Zdjęcie: Ricardo Haroun, Periophthalmus barbarus, Zatoka Gwinejska.
Nazwa gatunkowa: Periophthalmus barbarus.
Nazwa polska: poskoczek mułowy.
Charakterystyka: jest to bardzo nie typowa ryba, która wyglądem przypomina płaza i prowadzi wodno-lądowy tryb życia. Ryba ta pochodzi z rodziny babkowatych.
Występowanie geograficzne: zachodnie Wybrzeże Afryki (od Gambii na północy do Angoli na południu)
Wygląd: duża głowa charakterystyczna dla babkowatych z dużym pyskiem wyposażonym w drobne zęby. Oczy również są duże. Płetwy brzuszne są na tyle silne, że ryba ta potrafi się na nich podnieść (na lądzie) i przy ich pomocy się przemieszczać. Płetwa ogonowa bardziej przypomina wyglądem ogon traszki wodnej niż ryby. Kolorystyka jest niezbyt ciekawa - ryby te są ubarwienia szarawego, brązowawego lub beżowego. Jednak zwierzęta te potrafią zmieniać nasycenie swojego koloru w zależności od nastroju, diety i podłoża na którym przebywają. Na ciemnym podłożu ich ciało ciemnieje, natomiast na jasnym piasku się rozjaśnia. Jest to ich naturalny mechanizm kamuflażu. U niektórych osobników można odnaleźć niebieski kolor na płetwie grzbietowej.
Rozmiar: w akwariach do 15 cm, na wolności średnio 20-22 cm. Największe spotykane okazy w naturze osiągały około 25 cm długości.
Długość życia: ponad 5 lat (górna granica ich wieku jest niezbyt dobrze poznana).
Typ środowiska: estuaria - końcowe odcinki rzek, ujścia i delty rzeczne - żyzne o znacznym zamuleniu. Poskoczki są również spotykane w przybrzeżnych mangrowcach. Akwarium powinno mieć dużą powierzchnię dna - minimum 150 cm długości. W naturze zwierzęta te żyją zwykle w wodach błotnistych o bardzo małej przejrzystości ze strefą typowo błotną między wodą a lądem. W akwarium ciężko odwzorować te warunki, ponieważ wówczas zwierzę jest mało widoczne pod wodą i często rozchlapuje błoto po szybach, co później uniemożliwia obserwację akwaryście i wygląda nie estetycznie. Dlatego większość akwarystów trzyma poskoczki w wodzie przejrzystej z mokrą piaszczystą plażą, która łączy wodę z suchym lądem wyposażonym w gładkie kamienie i korzenie. Poskoczki muszą posiadać część lądową, ponieważ bieganie, skakanie i wspinanie się na lądzie to ich naturalne zachowania. Zatem zbiornik należy podzielić na trzy równe części - wodną, przejściową (mokrą plażę) i ląd, ewentualnie urządzić zbiornik wodny z niskim poziomem wody 20-25 cm i wystającymi kamiennymi wysepkami z otoczaków.
Wymagane parametry wody: zalecane pH 7,6-8,2. Zaleca się dodanie soli morskiej 5 g/10 l. wody.
Temperatura: tolerowana 25-30°C (zarówno wody jak i powietrza). Powietrze musi mieć wysoką wilgotność - akwarium powinno być szczelnie przykryte nie tylko ze względu na skoczność tych zwierząt ale i utrzymanie wysokiej wilgotności, ponieważ skóra poskoczków, które przebywają na lądzie nie może przeschnąć.
Zalecany minimalny litraż: 450 l., minimalna długość zbiornika 150 cm. W takim akwarium można pielęgnować jednego samca i kilka samic. Zaleca się wysokość wody w części wodnej na poziomie 25 cm. Między lustrem wody a pokrywą powinno być jeszcze minimum 25 cm przestrzeni, która umożliwi rybom skakanie.
Zachowanie: zwierzęta te są bardzo terytorialne, samce walczą ze sobą, stroszą się na siebie, przepychają się wzajemnie a niekiedy potrafią się nawet pogryźć. Dlatego po zakupie najlepiej pozostawić jednego samca i kilka samic. W 450 l. można trzymać 4-5 osobników. Poskoczki nie nadają się do akwariów wielogatunkowych, ponieważ wymagają specyficznej aranżacji oraz prowadzą drapieżny tryb życia - m.in. polują na inne ryby oraz na inne organizmy wodne - również na mięczaki czy żaby.
Dieta: mięsożerne - preferują pokarm żywy ale chętnie jedzą również mięsne mrożonki. Można podawać im stynkę, dżdżownicę, krewetki, kiełża, narybek i niektóre owady. Karma sucha nie zawsze jest akceptowana.
Dymorfizm płciowy: samce są bardziej masywne i odrobinę większe od samic z większą płetwą grzbietową. Łatwo można je odróżnić od samic po zachowaniu - osobniki, które zaczną na siebie prężyć płetwy i przybierać pozycje bojowe można identyfikować jako samce.
Rozmnażanie: w akwariach nie odnotowane. Ogólnie rozród poskoczków jest dosyć słabo poznany. Zwierzęta te po osiągnięciu około 10 cm długości osiągają dojrzałość płciową. Wówczas w błotnistym brzegu kopią jamy, w których dochodzi do tarła. Samica opiekuje się młodymi po wylęgu.
Uwagi: zwierzęta te z uwagi na dosyć odmienną budowę ciała jak i zupełnie inny tryb życia w odniesieniu od innych ryb świadomie zostały umieszczone w sekcji "innych zwierząt akwariowych" zamiast w "atlasie ryb akwariowych".
Tekst: Tommy Aquario.