Acreichthys tomentosus ze względu na swoją ciężką do wymówienia nazwę, w Polsce został nazwany potocznie brzydalem. Ryba ta jest tak naprawdę piękna w swojej brzydocie i na pewno niezwykle ciekawa pod wieloma względami. Zamieszkuje zachodnią część Oceanu Indyjskiego (Sri Lanka, Indie, Tajlandia) i zachodnie wody Pacyfiku (Australia, Indonezja, Filipiny i Mikronezja).
Wygląd jest bardzo specyficzny. Rybka posiada liczne drobne wyrostki, które pozornie ją szpecą. Ciężko powiedzieć właściwie jakiego koloru jest ten gatunek. Po za faktem, że różne populacje mają odmienną kolorystykę podstawową, to ryby te potrafią dodatkowo dynamicznie zmieniać swoje barwy, tak jak robią to kameleony. Przeglądając zdjęcia tego gatunku można zauważyć, że brzydale są koloru beżowego, brązowego, czerwonawego, białawego, szarego, zielonkawego czy żółtawego, zawsze w cętki moro. Znakomicie dostosowują swoje barwy do otoczenia i w ten sposób stają się niewidoczne dla drapieżników. Nie są one zwinnymi pływakami dlatego w wyniku ewolucji rozwinęły się u nich cechy obronne – jak składany kolec na głowie czy kamuflaż. Brzydale potrafią także ukazywać swój nastrój, jak np. stres po przez zmianę swoich barw.
Często rybka pływa przechylona głową lekko w dół, co jest u niej zupełnie normalne lub potrafi zatrzymać się w bezruchu w jednym miejscu. Czasami obserwuje akwarystę i każdy jego ruch. Ryba jest raczej łagodna i nie interesuje się innymi mieszkańcami akwarium, starając się nie wchodzić im w drogę.
W naturze ryba po osiągnięciu dorosłych rozmiarów prowadzi samotniczy tryb życia i może być agresywna (choć nie jest to normą) w stosunku do innych ryb swojego gatunku.
W naturze gatunek ten jest dosyć powszechny. Osiąga do 14 cm, natomiast w akwariach nie przekracza 12 cm. Zbiornik z uwagi na dosyć powolne poruszanie tej ryby nie musi być duży – wystarczy już 120 litrów.
Nie jest to typowa ryba rafowa. Żyje na granicy raf, gdzie zwykle rośnie trawa morska lub łany wodorostów, w której dobrze potrafi się kamuflować. Woda jest tam dosyć płytka i często mocno się nagrzewa. Brzydale odławiane w takich miejscach przebywały w wodzie o temperaturze nawet do 29°C. Zwykle ryby te żyją na głębokościach od 2 do 12 metrów.
Brzydale nie lubią zbyt mocnego prądu wody. Najlepiej hodować je w typowych skalniakach z innymi spokojnymi gatunkami. Nie koniecznie muszą to być zbiorniki na żywej skale, ponieważ nie ma z reguły problemów z karmieniem tego gatunku.
Stworzenia te chętnie jedzą artemię, lasonogi i ikrę. Także niewielkie ilości glonów. Ryby te nie nadają się do zbiorników z koralowcami, ponieważ lubią je skubać. Nie ma tu reguły - niszczą zarówno polipy SPSów, LPSów, oraz korale miękkie. Nie ma znaczenia czy są to trujące zoanthusy czy nawet korale zawierające toksyny. Brzydale uszkadzają również rurówki. Polują na drobne organizmy ze skał – jak drobne ślimaki, kiełże, małe wieloszczety, małe krewetki, drobne skorupiaki i gąbki. Po za tym bardzo lubią aiptazje. Ale czasami, aby skłonić je do tego pokarmu, trzeba je najpierw przegłodzić, ponieważ brzydale najedzone innymi lepszymi typami pokarmu nie będą zainteresowany aiptazjami. Ponadto niektórzy akwaryści podają im filety z mintaja, dorsza czy morszczuka.
Dymorfizm płciowy jest bardzo trudny do rozróżnienia. Samce są zwykle większe od samic. Istnieją doniesienia o rozmnażaniu tego gatunku w niewoli. Ryby te są jajorodne.
Ciekawostką jest to, że można brzydala na tyle oswoić, że jest on w stanie nawet jeść z ręki czy pensety. Jest to ryba, która ma zdolność przyzwyczajania się do swojego hodowcy.
Zdjęcie: en.wikipedia.org