DSB to tajemniczo brzmiąca nazwa szeroko pojętego systemu filtracji biologicznej opartej o tzw. głębokie złoże piaskowe (z języka ang. Deep Sand Bed). Zazwyczaj organizuje się go w osobnym zbiorniku, który wpięty jest w obieg z akwarium głównym lub też częściej organizuje się go w sumpie posiadającym wolną komorę pod DSB o odpowiedniej powierzchni. Zazwyczaj sump pod DSB musi być nieco inaczej zaprojektowany. Dlatego myśląc o DSB należy wcześniej uwzględnić go w projektowaniu układu sumpa.
Kliknij, aby przejść do artykułu o sumpie
DSB jak już wcześniej wspomniano jest rodzajem złoża biologicznego. Filtracja zachodzi w piasku i odbywa się dzięki różnym małym organizmom jak wieloszczety, małe dzikie asteriny i wężowidła, kiełże, drobne rurówki, ślimaki, małżoraczki, gąbki oraz mikroorganizmom jak np. różnego rodzaju bakterie. W DSB wykorzystuje się drobny piasek kwarcowy o średnicy ziarna nie większej niż 1 mm (mniejszy nawet będzie lepszy). Idealnie do tego celu nadaje się piasek bałtycki. Uprzednio należy go dobrze przepłukać z osadów i następnie wygotować a na końcu jeszcze przepłukać w wodzie RO lub w słonej wodzie z podmiany. Komorę na DSB zasypuje się warstwą piasku o grubości 7-10 cm. Przepływ słupa wody na linią piasku w komorze DSB powinien mieć wysokość minimum 15 cm (optymalnie 20-25 cm). Piasek nie powinien być w ogóle wzruszany przez przepływającą wodę. W dojrzałym DSB wzruszenie piasku może być przyczyną tragedii w zbiorniku, ponieważ w jego dolnych partiach gromadzą się toksyczne substancje. Jest to bardzo dobrze znany mechanizm z użytkowania piasku w głównych zbiornikach, gdzie często właśnie z powodu akumulacji szkodliwych związków niektóre osoby rezygnują z takiego podłoża prowadząc akwarium na "gołym szkle". Natomiast w DSB piasek ten będzie zupełnie nieszkodliwy a wręcz będzie mieć dobroczynne działanie o ile będzie nie leżał na swoim miejscu. Przed komorą DSB nie należy stosować waty filtracyjnej, ponieważ będzie ona zatrzymywać pokarm dla organizmów mieszkających w DSB. Natomiast w przypadku stosowania gąbek filtracyjnych dopuszcza się jedynie te o najgrubszej gradacji. Nad komorą DSB powinno być oświetlenie pracujące w trybie dzień / noc. Nie musi być ono mocne - wystarczy lampa o mocy 5 W.
Prawidłowo zorganizowane DSB posiada bardzo dużą moc filtracyjną. Na tyle jest ona wydajna, że niekiedy można całkowicie zrezygnować z odpieniacza. Jednak najczęściej się go jednak posiada i umieszcza po komorze DSB. Zatem jak widać zastosowanie DSB całkowicie zmienia układ kolejności filtracyjnej w sumpie. Komora w sumpie przyjmująca wodę z akwarium głównego powinna być optymalnie pomniejszona, natomiast kolejna komora z DSB, powinna być maksymalnie powiększona. I dopiero w następnej kolejności powinna być umiejscowiona niewielka komora na mały odpieniacz (lub jego brak) i przegrody na niewielką ilość mediów filtracyjnych.
Zaraz po wystartowaniu komory DSB należy zoptymalizować w niej przepływ wody w taki sposób, aby piasek w żadnym wypadku nie był podrywany. W pierwszych tygodniach piasek może zostać pokryty dino lub cyjano. Jest to zjawisko zupełnie normalne. Niektórzy akwaryści odsysają te glony inni czekają aż same zanikną.
Kliknij, aby przejść do opisu cyjano
Kliknij, aby przejść do opisu dino
Po uporaniu się z nimi można wprowadzić do DSB mały kawałek żywej skały z którego przenikną organizmy na piasek. Należy pamiętać aby nie umieszczać zbyt wielu skał ponieważ DSB pracuje swoją powierzchnia i nie wolno jej zastawiać. Ewentualnie można również wprowadzić także ręcznie małe dzikie asteriny, wieloszczety, ślimaki i kiełże. Nie można wprowadzać do DSB żadnych ryb ani organizmów, które będą mocno kopać w piasku jak np. rozgwiazdy piaskowe, czy ślimaki Babylonia spp. Będą one zaburzać pracę i podnosić piasek w górę, czego trzeba unikać.
Korzyści, które daje DSB to poprawa jakości wody - przejrzystości i jej parametrów. Po za tym woda staje się bogata w biologię a przez to ryby są mniej podatne na niektóre choroby jak np. ospę. Poprawia się stan korali, które uzyskują mikropokarm z działalności organizmów w DSB - np. jaja czy larwy planktoniczne w toni wodnej. Złoże jest praktycznie bezobsługowe i kręci się niczym "perpetuum mobile". W ogóle nie dosypuje się piasku, nie wymienia się tego podłoża i nie czyści. Bocznych szyb z glonów najlepiej nie oczyszczać, ponieważ glony te również będą konsumować substancje odżywcze z wody. Ewentualnie można przecierać przednią szybę, aby mieć możliwość podglądu pracy komory. Poza tym wyczyszczenie przedniej szyby co pewien czas wzbogaci nasze DSB w pokarm dla zwierząt je obsługujących.
Z reguły w DSB nie trzyma się makroglonów. Jednak można wprowadzić niektóre gatunki, które dodatkowo będą pochłaniać azotany i fosforany. Najlepiej aby odbyło się to bez ingerencji w piasek. Dobrą metodą może być np. przymocowanie krzaczka Codium za pomocą przyssawek do tylnej szyby lub umieszczenie glonów spaghetti - Chaetomorpha spp. w formie swobodnie unoszącej się kępy w toni wodnej.
Kliknij, aby przejść do opisu Codium spp.
Kliknij, aby przejść do opisu Chaetomorpha spp.
Ostatnią kwestią jest dokarmianie zwierząt naszego DSB. Może ciężko jest w to uwierzyć ale czasami dobrze działające DSB potrafi więcej przerobić nutrientów niż jest w stanie dostarczyć akwarium główne. Wówczas należy dokarmiać organizmy z naszego DSB. Sami zaobserwujemy z czasem jak często czynność tą przeprowadzać. Można dolewać delikatnie fitoplankton, zawiesinę z pokarmu suchego (pyłu) i od czasu do czasu włożyć kawałek mrożonki lub nawet kawałek krewetki albo stynki - w szczególności kiedy w DSB będą już zamieszkiwać większe organizmy. Zwierzęta z DSB na pewno szybko się nią zajmą. Ilość organizmów w DSB może się zwiększać wraz z dokarmianiem lub zmniejszać. Najlepiej jest pilnować odpowiednio stałego poziomu tych organizmów. Natomiast nowo założone DSB początkowo należy skarmiać bardzo oszczędnie. Ten typ filtracji biologicznej nie jest zbyt popularny jednak ma swoje mocne strony.
Autor: Goldevill