Nazwa gatunkowa: Synchiropus picturatus.
Nazwa polska: mandaryn plamisty.
Charakterystyka: niewielka, bardzo kolorowa rybka słonowodna z rodziny lirowatych, prowadząca przydenny tryb życia. Wielu akwarystów błędnie uważa te ryby za babkowate, ponieważ swoim wyglądem bardzo je przypominają.
Występowanie geograficzne: występuje od zachodniego Pacyfiku – począwszy od japońskich Wysp Ryukyu, przez Filipiny i Indonezję, aż po wielką rafę koralową u wybrzeży Australii. Mandaryny plamiste zamieszkują płytkie rafy koralowe, notowane na głębokościach od 1 do 20 m, gdzie naturalnie występuje żywa skała stanowiąca zarówno kryjówkę, jak i główne źródło pokarmu.
Wygląd: ryba jaskrawo ubarwiona w charakterystyczny, kontrastowy zestaw kolorów i wzór w postaci kolorowych plamek. Tułów najczęściej jest szary lub beżowy.
Rozmiar: mandaryny plamiste osiągają do 7 cm długości.
Długość życia: brak danych.
Typ środowiska: ryby te spędzają większość czasu przy dnie, żerując na skałach tuż przy podłożu. Naturalnie występują w otoczeniu żywej skały na płytkich rafach koralowych, gdzie ich intensywna kolorystyka pełni rolę kamuflażu, umożliwiając im skuteczne ukrycie się wśród bardzo kolorowych koralowców.
Wymagane parametry wody: KH: 7–12, pH: 8.1–8.4, Zasolenie: około 33–36‰.
Temperatura: zaalecana temperatura w akwarium to 24–27 °C.
Zalecany minimalny litraż: mimo że mandaryn plamisty nie wymaga ogromnego zbiornika, zachodzi konieczność posiadania dużej objętości żywej skały – która stanowi podstawowe źródło pokarmu, co sprawia, że rybka ta powinna być trzymana wyłącznie w zbiornikach o dużym litrażu. Dla jednego osobnika zaleca się akwarium o pojemności nie mniejszej niż 300 litrów. Dla dwóch ryb optymalny litraż wynosi 450–500 litrów. Jeśli w zbiorniku mają żerować także inne gatunki ryb korzystających z żywej skały (np. pensetniki), zbiornik powinien być jeszcze większy, aby skały mogły wykarmić wszystkie jego mieszkańców.
Zachowanie: spędza większość swojego czasu przy dnie, intensywnie żerując na skałach. Charakterystyczną cechą tego gatunku jest umiejętność poruszania się za pomocą dolnych płetw, co umożliwia "chodzenie" po podłożu. Ryby te są zazwyczaj mało aktywne i w naturze żyją w niewielkich grupach. W akwariach można hodować pojedyncze osobniki, pary, a nawet niewielki harem – samiec na swoim terytorium może tolerować kilka samiczek. Natomiast samce pozbawione własnego terytorium powinny zostać odłowione i przekazane do innych zbiorników, gdyż będą systematycznie gnębione przez dominujące osobniki. Idealnym towarzystwem dla mandaryna plamistego są inne spokojne gatunki, takie jak iglicznie, koniki morskie, węgorze ogrodowe, chwastniczki czy jednorożce długonose.
Dieta: mandaryny plamiste mają bardzo wysokie wymagania pokarmowe, a ich dieta opiera się przede wszystkim na robactwie rafowym pobieranym z żywej skały. Naturalny pokarm obejmuje: drobne skorupiaki, gąbki, mięczaki, drobne wieloszczety, malutkie dzikie wężowidła, małe asteriny, zooplankton (np. solowiec), kryl, kiełże.
W warunkach akwariowych zbiornik powinien być wyposażony w żywą skałę, która zapewnia stały dostęp do naturalnych pokarmów. Niektórzy akwaryści hodują żywą artemię i dopuszczają ją co kilka dni do zbiornika, aby wzbogacić menu żywieniowe tej rybki. Pokarmy suche są zazwyczaj odrzucane przez mandaryny, a osobniki z odłowu nie pobierają większości pokarmów mrożonych.
Dymorfizm płciowy: trudny do rozróżnienia.
Rozmnażanie: brak danych.
Uwagi: w sprzedaży występuje również bardzo podobny gatunek o nieco innej kolorystyce, ale o takim samym zachowaniu i wymaganiach – mandaryn wspaniały (Synchiropus splendidus). Zachęcamy do przeczytania opisu tego gatunku, ponieważ większośc informacji jest taka sama jak w przypadku S. picturatus. Obie ryby są zresztą blisko spokrewnione i bardzo podobne z wyglądu (najbardziej zauważalną różnicą jest inny wzór na ciele oraz kolorystyka).