Są to drobne skorupiaki o dosyć prostej budowie. Zamieszkują zarówno wody słodkie, słonawe jak i słone. Większość gatunków bytuje w strefie przydennej, nieliczne natomiast żyją w toni wodnej. Są spotykane również w akwariach (trzymane świadomie lub jako zawleczone niezamierzenie).

Zwierzęta te mają dwu częściowy owalny pancerzyk (w kształcie łezki, elipcy, , przypominający muszlę małża (słowo "Ostracod" pochodzi od greckiego słowa "Ostrakon", które oznacza "muszlę"), kilka par drobnych i słabo zauważalnych odnóży (stąd polska nazwa małżoraczek, gdyż rak również posiada odnóża), czułka, żuwaczki i szczęki. Są dosyć ruchliwe. Istnieje ponad 2000 gatunków, niektóre z nich posiadają nawet zdolność luminescencji (świecenia w ciemności). Ich wielkość jest zróżnicowana od 0,5 mm do 2,5 cm. W akwariach najczęściej spotykane są gatunki o wielkości 0,2-0,6 cm, które nie są drapieżne. W odpowiednich warunkach w zbiorniku (m. in. duża dostępność pokarmu) mogą się znacznie namnożyć. Większość gatunków małżoraczków, w tym również te spotykane w akwariach są wszystkożerne. Odżywiają się głównie detrytusem (gnijące szczątki roślinne i padlina). W zbiornikach akwariowych również pokarmami suchymi, które nie zostały zjedzone przez ryby, a które opadły na dno. Można więc je uznać za małe organizmy oczyszczające dno akwarium.

W zależności od gatunku małżoraczki mogą rozmnażać się płciowo, a nawet bezpłciowo (poprze  partenogenezę). Aktualne dane pokazują, że małżoraczki słodkowodne najczęściej rozmnażają się bezpłciowo. Samica małżoraczka składa jaja, które nosi do momentu wyklucia. Czas trwania fazy jajowej zależy od warunków środowiskowych i różni się znacznie w zależności od danego gatunku, ale może trwać od kilku dni do około 2 miesięcy. Wyklute larwy małżoraczków pojawiają się jako nauplii, które są małymi, planktonicznymi larwami, które przeżywają lnienie kilka razy i rozwijają się w dorosłe osobniki. Faza ta trwa zwykle od kilku dni do kilku tygodni. Następnie młode osobniki osiągają dorosłą postać i mogą się wtedy rozmnażać. Stadium dorosłe może trwać od kilku tygodni do kilku miesięcy, w zależności od gatunku i warunków środowiskowych

Małżoraczki mogą być znakomitym pokarmem dla ryb - zwłaszcza drapieżnych, które będą aktywnie na nie polować (skonsumują je np. bojowniki wspaniałe, bocje, mięsożerne pielęgnice).

Zobacz także:

Opis domowej hodowli małżoraczków (kliknij, aby przejść)

Tekst: Tommy Aquario.