Leuciscus idus
Nazwa gatunkowa: Leuciscus idus
Nazwa polska: jaź
Występowanie geograficzne: Europa klimatu umiarkowanego na północ od rzeki Dunaj i Alp aż po Skandynawię na północy i Ural na wschodzie. W Polsce dosyć liczny. W krajach o klimacie śródziemnomorskim nie występuje.
Wygląd: bardzo mała głowa, drobniutkie łuski, forma dzika jest w kolorystyce szarosrebrnej. Brzuch białawy z czerwonawymi płetwami brzusznymi i odbytowymi. Forma ozdobna ma grzbiet złotawo-żółty lub pomarańczowy, białe podbrzusze i przezroczyste, żółte lub czerwonawe płetwy.
Zdjęcie: Laredo Mauro, Leuciscus idus złowiony na wędkę.
Przeciętny rozmiar: 30-45 cm.
Długość życia: ponad 10 lat.
Typ środowiska: większe rzeki nizinne z wyraźnym nurtem, zwłaszcza w dolnym biegu - w Polsce rzeki Bug, Odra, Warta, Wisła.
Wymagane parametry wody: optymalne PH 6,5-7,8, konieczne napowietrzanie wody,
Temperatura wody: optymalnie do 20°C.
Zalecany minimalny litraż: 720 l. o długości minimum 200 cm.
Zachowanie: ryba stadna, w akwarium powinno się trzymać minimum 5-6 sztuk.
Dieta: wszystkożerne - niektóre glony, miękkie rośliny, małe ryby i narybek, larwy owadów, niektóre owady, mięczaki i drobne skorupiaki. W akwariach i oczkach wodnych chętnie pobierają pokarmy suche i mrożone.
Dymorfizm płciowy: brak dokładnych danych - w okresie tarła samice grubsze w partiach brzusznych. Samce wtedy maja delikatną wysypkę tarłową.
Rozmnażanie: tarło w naturze odbywa się grupowo wczesną wiosną już przy temperaturze wody wynoszącej 5°C. Samce mają wówczas uwydatnione kolory i wysypkę tarłową. Samica składa kilkadziesiąt tysięcy jaj. Kleista ikra przykleja się do podłoża, żwiru czy kamieni. Wylęg następuje po kilkunastu dniach. Po kolejnych 4 dobach narybek już żeruje. Ryby rosną dosyć szybko i już po roku mogą przekraczać 10 cm.
Uwagi: ryba często wybierana do przydomowych oczek wodnych - zwłaszcza odmiana złota, nazywana złotą orfą. Jeżeli oczko posiada głębokość minimum 1,2-1,5 m. wówczas jazie mogą w nim przebywać przez cały rok.
Źródło: Paweł Vogelsinger, Nantai TV, Leuciscus idus w naturze (Polska), https://www.youtube.com/c/NantaiTV/featured