Gasteropelecus maculatus
Nazwa gatunkowa: Gasteropelecus maculatus / Gasteropeletus sternicla - pstrążeń.
Nazwa polska: pstrążeń, Gasteropelecus maculatus - pstrążeń plamisty, Gasteropeletus sternicla - pstrążeń srebrzysty.
Występowanie geograficzne: północne dorzecze rzeki Amazonka w Ameryce Południowej.
Wygląd: u obu gatunków ciało kształtem przypomina tasak (topór), podbrzusze jest bardzo uwypuklone, głowa mała, płetwy piersiowe przypominają skrzydełka - dlatego ryba wygląda jakby fruwała. W zasadzie można uznać, że oba gatunki różnią się głównie wzorem na tułowiu. Ryby są w barwie srebrzystej (niekiedy srebrzysto-beżowej) z widocznym wzorem - Gasteropelecus maculatus posiada wzorek liniowo rozmieszczonych punktów, natomiast Gasteropeletus sternicla - ciemną poziomą wąską linię (u niektórych odmian z lekko żółtawą obwódką.
Rozmiar: do 7,5 cm w naturze, do 6,5-7 cm w akwariach.
Długość życia: brak danych.
Typ środowiska: w naturze są to wolno płynące wody, zakola rzek, starorzecza, z częściowo (nie całkowicie!) prośniętą taflą wody.
Wystrój zbiornika: akwarium musi być przykryte, gdyż ryby są skoczne i często wyskakują ponad taflę zwłaszcza gdy dostrzegą latające owady. Żeby ryby nie ulegały uszkodzeniom podczas skakania - między taflą wody a górną krawędzią zbiornika należy pozostawić przestrzeń o wysokości minimum 15 cm. Dodatkowo spód pokrywy najlepiej wykleić miękką gąbką lub rozwiesić nylonową elastyczną siatkę między taflą wody a pokrywą. Taflę wody należy przykryć w 1/3 roślinnością pływającą. Aranżacja dna nie ma większego znaczenia dla tego gatunku - na dnie może być piasek, żwir, substrat lub liście. Można wykorzystać w aranżacji zbiornika korzenie i rośliny, pamiętać należy że zastosowanie kamieni będzie powodować podnoszenie pH i twardości wody. Do akwariów z tymi gatunkami znakomicie sprawdza się deszczownica.
Wymagane parametry wody: pH 5,8-7, GH 5-12.
Temperatura: tolerowane 23-27°C.
Zalecany minimalny litraż: 180 l. - minimalna powierzchnia tafli wody 120x30 cm.
Zachowanie: spokojne i towarzyskie, w akwarium zaleca się trzymanie minimum 12 osobników, ponieważ są to ryby ławicowe, które lepiej się czują i prezentują w grupie. Ryby zawsze trzymają się razem i nie rozpływają się pojedynczo po zbiorniku. Zwykle ustawiają się wszystkie w jednym kierunku. Przebywają jedynie w górnej warstwie wody, tuż pod powierzchnią. Lubią lekki nurt wody i silne nasłonecznienie. Są to ryby eksponowane i stale widoczne w zbiorniku. Uwaga - mimo że gatunek jest stale widoczny w akwarium to jest bardzo płochliwy, podczas prac pielęgnacyjnych w zbiorniku ryby mogą masowo wyskakiwać z akwarium. Z tego względu lepiej trzymać je w podłużnych akwariach, by podczas prac w jednej części ryby te mogły przepłynąć do drugiej. Nie należy wtedy wykonywać gwałtownych ruchów.
Dieta: mięsożerne - w naturze żywią się głównie niewielkimi owadami, które łapią tuż przy tafli wody. Można podawać im pokarmy mrożone oraz żywe (dafnia, oczlik, wodzień, larwa komara). Warto co pewien czas podawać muszki owocowe (suche po uprzednim namoczeniu, żywe - nielotne lub mrożone). W akwarium chętnie zjadają także pokarmy suche ale warunkiem musi być to, aby były one odpowiedniej wielkości i żeby pływały po tafli wody.
Dymorfizm płciowy: bardzo trudny do ustalenia. W okresie tarła samice są nieco pełniejsze (grubsze) w partiach brzusznych.
Rozmnażanie: bardzo trudne i z reguły nie opłacalne dlatego większość osobników dostępnych w sprzedaży pochodzi z odłowu. Tarło odbywa się grupowo (w małych grupach) w wodzie miękkiej i kwaśnej w temperaturze 26-28° w otoczeniu roślin wystających z wody. Przed tarłem woda powinna być stopniowo odświeżana (wskazane użycie wody z filtra RO nieznacznie zmineralizowanej). Tarło odbywa się jedynie w warunkach bezwzględnego spokoju, gdyż obecność ludzi przy zbiorniku lub innych gatunków zwierząt w akwarium doprowadza do jego przerwania. Po złożeniu ikry należy odłowić tarlaki, ponieważ chętnie zjadają swoją ikrę. Wylęg następuje po 36 godzinach i jest niezwykle drobny. Przez kolejne 5 dni korzysta on ze swoich woreczków żółtkowych. Po tym okresie zaczyna żerować. Pierwszy pokarm powinny stanowić pierwotniaki / pantofelki, później drobniutki wylęg solowca.
Uwagi: ryby te są polecane bardziej doświadczonym akwarystom. Bardzo podobnym gatunkiem, szczególnie w swoim ubarwieniu i wzorze na tułowiu jest Carnegiella marthae, która posiada podobne wymagania jak wyżej opisane gatunki. Główną różnicą jest jej wielkość, gdyż dorasta ona zaledwie do 3,5 cm, stąd można ją trzymać w mniejszych zbiornikach o długości min. 80 cm i pojemności min. 80 l.