Wiele już krytycznych opinii wybrzmiało tu i ówdzie na temat szklanej kuli akwariowej. Może to i dobrze, bo dotąd kojarzyła się ona głównie ze złotą rybką...

Tymczasem złota rybka w kuli - kiedyś widok częsty dziś to już właściwie stereotyp, bo ta praktyka już dawno przeminęła i obecnie raczej nikt już tego ze sobą nie łączy. Zdarza się jeszcze czasami, że osoby początkujące posiadają w kulach jakieś mniejsze rybki akwariowe ale jest to raczej margines. Większość osób w mediach społecznościowych odradza ten typ zbiorników do trzymania jakichkolwiek ryb. W tym tekście jednak nie będzie o negatywnych aspektach kuli a wręcz przeciwnie - zajmiemy się zaletami tych zbiorników. Zatem będzie kolejny tekst o kuli.

Krewetki w kuli?

Jak można wykorzystać kule w akwarystyce i co można w nich trzymać? Wbrew pozorom szklane kule akwarystyczne nadają się do trzymania zwierząt akwariowych - co prawda nie wszystkich, gdyż jak już wspomniano wyklucza się ryby akwariowe ale warto zastanowić się co jednak można w nich mieć. Jeżeli pojemność kuli jest odpowiednia np. minimum 10 l. netto to już jest to minimalna wielkość aby trzymać w niej krewetki karłowate. Może tu być co prawda problem z umieszczeniem w niej sprzętu takiego jak np. mikrofilterek czy miniaturowa grzałka lecz po przezwyciężeniu tych problemów jak najbardziej kula może się okazać odpowiednia do tego typu hodowli. Oczywiście czym większa będzie kula tym lepiej dla organizmów w niej żyjących jak i tym łatwiej będzie w niej zamontować sprzęt akwariowy.

Uwaga na wytrzymałość kul akwariowych!

Jednak jest tu pewien paradoks, bo większa kula jest bardziej podatna na pęknięcie. W zasadzie kule, które można uznać za bezpieczne to takie, których pojemność wynosi nie więcej niż około 20-25 l. Należy pamiętać, że są to zbiorniki odlewane ze szkła i nie są tak wytrzymałe na naprężenia ciężaru i rozpierania wody jak zbiorniki klejone silikonem. W zasadzie kule szklane nie są w stanie wytrzymać mocniejszych naprężeń słupa wody - dlatego nie spotyka się kul o pojemności 50 czy 80 litrów. Taki zbiornik byłby bardzo niebezpieczny i bardzo podatny na pęknięcie ścianki nawet przy bardzo dużej grubości szkła. Już napełnione kule o pojemności 25-30 l. są wysoce ryzykowne  jeżeli chodzi o ich wytrzymałość a należy pamiętać że dochodzi do tego jeszcze ciężar dekoracji - np. podłoża czy skał. Aspekt ten należy mieć na uwadze przy decydowaniu się na kulę akwariową.

Ślimaki w kuli

Równie dobrym wyborem do kuli mogą okazać się różnorakie mięczaki, a zwłaszcza ślimaki i małże. Należy tylko pamiętać, aby ich wielkość i ilość była odpowiednio dobrana do pojemności takiej kuli. Wybór gatunków w tym przypadku będzie bardzo szeroki zarówno jeżeli chodzi o ślimaki słodkowodne jak i morskie. Kulę można odpowiednio zaaranżować na wystrój roślinny, korzenny, liściowy lub skalny w zależności od potrzeb gatunków, które mają się w niej znajdować. Można się również pokusić o aquascaping, który może zaoferować bardzo atrakcyjne zminiaturyzowane aranżacje.

Zdjęcie: Jerry Alcantara

Organizmy planktoniczne

Kule akwariowe mają jeszcze jedno ważne wykorzystanie. Idealnie nadają się do odchowu zwierząt, które przeżywają planktoniczną fazę życia. Mianowicie chodzi tu o zwierzęta, które swobodnie unoszą się w toni wodnej i są przemieszczane bezwładnie za pomocą ruchu wody. Najczęściej nie potrafią one w ogóle pływać. Chodzi tu np. o larwy planktoniczne krewetek morskich, larwy meduz i niektórych gatunków ślimaków morskich oraz niektórych gatunków ryb morskich. W akwariach tradycyjnych - kwadratowych, prostokątnych podłużnych, sześciokątnych i innych, które posiadają kąty dochodzi do zawirowań strumienia wody w rogach akwarium lub też (równie często) do wytworzenia sytuacji, w której nurt wody w akwarium wytwarza odseparowaną strefę w narożniku. Taka sytuacja uniemożliwia takim larwom planktonicznym wydostanie się ze strefy takiego "zamkniętego narożnika". Larwy planktoniczne nie potrafią pływać więc nie są w stanie się wydostać z takiego kąta. Dłuższy pobyt w narożniku zapewne spowodowałoby śmierć głodową tych larw, gdyż strefa ta ma odciętą swobodną wymianę wody. Stąd z czasem woda w tym miejscu staje się pozbawiona tlenu i pożywienia, gdyż nowe partie pokarmowe nie są w stanie dotrzeć do narożnika. Tymczasem okrągły kształt kuli akwariowej powoduje że woda w pełni cyrkuluje w zbiorniku i nie ma w nim tzw. martwych stref narożnikowych. Dlatego kula idealnie nadaje się do hodowli zwierząt żyjących planktonicznie w tym również żywych organizmów karmowych np. pierwotniaków czy fitoplanktonu. Organizmy te mogą swobodnie się rozwijać w toni bez ryzyka dostania się do tzw. martwych stref. Podobne zastosowanie można zaobserwować w odniesieniu do akwariów cylindrycznych o kształcie walca. Wiele hodowli zwierząt planktonowych odbywa się właśnie w takich zbiornikach, gdyż w odróżnieniu od kul zbiorniki cylindryczne można budować w znacznie większych pojemnościach użytkowych. Dlatego takie walcowate zbiorniki widuje się często na uczelniach biologicznych, w różnorakich hodowlach czy nawet w ogrodach zoologicznych.

Zdjęcie: Benjamin Klein

Wracając jednak do naszych kul - pamiętać należy, że szklane kule ze względu na swoją małą pojemność będą zawsze zbiornikami trudnymi w utrzymaniu i prawidłowym zbalansowaniu. Pomijając powyższe przypadki zastosowania kuli można również wybrać wariant bez zwierząt - trzymając same rośliny na zasadzie uprawy podwodnego ogródka. Taka uprawa w kuli akwariowej może wyglądać także niesamowicie atrakcyjnie i cieszyć oko żywą zielenią.