Zdjęcie: Misiek Gregory, Tropheus sp. Ikola.
Zdjęcie: Kasper Elund, Tropheus sp. Moliro.
Zdjęcie: Johan Kindgren, Tropheus sp. Kiriza Gold.
Zdjęcie: Kasper Elund, Tropheus sp. Nkonde.
Zdjęcie: Kasper Elund, Tropheus sp. Bulu Point.
Nazwa gatunkowa: Tropheus spp.
Systematyka rodzaju Tropheus nie jest ukończona i wiele z nich nie ma jeszcze przynależności gatunkowej - operuje się więc ich tymczasowymi nazwami, pochodzącymi od miejsca odłowu. Z czasem ryby te będą przyporządkowane do konkretnego istniejącego taksonu lub uzyskają nową nazwę gatunkową - najpewniej od badacza, który dokona systematyki lub odkrywcy albo też od miejsca odłowu (np. afrykańskiej nadbrzeżnej wioski, osady lub nazwy zatoki). Obecnie jedynie mniejsza część poznanych trofeusów ma ustaloną systematykę gatunkową - są to Tropheus annectens, Tropheus brichardi, Tropheus duboisi, Tropheus kasabae, Tropheus moorii, Tropheus polli.
Nazwa polska: potocznie wśród akwarystów - trofeus.
Występowanie geograficzne: gatunki z rodzaju Tropheus zamieszkują Jezioro Tanganika w Afryce Wschodniej.
Wygląd: tułów owalny, krępy, głowa wraz z pyskiem zaokrąglona z przodu. Trofeusy występują w różnorodnym, bardzo atrakcyjnym ubarwieniu. Poszczególne gatunki, w zależności od miejsca występowania w Jeziorze Tanganika również posiadają swoje odmiany kolorystyczne.
Rozmiar: w zależności od gatunku średnio 13-16 cm, jednak zdarzają się także (rzadziej) trofeusy nieco mniejsze jak Tropheus sp. Kipili - 12 cm, Tropheus sp. Kasanga, - 12 cm, Tropheus sp. Bemba -12 cm, lub też nieco większe jak Tropheus sp. Mbimbwe - 20 cm.
Długość życia: brak danych
Typ środowiska: płytsza strefa skalista z piaszczystym dnem - zwykle o głębokości 2-20 m.
Wymagane parametry wody: woda twarda, zalecane PH 8,0-9,0.
Temperatura: 25-27°C.
Zalecany minimalny litraż: w zbiorniku jednogatunkowym minimum 450-500 l. (zalecany zbiornik o min. wymiarach 150x60x60 cm), w zbiorniku wielogatunkowym min. 720 l.
Zachowanie: gatunek silnie terytorialny, agresywny, jednocześnie szybki i zwinny w pływaniu. Ryby należy trzymać w dużym stadzie minimum 14-20 osobników. Samce względem siebie są agresywne, więc należy je trzymać z przewagą samic (3-5 samic na jednego samca). Można łączyć ze sobą różne gatunki i odmiany trofeusów, jednak wtedy będą się one ze sobą krzyżować. szczególnie przed jak i w czasie tarła, jednocześnie typowo stadny (najlepiej trzymać go w ilości kilkunastu osobników).
Dieta: roślinożerne, w naturze żywią się one głównie pokarmem roślinnym (nawet 90% diety), który głownie stanowią glony porastające kamienie. Można podawać również sparzone liście lucerny i mniszka. Raz na kilka dni można podać drobny pokarm mrożony - rozwielitkę, cyklopa.
Dymorfizm płciowy: samce są z reguły nieco mocniej ubarwione, występują różnice w budowie brodawek moczowo-płciowych. Dyformizm płciowy zdradza również zachowanie samców w stadzie.
Rozmnażanie: tarło odbywa się w parach na piaszczystym podłożu. Samica składa ikrę, którą po zapłodnieniu przez samca zbiera do pyszczka. czas inkubacji trwa od 21 do 28 dni. Przez pierwsze dwa tygodnie inkubacji samica w ogóle nie pobiera pokarmu. Wypuszcza z pyska na stałe dopiero dość duży narybek, który ma wielkość 8-10 mm. Młode jeszcze pozostają przy matce przez następne kilka dni. Po tym okresie dołączają do stada.
Uwagi: zaleca się hodowlę jednogatunkową ale w większych zbiornikach można łączyć trofeusy z eretmodusami, petrochromisami i pseudosimochromisami. Wystrój zbiornika nie powinien zawierać gruzowisk i grot a jedynie duże skały (nawet pojedyncze) mocno oświetlone, aby stanowiły dobre podłoże hodowlane dla glonów.
Zdjęcie: John Thim Størling, Tropheus polli Kekese.
Zdjęcie: John Thim Størling, Tropheus moori Namansi.
Zdjęcie: Grzegorz Schindler, Tropheus duboisi, młody osobnik.