Jeżowce należą do królestwa zwierząt w typie szkarłupni. Są to zwierzęta słonowodne, zamieszkujące wody o zasoleniu 20-38‰ (w zależności od gatunku). Żyją zazwyczaj w płytkich wodach o głębokości 1-10 m. Występują głównie w strefie tropikalnej jak i subtropikalnej ale także w zimniejszym klimacie śródziemnomorskim. W Adriatyku w Chorwacji występują dość licznie żyjąc na skałach, a jest to akwen w którym temperatura wody w zimie spada do 10°C.
Posiadają kulisty kształt (niekiedy spłaszczony), wielkość zazwyczaj 5-12 cm (w zależności od danego gatunku) oraz kolce, które u pewnych gatunków po zakłuciu mogą aplikować trujący jad. Nawet kontakt z kolcami pozbawionymi jadu może być bardzo bolesny dla człowieka i powodować różnego rodzaju infekcje. Dlatego też w miejscach, w których bytują te zwierzęta należy używać butów do kąpieli. Otwór gębowy jest zlokalizowany od spodu. Jeżowce mocno trzymają się powierzchni za pomocą pewnego rodzaju czepnych przyssawek. W akwariach należy zawsze prawidłowo je umieszczać (otworem gębowym do dołu), ponieważ odwrócony jeżowiec nie jest w stanie samodzielnie przekręcić się do odpowiedniej pozycji. Z innych cech budowy należy jeszcze wspomnieć o wapiennym pancerzu, w który jest wyposażony każdy jeżowiec.
Zdjęcie: Iwona Turska, jeżowce na glonowisku w towarzystwie strzykwy i rozgwiazdy, Madagaskar.
Podczas wkładania tych zwierząt do akwarium nie należy wyciągać ich w ogóle z wody. Organizmy te są bardzo wrażliwe na powietrze atmosferyczne i czynności ta może je uśmiercić. Wszystkie czynności związane z jeżowcami przeprowadzamy więc tylko pod wodą. Po zakupie należy dokonać jeszcze odpowiedniej aklimatyzacji.
Jeżowiec, okaz z wybrzeży Chorwacji - nie właściwe wyciągnięcie jeżowca z wody przez turystę
Zwierzęta te są bardzo ciekawą ozdobą w akwariach morskich. Często są bardzo kolorowe. Są aktywne zarówno w dzień jak i w nocy, poruszając się bardzo powoli. Jeżowce są wszystkożerne - w naturze zjedzą glony, detrytus, padlinę, w akwariach również mrożonki, czy suchy pokarm, na który natrafią na dnie zbiornika. W środowisku naturalnym preferują głównie skały, a więc miejsca na których stabilnie mogą się przyczepić. W akwariach lubią poruszać się po szybach. Podsumowując - są to organizmy bardzo wrażliwe na zmienność parametrów wody oraz ich jakość, stąd nie są polecane początkującym akwarystom. Dobrze czyszczą skały z glonów i są uważane za część tzw. ekipy czyszczącej. Mają jednak dosyć sporą przemianę materii stąd nie są wskazane do małych zbiorników. Ponadto należy je ostrożnie wprowadzać wybierając mocno dojrzałe i w pełni ustabilizowane akwaria.
Zdjęcie: Rocky Zang, malutki jeżowiec przywleczony wraz ze skałą z frachtu (tzw. pasażer na gapę) - również nieprawidłowo wyciągany z wody.
Tekst: Tommy Aquario.