czy wydzielić go jako oddzielny rodzaj czy włączyć go do rodzaju Palythoa. Koralowce o takiej nazwie mają taką samą specyfikę jak rodzaj Palythoa i również w większości są trujące.