Lampa led

Oświetlenie w akwarium morskim bywa bardzo zróżnicowane. Wszystko zależy od tego jakimi kwotami dysponujemy, czego oczekujemy od sprzętu oraz jaki konkretnie zbiornik morski mamy zamiar prowadzić: rafowy, skalny, z makroglonami czy wyspecjalizowany - np. konikarium a niekiedy np. biotopowy (np. wybrzeże Morza Adriatyckiego - region Istria). 

Barwa światła

Najpopularniejsze są obecnie akwaria rafowe. Temperatura barwowa światła na rafach zależy od głębokości. Gdybyśmy chcieli odwzorować bardzo płytką rafę umiejscowioną na głębokości 1 m. wówczas barwa powinna wynosić 6500 K (Kelvinów). Natomiast gdybyśmy mieli zamiar odwzorować rafę z głębokości ok. 5 m. to barwa ta powinna mieć 10000 K. Przy głębokości 20 m. temperatura barwowa wynosi 20000 K i światło jest już tam wyraźnie niebieskawe. Wpływ na to ma woda, która wraz z głębokością zatrzymuje coraz więcej widma czerwonego przepuszczając jednocześnie widmo niebieskie. Fakt ten stanowi wskazówkę dla akwarystów morskich. Tworząc akwarium rafowe większość osób wybiera zakres 10000-20000 K, bardziej jednak trzymając się wyższych wartości (15000-20000 K) by uzyskać atrakcyjną głęboką niebieską barwę. Zdarzają się również przypadki zbiorników gdy barwa oświetlenia ma jeszcze większe wartości np. 22000 czy 24000 (jednak takich sytuacji jest mniej).

Typy oświetlenia

Do oświetlenia akwariów morskich wybiera się zwykle lampy świetlówkowe T5 (jarzeniowe) lub ledowe. Mają one w swoich konstrukcjach kombinację źródła światła białego i niebieskiego (aktynicznego). Lampy jarzeniowe występują w dwóch technologiach. Starsza to typ T8, który już nie jest dostępny i praktycznie zaprzestano jego produkcji. Nowsza technologia to typ T5, gdzie świetlówki te są cieńsze niż T8 a lampa znacznie ciszej pracuje. Lampy T5 posiadają zwykle 4 lub 6 świetlówek, które przy odpowiednim zestawieniu dają wymaganą przez nas barwę światła. W tym celu producenci świetlówek wytwarzają różne ich rodzaje, które dla ułatwienia mają swoje własne nazwy. Przykładowo jeden z producentów posiada:  Blue Plus, AquaBlue Special, Actinic, Purple Plus czy Coral Plus. Każda z tych świetlówek ma inne widmo i emituje inną barwę. Dzięki temu mając lampę na cztery świetlówki możemy sobie sami dobrać ostateczny "kształt" światła w swoim akwarium poprzez kombinację różnych rodzajów - typów świetlówek. Dodatkowo mają one różną długość i bez problemu można sobie dobrać lampę do długości zbiornika wraz z dedykowanymi do niej świetlówkami. Dostępne są tylko w specjalistycznych sklepach i hurtowaniach akwarystycznych (również internetowych). W tradycyjnych sklepach z oświetleniem nie są one sprzedawane.

świetlówki 451

Zdjęcie: Damian Dorian Kurtak, specjalistyczne świetlówki morskie T5 dobrane w odpowiedniej kombinacji.

Natomiast lampy diodowe mają różną ilość diod białych i niebieskich, które również ze sobą są zestawiane w odpowiednich ilościach i proporcjach (niekiedy są dodawane również diody czerwone w minimalnych ilościach). Należy tu wspomnieć, że technologia LED (diodowa) wypiera lampy jarzeniowe T5 (świetlówkowe) z uwagi na mniejszy pobór prądu i większość trwałość oraz bezobsługowość (w lampach LED nie wymienia się diod, natomiast w lampach jarzeniowych trzeba co pewien czas wymieniać świetlówki).

Istnieje jeszcze trzeci typ oświetlenia - lampy metahalogenowe HQI, które jednak bardzo szybko tracą rynek akwarystyczny i prawdopodobnie w najbliższym czasie zostaną w dużej mierze wyparte. Mają one bardzo duży pobór energii i znacznie się nagrzewają. Istnieje wiele typów zamocowań żarników co komplikuje ich wybór. Ze względu na małą ich popularność nie będziemy ich tutaj omawiać.

Moc oświetlenia

Moc lamp w akwariach rafowych dobiera się według ogólnie przyjętego schematu. Przy koralach mało wymagających w przypadku lamp T5 minimum to wartość 0,8 W / l. (Wat na litr) brutto pojemności akwarium. Natomiast przy pozostałych koralowcach poziom ten powinien wynosić 1 W / 1 l. Przykładowo 300 litrowy zbiornik powinien być wyposażony w lampę o mocy 300 W. W przypadku lamp ledowych przelicznik jest nieco inny. Tutaj przelicza się natężenie światła (za pomocą lumenów) a nie moc w Watach. W akwariach rafowych wartość ta powinna wynosić 50 lm / l. wody w zbiorniku (brutto).

Współczynnik (wskaźnik) PAR

W zasadzie nie ma prostej i dobrej metodyki określania poziomów oświetlenia w akwariach a zwłaszcza w akwariach morskich w typowo domowych warunkach. W ostatnim czasie zaczęto te poziomy określać współczynnikiem PAR (Photosynthetically Active Radiation). Wskaźnik PAR w bardzo ogólnym określeniu jest pomiarem ilości światła (promieniowania aktywnego), które przenika przez słup wody i jest wykorzystywane w procesie fotosyntezy. W płytkich rafach w najmocniejszym słońcu wskaźnik PAR dochodzi do 700 nm i wówczas faktycznie pewne gatunki korali fotosyntezujących są w stanie egzystować w takich wartościach. Większe wartości nie mają już sensu, gdyż koralowce nie będą w stanie wykorzystać takich poziomów. PAR jest masowo wykorzystywany w różnych gałęziach przemysłu. Do pomiarów służą specjalne mierniki.

W myśl techniki pomiaru PAR ogólnie uważa się, że korale SPS najlepiej rosną w przedziale 200-450 PAR, korale LPS 50-200 PAR, natomiast korale miękkie 25-125 PAR. Na tej podstawie, można więc określić, że w akwarystyce słonowodnej poziomy oświetlenia przedstawiają się następująco:

oświetlenie słabe to 25-50 nm

oświetlenie umiarkowanie słabe 50-125 nm

oświetlenie umiarkowane 125-175 nm

oświetlenie umiarkowane mocne 175-250 nm

oświetlenie mocne 250-450 nm

oświetlenie bardzo mocne 450-700 nm

Czas oświetlania zbiornika

Lampa w akwariach rafowych powinna pracować przez 11-12 godzin na dobę, a więc przez tyle ile wynosi w przybliżeniu dzień na rafach koralowych. Jeżeli akwarysta ma zamiar używać ściemniacza lub funkcji wschód / zachód słońca w akwarium to proces ten nie powinien zajmować więcej niż 5 minut. Więcej o tym w linku poniżej:

Kliknij, aby przejść do opisu funkcji wschód / zachód w lampach akwariowych

Akwaria inne niż rafowe

Jeżeli natomiast nastawiamy się na akwarium skalne bez korali to w zasadzie barwa oświetlenia nie ma większego znaczenia. Może to być typowe światło dzienne o barwie 6500 K. Jednak lepiej będzie wyglądać światło o wartości 8500 czy nawet 10000 K. W przypadku hodowli makroglonów również światło może oscylować w tych wartościach. Makroglonom nie zaleca się jednak oświetlenia powyżej 10000 K, ponieważ morskie makroglony akwariowe pochodzą głównie z wód płytkich (0-5 m głębokości) i w takim świetle najlepiej się rozrastają. Barwy poniżej 6500 K nie poleca się do zbiorników morskich, ponieważ nie jest to barwa naturalna w tego typu akwenach.

Wysokie technologie

Lampa do akwarium morskiego stanowi obecnie spory wydatek - profesjonalny sprzęt może być niezwykle kosztowny. Szczególnie wielkie możliwości posiadają lampy w technologiach LED. Niektóre modele są bardzo zaawansowane, posiadając łączność wifi z aplikacjami na urządzeniach zewnętrznych (jak np. telefony czy sterowniki). Nierzadko są wyposażone w zaawansowaną elektronikę i własne systemy chłodzące. Można regulować u nich czas świecenia oraz zmieniać kanały świetlne. Włączanie i wyłączanie różnych sekcji w takich lampach daje możliwości np. zastosowania oświetlenia nocnego lub odzwierciedlenie pory nasłonecznienia w ciągu dnia.

Tekst: Goldevill

Zgoda na pliki cookie i przetwarzanie danych

Na naszej stronie internetowej używamy plików cookie. Niektóre z nich są niezbędne dla funkcjonowania strony, inne pomagają nam w ulepszaniu tej strony i doświadczeń użytkownika (Tracking Cookies). Możesz sam zdecydować, czy chcesz zezwolić na pliki cookie. Należy pamiętać, że w przypadku odrzucenia, nie wszystkie funkcje strony mogą być dostępne.