Zdjęcie: Gordon Breckenridge
Poniższy artykuł należy traktować nieco bardziej luźno, gdyż ogólne stwierdzenia mają często to do siebie, że nie potwierdzają ich wyjątki. Jednak warto zagłębić się nieco w ogólną specyfikę koralowców, gdyż pozwoli to nam zrozumieć jakie preferencje ma dany typ koralowca...
Podział koralowców
Koralowce jak wiadomo dzieli się w akwarystyce na: korale miękkie, korale twarde wielkopolipowe - LPS i korale twarde małopolipowe SPS. Ogólnie rzecz ujmując korale miękkie są najłatwiejsze w uprawie, korale LPS średnio trudne, natomiast korale SPS najtrudniejsze w utrzymaniu. Jak w każdej regule mogą występować nieliczne wyjątki ale w zasadzie można uznać powyższy podział za właściwy.
Nurt wody
Inną bardzo ogólną obserwacją jest to, że uznaje się, iż korale miękkie preferują słaby nurt wody, korale LPS - średni poziom, natomiast koralowce SPS silny prąd wody. I w tezie (również bardzo ogólnej) da się zauważyć, że korale miękkie nie mając twardego szkieletu nie rosną w zbyt silnym nurcie wody, gdyż ta rzuca koralami na boki lub silnie je ugina. Natomiast korale typu LPS wytrzymują nieco silniejszy strumień wody (dotyczy korali o osiadłym trybie życia - przyrastających na trwałe do skał). W bardzo silnym nurcie może dochodzić u nich do oderwania polipów natomiast w zbyt słabym do zachodzenia w osad, film bakteryjny a nawet w glony. W przypadku korali typu SPS małe polipy świetnie sobie radzą w silnym prądzie wody - nie stawiają oporów anatomicznych a ich silny twardy szkielet tylko potwierdza takie preferencje.
Wymagania świetlne
Ogólnie można stwierdzić, że korale, które preferują płytką wodę wymagają mocniejszego oświetlenia natomiast te z głębszej wody preferują światło umiarkowane. Nie jest to jednak taki prosty podział, ponieważ istnieje pewna grupa gatunków korali, która bytuje w nieco mętnej wodzie, gdzie pomimo płycizny światło, które dociera do korala jest nieco ograniczone, a więc nie jest silne. Ponadto spora grupa korali fotosyntezuje i odżywia się za pomocą światła dzięki obecności w ich tkankach glonów symbiotycznych - zooksanteli. Są w tej grupie zarówno gatunki wybitnie światłolubne jak i te, które preferują mniejszy poziom oświetlenia. Dlatego ciężko dojść do ogólnych wniosków w przypadku korali jeżeli chodzi o światło. Lepiej w tej sytuacji patrzeć się na ogólne wymagania danego gatunku korala. Niemniej jednak uważa się bardzo ogólnie, że koralowce preferują oświetlenie (w przypadku wskaźnika PAR) na poziomie:
SPS - 200-450 PAR, korale LPS 50-200 PAR, natomiast korale miękkie 25-125 PAR.
więcej na ten temat w linku poniżej:
Parametry wody - nutrienty
Wymagane parametry wody mogą być różne pod kątem gatunków korali, jednak ogólnie uznaje się, że korale miękkie mają największą tolerancję na podwyższone wartości nutrientów w wodzie - takie jak azotany i fosforany. Korale LPS mają tę tolerancję nieco obniżoną (do średniego poziomu), natomiast najmniejsze wartości nutrientów w wodzie (niemal wartości zerowe) akceptują korale twarde typu SPS.
Parametry wody - wapń, magnez i mikroelementy
Uważa się, że odpowiednie wartości tych pierwiastków są kluczowe dla korali SPS. Niewielkie odchyły natomiast znoszą w tym zakresie korale LPS. Natomiast największe odchylenia akceptują korale miękkie. Jest to związane ze zmniejszonym zapotrzebowaniem na pobieranie tych związków z wody przez te koralowce. Korale SPS pobierają ich najwięcej stąd jest to dla nich kwestia kluczowa. Korale typu LPS również wyciągają wapń i magnez z wody ale w mniejszym stopniu a już w najmniejszym robią to korale miękkie. Więcej w tym temacie w linku poniżej:
Odwrotnie proporcjonalnie sytuacja wygląda z mikroelementami. Korale miękkie potrzebują ich najwięcej, LPSy znacznie mniej a SPSy - najmniejsze ilości. Zatem chcąc mieć korale w dobrym stanie należy suplementować wodę akwariową w kompleks mikroelementów. Dozowanie zależy od wielu różnych czynników ale uogólniając można przyjąć, że w przypadku korali miękkich można suplementować wodę raz na 7-14 dni, LPSy raz na 14-21 dni i korale twarde około 1 raz na miesiąc.
Stabilność parametrów wody
To bodajże najważniejsza kwestia przy uprawie korali. Często potrafią się one dostosować do nieznacznych ich odchyłów od optymalnych wymaganych wartości w tym zakresie (korale miękkie w największym stopniu, korale LPS w mniejszym stopniu, SPS w najmniejszym stopniu). Jeżeli korale w naszym zbiorniku rosną dobrze a nie mamy jednak idealnych parametrów wody to w żadnym wypadku nie należy korygować na siłę wody w zbiorniku do podręcznikowych wskaźników. Jeżeli korale rosną - należy pozostawić parametry w spokoju i dążyć do ich utrwalenia (utrzymania). Stabilność w tym przypadku będzie znacznie ważniejsza niż idealne - tzw. książkowe wartości składu wody.
Rodzaj pokarmu
Rozróżniamy koralowce roślinożerne, wszystkożerne i mięsożerne. Wiele tu zależy od specyfiki konkretnego gatunku więc nie łatwo jest tutaj uogólniać. Jednakże z reguły fitoplankton - drobny pokarm roślinny jest zazwyczaj pobierany zwłaszcza przez koralowce miękkie i w mniejszym stopniu przez małopolipowe korale SPS, natomiast wśród korali LPS większość jest mięsożerna (ewentualnie wszystkożerna - zwłaszcza te o mniejszych mordkach). Ogólny podział w tym zakresie można nakreślić następująco:
Korale miękkie - wszystkożerne z przewagą pokarmów roślinnych - ich polipy są w stanie skonsumować zarówno drobny fitoplankton jak i zawiesinę z zooplanktonu, rzadziej drobniutki zooplankton.
korale LPS - głównie mięsożerne (głównie mały jak i większy zooplankton)
korale SPS - wszystkożerne z przewagą pokarmów roślinnych (zwykle drobny fitoplankton, zawiesina bakteryjna ale również w mniejszym stopniu zawiesina z zooplanktonu ).
Wielkość pokarmu
W kwestii odżywiania podchodząc do tematu bardzo ogólnie można stwierdzić, że czym większy ma otwór gębowy ("mordkę") dany gatunek koralowca tym bardziej jest przystosowany do pobierania większego pokarmu. Okazy o tzw. bardzo małych mordkach lub drobniutkich polipach głównie wyłapują zawiesinę lub fitoplankton, te o większych mogą chwytać większy zooplankton jak np. rozwielitkę z rodzaju Moina, widłonogi. Natomiast te z dużymi otworami gębowymi zjedzą kiełża, małego wieloszczeta, dorosłego solowca czy lasonoga. Zatem można tu zaobserwować także ogólna zależność - czym większy otwór gębowy tym bardziej żarłoczny jest koral i z reguły będzie to wówczas typowy mięsożerca.
Szybkość wzrostu
W tym przypadku zasady ogólne mają jednak swoje bardzo mocne potwierdzenie. Korale miękkie rosną najszybciej, korale typu LPS w tempie średnim, natomiast SPS - najwolniej. Dzieje się tak z tego względu, bo tkanka miękka szybciej się wybudowuje niż twardy szkielet.
Wojny koralowców
Korale to zwierzęta, które się wzajemnie nie akceptują i się zwalczają (nie tylko w przypadku różnych gatunków ale i różnych odmian). Koralowce mają odmienne strategie w tym zakresie. W ujęciu ogólnym można stwierdzić, że najbardziej agresywne gatunki korali wchodzą w skład grupy LPS. Wiele gatunków ma specjalne długie macki parzące, którymi patroluje teren wokół siebie nawet na odległość 20 cm. Gdy taki koral tylko wyczuje obecność innego gatunku to wówczas zwykle "rzuca się na niego" z atakiem, żeby go zabić. Korale z grupy SPS mogą być również agresywne ale ich anatomia nie pozwala na tak spektakularne ataki jak w przypadku LPSów. Korale SPS mogą parzyć inne osobniki powierzchniowo, a więc tylko wtedy gdy stykają się z innymi koralami bezpośrednio a nie poprzez długie macki (jak. np. montipory). Koralowce miękkie natomiast rzadko parzą ale za to wydzielają substancje do wody, które np. powodują, że inne korale zaczynają rosnąć słabiej i przez to ich rozrost jak i ekspansja staje się mocno ograniczona. Przykład ten pokazuje, że np. koralowce twarde w zbiorniku rosną niezbyt dobrze gdy często znajdują się w nim także gatunki korali miękkich. Ciężko jest zapewnić w zbiorniku akwariowym warunki idealne jednocześnie dla korali miękkich, LPS i SPS. Do tego wszystkie te trzy odmienne grupy korali nie tolerują się wzajemnie i na różne sposoby próbują uprzykrzyć sobie życie. Dlatego najlepiej jest nie łączyć ze sobą wielu gatunków korali w jednym zbiorniku. Jeżeli w 240 litrach wybierzemy 5 gatunków korali to ich wzrost będzie lepszy niż w przypadku 30 różnych gatunków. Ponadto warto ograniczyć się do jednego typu korali - wybrać tylko gatunki korali miękkich, tylko LPSy lub tylko SPSy. Pamiętać należy, że najwięcej wojowniczych gatunków pochodzi z grupy LPS ale inne koralowce również prowadzą wojny na najróżniejsze sposoby - nie mając parzących macek również używają chemii, produkują różnorodne toksyczne substancje, próbują zasłaniać konkurentów odbierając im światło i pokarm...
Zobacz także:
Obecność innych zwierząt
Tutaj nie ma prostej ogólnej reguły. Na wzrost korali mogą wpływać inne zwierzęta akwariowe. Może się zdarzyć, że konkretny gatunek akwariowy upodoba sobie pewien gatunek korala, który będzie systematycznie skubał - np. ryba "brzydal" i eufylia. W efekcie koral nie będzie się pompował i przez to odżywiał co najpewniej spowoduje jego śmierć. Istnieje cała masa zwierząt akwariowych, które mogą mieć koralowce w swojej diecie lub też niszczyć je "dla sportu". Należy obserwować zwierzęta w swoich akwariach i na bieżąco reagować - usuwając ze zbiornika napastników lub korale, które mogą być celem, gdyż skończy się to najpewniej śmiercią korala. Można także wyróżnić obrońców koralowców. Są sytuacje, kiedy konkretny gatunek będzie bronić swojego korala, bo będzie go zamieszkiwać tak jak np. błazenki - gonioporę.
Piasek
Piasek jest wrogiem niektórych koralowców - zwłaszcza tych płaskich, z których trudno go usunąć. Piasek może być nawiewany przez nurt wody lub też sypany na korale przez zwierzęta - np. babki kopiące. Najmniej odporne na piasek są korale wielkopolipowe typu LPS. Korale SPS w miarę dobrze sobie radzą z piaskiem gdyż pomaga im w tym ich budowa (piasek się ich nie trzyma). Podobnie wygląda sytuacja w przypadku korali miękkich. Jedynym wyjątkiem są tutaj płaskie korale - jak np. montipory talerzowate, czy płaskie grzybowieńce - rikordea, rodaktis i dyskosoma. W każdym razie przy koralach płaskich i to najczęściej tych, które znajdują się na podłożu zwykle warto zrezygnować z piaskowego podłoża i zastąpić go aragonitem lub nawet "gołym szkłem".
Zobacz także: (kliknij w tekst, aby przejść)
Tekst: Goldevill.