Chilodoneloza jest chorobą, którą wywołują orzęski z gatunków Chilodonella cyprini lub Chilodonella hexasticha. Atakuje przede wszystkim młodsze ryby, które mają niski poziom odporności. Jest to choroba występująca głównie w komercyjnych hodowlach ryb, zwłaszcza w stawach hodowlanych gdzie trzyma się głównie karpia. Do akwariów orzęski te dostają się najczęściej z żywym pokarmem, odławianym w naturalnych zbiornikach wodnych i wraz z roślinami przynoszonymi z takich akwenów.
Objawy na początku są typowe dla wielu innych chorób - ocieranie się o przedmioty i rośliny w zbiorniku, utrata apetytu, nerwowość, płochliwość i zwinięte płetwy. Po pewnym czasie skóra miejscowo robi się wyblakła, matowa, białawo-szara (okrągłe łaty) zwłaszcza na tułowiu i skrzelach. Leczenie powinno się odbywać w osobnym zbiorniku bez udziału roślin i podłoża przez okres 7 dni. Do leczenia można wykorzystać preparat oparty o błękit metylowy dostępny w sklepach akwarystycznych. Natomiast nie ma konieczności zakładania akwarium głównego od nowa - wystarczy, że pozostanie ono 7 dni bez ryb i innych zwierząt. Orzęski bez nosiciela w tym czasie naturalnie umrą.
Zapobieganie przeciwko Chilodonelozie polega na nie wprowadzaniu ryb, roślin i pokarmów żywych z naturalnych zbiorników wodnych. Ponadto wszelkie pozyskiwane kamienie, żwir czy drewno z takich zbiorników powinno być odpowiednio wygotowane i zdezynfekowane.
Uwaga: w tekście nie ma zamieszczonego dawkowania leków, ponieważ każdy gatunek ma inną tolerancję na dany lek, który w zbyt dużym stężeniu jest tak naprawdę trucizną. Delikatne gatunki jak np. niektóre pielęgniczki amerykańskie wymagają mniejszego dawkowania w przeciwieństwie do ryb bardziej odpornych jak np. gupiki. Po za tym inne dawkowanie stosuje się dla ryb małych, inne dla średnich i jeszcze inne dla dużych. Nie można również stosować takich samych stężeń leków dla ryb dorosłych i młodych, a zwłaszcza narybku. Dlatego informacje na temat stosowania jak i dawkowania konkretnych leków należy zasięgnąć u weterynarza lub z ulotki dołączonej do danego leku.