Zdjęcie: Tommy Aquario, Hygrophila corymbosa w uprawie submersyjnej.
Często kupując rośliny akwariowe nie jesteśmy świadomi tego - z jakimi późniejszymi konsekwencjami wiąże się kwestia ich wcześniejszej uprawy. Na rynku mamy dostępne trzy główne typy uprawy roślin akwariowych: submersyjna (podwodna), emersyjna (nadwodna) i invitro (żelowa). Każdy typ uprawy ma zarówno swoje zalety jak i wady. W tym artykule postaram się nieco przybliżyć ich charakterystykę.
Zdjęcie: Michał Kmieć, rośliny z podwodnej submersyjnej uprawy akwariowej (prowadzonej na nawozach i sztucznym dozowaniu CO2)
Hodowla podwodna - być może brzmi dla wielu jak oczywistość jest najlepszym źródłem pozyskiwania roślin akwariowych. Rośliny od samego początku rosną w wodzie a więc w ich naturalnym środowisku. Ciekawostką jest tu fakt, że do uprawy roślin akwariowych wcale nie jest potrzebne to, aby były one całkowicie zanurzone pod wodą ale o tym więcej napisane poniżej. Hodowla podwodna oferuje rośliny bardzo atrakcyjnie wyglądające o ile pochodzą one z profesjonalnej uprawy lub ze sprawdzonego źródła, gdyż to gwarantuje odpowiedni ich rozwój i brak patogenów. Takie rośliny, które są stale uprawiane pod wodą mają optymalne warunki do wzrostu i bardzo krótki okres adaptacji. Sądząc je we własnym akwarium zazwyczaj szybko się przystosowują do nowych warunków (parametrów wody i oświetlenia) gdy są one właściwe dla danego gatunku roślin. Szybko się ukorzeniają w odpowiednio dobranym podłożu. Niestety jeżeli kupujemy rośliny od prywatnych osób, które posiadają w swoich zbiornikach plagę ślimaków (zatoczków, rozdętek czy amerian) to jest to również prosty sposób na zawleczenie tych zwierząt do swojego zbiornika, nie mówiąc już o groźniejszych patogenach (pasożyty, grzyby, bakterie, wirusy itp.). Nierzadko rośliny mogą mieć także niewidoczne przetrwalniki glonów. Na szczęście są na rynku profesjonalne hodowle roślin, które uprawiają rośliny wodne w zbiornikach wolnych od patogenów i ślimaków. Niestety ten typ uprawy jest jednocześnie najdroższym - co prawda rośliny są na ogół duże i dobrze rozrośnięte ale i jednocześnie dosyć drogie.
Zdjęcie: Tommy Aquario, Hygrophila polysperma w uprawie submersyjnej.
Hodowla emersyjna, czyli bezwodna jest znacznie tańszym typem hodowli niż uprawa submersyjna (podwodna). Nie potrzeba w tej uprawie praktycznie dużych ilości wody, ponieważ rośliny mają ją tylko w podłożu. Powoduje to, że również wydatki na ogrzewanie hodowli stają się znacznie niższe. Większość gatunków roślin akwariowych nie potrzebuje być zanurzona w wodzie aby rosnąć i się rozwijać. Wystarczy, że woda będzie się znajdować w podłożu i będzie środowisko bardzo wilgotnego powietrza. Hodowla emersyjna często przypomina rodzaj szklarni, które są całkowicie izolowane od warunków zewnętrznych, aby utrzymać bardzo wysoką wilgotność. Najczęściej rośliny emersyjne są hodowane w koszyczkach na podłożu z włókniny, która jest nasączona wodą z nawozami. Plusem u tego typu roślin jest tutaj całkowity brak glonów oraz oczywiście niższa cena niż w przypadku roślin z hodowli podwodnej. Minusem jest to, że rośliny przechodzą dosyć długi proces adaptacji gdy włożymy je pod wodę do swojego zbiornika. Wówczas odrzucają one swoje liście, które wykształciły emersyjnie i wykształcają nowe o charakterze podwodnym, które zazwyczaj różnią się kolorem i kształtem. Z tego względu zakupione rośliny z hodowli emersyjnej po kilku tygodniach będą wyglądać zupełnie inaczej niż w trakcie zakupu.
Roślina z uprawy emersyjnej
Zobacz także:
Szczegółowy artykuł o emersyjnej uprawie roślin (kliknij, aby przejść)
Ostatnim typem uprawy jest hodowla invitro. Jest to metoda produkcji roślin za pomocą tzw. kultur tkankowych. Rośliny macierzyste są dzielone na maleńkie kawałeczki, które są od razu umieszczane na pożywce, która zawiera wszystkie niezbędne do wzrostu substancje odżywcze. Pożywka ma jednak jeszcze coś dodatkowego - cukier, który jest swoistym dopalaczem dla wzrostu roślin. Ten dodatek powoduje, że tkanka roślinna natychmiast rozpoczyna swój wzrost. Niestety cukier jest bardzo atrakcyjny również dla innych organizmów jak bakterie czy grzyby, dlatego taka uprawa musi być prowadzona w warunkach sterylnych. Kawałki roślin muszą być zdezynfekowane i uprawiane w całkowicie sterylnym środowisku - w żelu w zamkniętym plastikowym kubeczku (stąd mówi się również o uprawie invitro - uprawa żelowa). Rośliny mając wszelkie niezbędne składniki odżywcze i brak konkurencji w postaci glonów, bakterii, pierwotniaków, grzybów i pasożytów rosną bardzo szybko. W ten sposób od wysadzenia na pożywkę do finalnego produktu gotowego do sprzedaży mija nawet 10-14 dni. Rośliny invitro łatwo transportować i przechowywać. Kubek chroni przed uszkodzeniem liści. Rośliny te mają również długi okres ważności. Kupując sobie rośliny invitro możemy wstrzymać się z ich posadzeniem tydzień lub dwa. W przypadku roślin emersyjnych czy submersyjnych trzeba je sadzić od razu, ponieważ z każdym dniem ich stan będzie się pogarszać. Hodowla invitro jest sterylna i daje gwarancję tego, że rośliny otrzymane w ten sposób są zupełnie wolne od jakichkolwiek patogenów więc są idealnym wyborem także dla wrażliwych gatunków zwierząt (dyskowce, altumy, niektóre pielęgniczki południowoamerykańskie). Innym wielkim plusem jest tutaj ilość roślin. W hodowli invitro często w kubku znajduje się kilkadziesiąt sadzonek. Takie ilości są bardzo przydatne szczególnie podczas zakładania akwariów. Minusem jest to, że sadzonki te są względnie małe (mniejsze niż z innych upraw) i trzeba je dosyć wytrwale płukać z żelu tuż przed posadzeniem. Mają one średniej długości okres adaptacyjny (krótszy niż rośliny emersyjne, lecz dłuższy niż submersyjne). Ciężko porównywać tutaj ceny, ponieważ z jednej strony sadzonek jest bardzo dużo a z drugiej są dużo mniejsze niż w innych uprawach roślin. Cena jednak nie wydaje się jednak zbyt wysoka i zazwyczaj biorąc pod uwagę sumarycznie ceny pojedynczych sadzonek są one znacznie tańsze niż w hodowlach podwodnych i bezwodnych.
Zdjęcie: Tommy Aquario. Rośliny invitro przeznaczone do sprzedaży.
Tekst: Tommy Aquario