Żywica jonowymienna jest znana w akwarystyce od dawna i niestety jest trochę nie doceniona a jest tania i prosta w użyciu a przede wszystkim skuteczna w działaniu...
Co to jest żywca jonowymienna?
Akwarystyczna żywica jonowymienna to produkt, który służy do zmiękczania wody stosowanej w zbiornikach akwariowych. Zazwyczaj jest w postaci woreczków (saszetek) z granulatem. Na rynku występuje żywica, która obniża twardość węglanową KH jak i można spotkać żywicę, która obniża twardość ogólną GH. Oba produkty użytkuje się tak samo, jednak mają one inny skład.
Jak to działa?
W woreczku znajduje się kationit, który wymienia jony. W przypadku produktów do obniżania twardości GH kationit ma formę sodową i podczas działania w wodzie akwariowej przemienia on wodorowęglany wapnia i magnezu na wodorowęglany sodu. Mniejsza zawartość wodorowęglanu wapnia i magnezu powoduje, że zmniejsza się stopniowo twardość ogólna wody. Natomiast w przypadku produktów do obniżania KH kationit jest w formie wodorowej i wymienia on zawarte w wodzie kationy wapnia i magnezu na jony wodorowe.
W jakich sytuacjach najczęściej obniża się twardości wody?
Najprostszą odpowiedzią jest tu stwierdzenie, że w każdej sytuacji kiedy wymagają tego gatunki z akwarium (zarówno rośliny, ryby jak i inne zwierzęta akwariowe). Często woda, która płynie w Polsce z kranu jest twarda lub bardzo twarda. Chcąc uprawiać np. rośliny akwariowe i dodatkowo chcąc posiadać np. ryby kąsaczowate z wód miękkich należy sobie najpierw wodę odpowiednio zmiękczyć aby miała właściwe parametry. Większość roślin stosowanych w akwarystyce wymaga wody miękkiej lub średnio-twardej. Gatunków flory, które dobrze sobie radzą w wodzie o wysokiej twardości jest relatywnie niewiele. Zatem aby stworzyć optymalne warunki dla roślin wodnych należy przygotować odpowiednio swoją kranówkę poprzez jej zmiękczenie. Rzecz jasna - jeżeli podchodzimy do akwarystyki poważnie to uprzednio należy zbadać swoją wodę pod kątem wartości nie tylko GH i KH ale i również pH. Takie badanie można sobie przeprowadzić samodzielnie za pomocą testów dostępnych w sklepie akwarystycznym lub zlecić badanie swojej wody takiemu sklepowi. Żywicą jonowymienną można zmiękczać każdy typ wody bez względu na jej twardość. Przykładowo gdy dysponujemy wodą średnio-twardą lub nawet miękką a chcemy ją jeszcze bardziej zmiękczyć lub nawet wartości KH czy GH doprowadzić do zera to można to w zasadzie bez problemu dokonać za pomocą woreczków z taką żywicą. Wiele gatunków ryb np. z Amazonii wymaga bardzo miękkiej wody. Wpuszczenie ich do nieskorygowanej kranówki może skutkować śmiercią tych ryb, osłabieniem ich odporności czy chorobami. Żywica jonowymienna pozwala dosyć tanim sposobem właśnie na zmniejszanie twardości wody. Koszt jednej saszetki to kilka złotych.
Jak stosować?
Woreczek po wyciagnięciu z opakowania jest od razu gotowy do użytku. Nie trzeba go płukać. Mocuje się go w okolicy miejsca o wysokim przepływie wody (np. przy wylocie strumienia wody z filtra lub przy kostce napowietrzającej). Najczęściej produkt ten posiada gumkę mocującą lub sznurek za pomocą którego można przywiązać taką saszetkę w wybranym miejscu. Nie zaleca się umieszczania jej w filtrze, gdyż będzie zaburzać biologię. Woreczek umieszcza się na 5-7 dni. Po tym czasie należy go wyjąć, gdyż jego właściwości co do dalszego zbijania twardości i dalszego użytku są już wówczas minimalne.
Regeneracja!
Ciekawostką jest tutaj fakt, że produkty te mogą być używane wielokrotnie po przeprowadzeniu odpowiedniego procesu regeneracji, który polega na moczeniu takiego woreczka w solance. W tym celu wystarczy 40 g soli rozpuścić w słoiku w którym znajdzie się pół litra wody. Regeneracja trwa zwykle 6-8 godzin z tym, że zaleca się aby słoikiem wstrząsnąć mniej więcej raz na godzinę. Niektóre żywice można również regenerować rozcieńczonym z wodą kwasem solnym, jednakże nie poleca się tej metody, gdyż jest ona dosyć niebezpieczna i może doprowadzić do poparzeń dlatego nie będzie tu opisanej tej metody regeneracji. Zregenerowaną saszetkę można przechowywać stale w roztworze soli lub w postaci suchej po dokładnym wysuszeniu jej zawartości. Chodzi tutaj o to aby granulat nie załapał pleśni, grzybów czy bakterii.
Jaka jest skuteczność zbijania twardości wody?
Trzeba przyznać, że skuteczność tego typu produktów jest bardzo wysoka. Przed użyciem należy jednak dokładnie obliczyć sobie o ile planujemy zbić twardość. Przykładowo - większość producentów ułatwia nam to poprzez produkcję woreczków z konkretnymi wskazaniami. Dla przykładu dany woreczek może mieć odmierzoną wagę, która jest wystarczająca do zmniejszenie jednego stopnia GH na 100 litrów wody. Zatem jeżeli użyjemy go w 100 litrowym akwarium to obniżymy twardość GH tylko o 1 stopień ale jeżeli tego samego woreczka użyjemy w akwarium 50 litrów to zmniejszymy GH o 2 stopnie i analogicznie jeżeli użyjemy tego samego woreczka w małym 25 litrowym akwarium to korekta w dół będzie wynosić 4 stopnie. Natomiast w przypadku większych zbiorników wystarczy zwiększyć ilość woreczków z żywicą jonowymienną i użyć działania na mnożeniu. Gdybyśmy chcieli zmniejszyć GH o 4 stopnie w 200 litrowym akwarium, to trzeba by było umieścić w nim 8 woreczków, w 300 litrowym -12 a w 500 litrowym akwarium - 20.
Jakie są skutki uboczne?
Zawsze przed użyciem należy dokładnie przeczytać ulotkę dołączoną do produktu, gdyż tam będą zawarte informacje na ten temat. Najczęściej żywice jonowymienne lekko podwyższają odczyn pH wody lub lekko go obniżają. Jeżeli zbijamy twardość o 1, 2 lub 3 stopnie to z reguły nie ma to aż tak dużego znaczenia. Natomiast jeżeli będziemy zbijać twardość o 8, 12 czy jeszcze więcej stopni to wówczas skoki pH mogą być duże. Najlepiej więc większe korekty twardości przeprowadzać w osobnych zbiornikach (bez ryb) lub podczas startowania akwarium, kiedy nie ma w nim jeszcze mieszkańców. Ponadto żywica jonowymienna wyciąga również z wody wraz z solami jony metali, które są niezbędne roślinom do wzrostu jak i innym organizmom żyjącym (np. żelazo). W zasadzie można uznać, że żywice jonowymienne demineralizują wodę (wyjaławiają). Dlatego też po zakończonym procesie użycia tego typu produktów należy uzupełnić nawozy do wody i mikroelementy, najlepiej w postaci helatów. Na rynku jest także wiele różnych preparatów, które świetnie się sprawdzą jako uzupełnienie w tej roli - są to np. wyciągi z migdałecznika morskiego, z kory dębu, z liści, z torfu czy z pokrzywy.