Zdjęcie: Lord Mountbatten, Pontastacus leptodactylus, CC BY-SA 3.0
Nazwa gatunkowa: Pontastacus leptodactylus.
Nazwa polska / nazwa handlowa / nazwy odmian barwnych: rak błotny.
Występowanie geograficzne: pierwotnie w Europie, na północ od Morza Czarnego (obecna Ukraina) oraz na terenie między Morzem Czarnym a Kaspijskim (obecnie Rosja). Jednak wraz z postępującym ociepleniem klimatu w Europie Środkowej migrował w kierunku zachodnim i w ten sposób dotarł na teren południowo-wschodniej Polski. W wielu miejscach był także sztucznie wsiedlany. W Polsce został uznany za gatunek rodzimy.
Zobacz także:
Artykuł o rakach żyjących w Polsce (kliknij aby przejść)
Wygląd: bardzo podobny do raka szlachetnego, aczkolwiek ma od niego dłuższe i węższe szczypce, które są od spodu biało-żółte. Rak na pancerzu ma drobne guzki. Pancerz może mieć różnoraką kolorystykę od mieszaniny beżu, brązu, oliwkowej zieleni, szarości aż po ciemną barwę. Raki błotne są od spodu w kolorze cielistym.
Rozmiar: do 30 cm w idealnych warunkach środowiskowych. Przeważnie jednak do 16-20 cm.
Długość życia: około kilkanaście lat.
Typ środowiska: słodkie wody w jeziorach, strumieniach i rzekach z mulistym i bagnistym podłożem. Zazwyczaj są to wody mętne o bardzo małej przejrzystości. Gatunek wykorzystuje niszę i nie wchodzi na siedliska raka szlachetnego.
Wymagane parametry wody: toleruje wodę wolna od zanieczyszczeń chemicznych i komunalnych, jednakże jest bardziej odporny na jakość wody od raka szlachetnego. Spotykany jest w zbiornikach wokół których prowadzi się działalność rolniczą i wykazuje pewna odporność na azotowe nawozy rolnicze.
Temperatura: optymalna w okresie letnim 18-24°C. Aktywny także w niższych temperaturach zwłaszcza wiosną i jesienią.
Zalecany minimalny litraż: brak danych (raki te nie są trzymane w akwariach).
Zachowanie: za dnia mniej aktywny niż nocą. W dzień znacznie powolniejszy.
Dieta: wszystkożerne z przewagą pokarmów roślinnych. Zjada roślinność wodną: moczarkę, rogatka, ramienicę, rdest wodny, różnego rodzaju glony (nitkowate, wstęgowate itp.) a także niektóre słodkie owoce wpadające do zbiorników wodnych z drzew blisko rosnących. Z pokarmów mięsnych: larwy wodne, małe organizmy wodne jak małżoraczki, chruściki, mięczaki oraz padlina - np. ryby. Żywi się również gnijącymi szczątkami z detrytusu.
Dymorfizm płciowy: samce posiadają większe szczypce, natomiast samice mają szerszy odwłok. Samce są nieco większe od samic.
Rozmnażanie: podobne jak u raka szlachetnego. Okres godowy odbywa się wczesną jesienią. Tarło odbywa się w głębszych partiach wody i jest ono dosyć brutalne tak jak u większości raków. Samiec chwyta samicę za jej szczypce i rzuca ją na grzbiet. W trakcie tej czynności może nawet odciąć jej niektóre odnóża. Kopulacja trwa nawet kilka godzin. Zapłodnione jaja są trzymane przez samicę pod odwłokiem aż do wiosny kiedy to wykluwają się z nich młode raczki.
Uwaga: jest to gatunek objęty ochroną gatunkową w Polsce. Nie wolno odławiać go ze środowiska naturalnego. Rak szlachetny i rak błotny są ze sobą blisko spokrewnione i mają bardzo podobną biologię.
Tekst: Tommy Aquario