Zdjęcie: Hanna Mietluk, Stihodon spp. (babka neonowa).
Nazwa gatunkowa: Stiphodon spp.
Nazwa polska: w zasadzie najczęściej spotykane w handlu są - babka neonowa (Stiphodon spp.) i babka tęczowa (Stiphodon ornatus).
Występowanie geograficzne: Azja - wyspa Sumatra w Indonezji.
Wygląd: budowa filigranowa - ciało podłużne, duża głowa, którą ryby mogą obracać w bardzo wąskim zakresie, wielkie oczy wystające poza obrys głowy. Zrośnięte płetwy brzuszne tworzą przyssawkę, dzięki której babki te mogą się przyczepiać do pionowych powierzchni. Występują dwie płetwy grzbietowe.
Ubarwienie bywa zmienne w zależności od cech danej populacji. U babki tęczowej tułów może być beżowy, miedziany, beżowo-brązowy lub oliwkowy. Płetwy posiadają kolorowy rysunek. Natomiast u babki neonowej tułów jest zazwyczaj szary lub szaro-oliwkowy, płetwy są przezroczyste, na głowie może występować słabo lub mocno zaznaczony neonowy pasek ale niekiedy biegnie on przez całą część ciała (po bokach). U innych gatunków z rodzaju Stiphodon występują zwykle różnice w kolorystyce.
Rozmiar: do ok. 7 cm.
Długość życia: ok. 3-3,5 roku.
Typ środowiska: głównie płytkie, niewielkie, wartkie strumienie o kamienisto-żwirowym dnie porośnięte glonami.
Wymagane parametry wody: pH 6,5-7,5.
Temperatura: zalecana 22-26°C.
Zalecany minimalny litraż: 120 l., w zasadzie kluczowa jest powierzchnia dna a nie litraż, ponieważ ryby poruszają się głównie po dnie zbiornika - minimalnie powinna to być powierzchnia 100x40 cm. Wymagane przykrycie, ponieważ ryby są skoczne.
Zachowanie: spokojne i towarzyskie - powinno trzymać się ryby w grupie liczącej minimum 5-6 osobników. Ryby są terytorialne i samce obierają swoje rewiry. Może dochodzić między nimi do utarczek i wzajemnego przepędzania - jednak nie czynią sobie krzywdy. Dobrze jest wyznaczyć strefy w zbiorniku za pomocą kamieni na dnie. Samice oraz młode ryby chętnie przebywają w grupach. Samiczki nie są przepędzane przez samców. Ryby te są bardzo aktywne - poruszają się w charakterystyczny sposób - skokami. Lubią kopać w piasku - zwłaszcza jamy pod kamieniami.
Dieta: roślinożerne - w naturze są to głównie glony porastające kamienie i film bakteryjny. W akwariach można podawać tabletki ze spiruliną i inne roślinne tonące pokarmy. Należy uważać na skarmianie pokarmami mięsnymi - ryby również są w stanie je zjadać ale nie mają przystosowanego układu pokarmowego do trawienia takiego pożywienia w większych ilościach.
Dymorfizm płciowy: samice pełniejsze w partii brzusznej, są bardziej blade, mają mniej wyraźne kolory - jednak trudno się tym kierować, ponieważ zestresowane ryby również tracą kolory. Na pewno najbardziej wybarwione ryby, które obrały swoje terytoria będą samcami.
Rozmnażanie: bardzo trudne. Wszystkie oferowane w sprzedaży osobniki pochodzą z odłowu. W okresie tarła (w cieplejszej porze roku) samiec wabi samicę na swoje terytorium. Do aktu dochodzi w grocie, w szczelinie skalnej, pod kamieniem. Ikra w sporej ilości (kilka tysięcy sztuk) jest przyklejana do kamieni. Opieką ikry zajmuje się samotnie samiec. W akwariach są doniesienia o udanym tarle, jednak brak jest informacji o odchowaniu narybku. Chcąc zaobserwować tarło najlepiej wybierać te babki w jednym ubarwieniu z jednego źródła - wówczas będzie pewność, że osobniki są z jednego gatunku.
Uwagi: w zasadzie wszystkie filigranowe słodkowodne babki z Indonezji pochodzą z rodzaju Stiphodon. W zależności od kolorystyki mogą stanowić odrębne gatunki, jednak w Europie wszystkie wrzuca się pod nazwy - baka neonowa lub babka tęczowa. Często trudno stwierdzić czy ta zmienność kolorystyczna występuje wewnątrz jednego danego gatunku czy też grupuje podgatunki a może odrębne gatunki w ramach rodzaju Stiphodon. Brak jest obecnie dokładniejszych badań w tym temacie.
Zdjęcia: Erik Marquez, Stiphodon ornatus.
Podczas zakupu należy zwrócić szczególną uwagę na stan ryb. Oferowane w sprzedaży osobniki są często w złej kondycji - zwykle jest to spowodowane źle dobraną dietą w sklepie zoologicznym, jak i złymi warunkami wodnymi. Kluczowa jest kwestia natlenienia wody. Babki te wymagają sporego ruchu wody i mocnego napowietrzenia. W akwariach nie wystarczająco dotlenianych tracą szybko odporność.