Zdjęcie: Reaktor wapnia firmy OCTO, publiczne materiały marketingowe firmy.
Utrzymanie prawidłowego poziomu wapnia w akwarium morskim ma kluczowe znaczenie dla zdrowia i wzrostu koralowców i innych bezkręgowców. Wapń jest jednym z podstawowych pierwiastków niezbędnych do wzrostu oraz rozwoju szkieletów koralowców. Reaktor wapnia produkuje wysoko nasyconą wodę wapniową. Dlatego też reaktor ten w zasadzie stosuje się przede wszystkim w zbiornikach rafowych, w których dominują korale typu LPS i SPS.
Co to jest reaktor wapnia?
Laik zapewne powie, że reaktor wapnia wyglądem przypomina tubę (przezroczystą kolumnę) do której podłączona jest sztywna plastikowa rurka (zwykle z dołączoną pompą na podstawie). Tymczasem jest to urządzenie przepływowe o zamkniętym obiegu napędzane pompą służące do utrzymywania stałego poziomu wapnia w akwarium morskim poprzez rozpuszczanie ośrodka zawierającego węglan wapnia w wodzie. Proces ten zapewnia stały dopływ jonów wapnia do akwarium, dostarczając koralowcom i innym bezkręgowcom składniki niezbędne do zdrowego wzrostu i prawidłowego funkcjonowania. Aby wkład się rozpuszczał otrzymując wodę wapniową wymagane jest podłączenie do reaktora wapnia butli CO2 (np. takiej jak w akwariach roślinnych typu HT), gdyż proces rozpuszczania odbywa się tylko w niskim PH. Zatem reaktor wapniowy musi współpracować z butlą, pompą wymuszającą obieg w reaktorze, do tego wymagany jest reduktor ciśnienia, zaworek precyzyjny i licznik bąbelków.
Cały zestaw można dodatkowo wzbogacić w elektrozawór i pH kontroler z sondą ale nie jest to konieczne. Sam reaktor wymaga więc dodatkowego sprzętu do działania.
Zasada działania reaktora wapniowego
Reaktor wapniowy działa poprzez rozpuszczanie węglanu wapnia w wodzie za pomocą gazowego dwutlenku węgla (CO2). Reaktor składa się z przezroczystej, szczelnej rury wypełnionej nośnikiem węglanu wapnia (wkładem - tzw. zasypem). Reaktor posiada dwa wejścia - jednym podawana jest do niego woda z akwarium, a drugim dwutlenek węgla z butli CO2. Gaz wprowadzany do reaktora z butli, rozpuszcza się w wodzie, tworząc kwas węglowy. Następnie kwas węglowy reaguje ze środowiskiem węglanu wapnia, uwalniając jony wapnia do wody. Sterownik reaktora utrzymuje niskie pH w reaktorze poprzez dostarczanie CO2, który pomaga rozpuścić zasyp (wkład). Następnie pompa przepuszcza wodę przez reaktor, zapewniając równomierne rozprowadzenie jonów wapnia w wodzie. Powstaje w ten sposób tzw. odciek - woda wapniowa o wysokim nasyceniu wapnia i wysokim KH, którą podaje się do akwarium.
Jakie są zalety tego sprzętu?
Panuje opinia, że zastosowanie reaktora wapniowego jest dobrą alternatywą dla metody Ballinga. Stosowanie reaktora wapniowego w akwarium morskim ma kilka zalet. Po pierwsze, zapewnia stały dopływ jonów wapnia do akwarium, zapewniając koralowcom i innym bezkręgowcom składniki odżywcze niezbędne do zdrowego wzrostu. Po drugie, pomaga utrzymać stabilny poziom wapnia w akwarium, zmniejszając ryzyko wahań, które mogą zaszkodzić koralowcom. Po trzecie, może to być bardziej opłacalna i wydajna metoda utrzymania poziomu wapnia w porównaniu z innymi metodami, takimi jak metoda Ballinga. Po czwarte, użycie reaktora wapnia może uprościć proces utrzymywania poziomu wapnia w akwarium morskim, zmniejszając potrzebę częstych testów i dozowania. I po piąte - reaktor to wygoda, ponieważ jest to urządzenie w zasadzie bezobsługowe. Zwykle wystarczy jedynie raz na 6-12 miesięcy je wyciągnąć, przeczyścić (z czasem z wkładu wydziela się pył, który krąży w reaktorze) oraz wymienić butlę CO2 na pełną i uzupełnić zasyp.
Słowo o eksploatacji
Należy pamiętać, że reaktor wapnia posiada "słuszne rozmiary" - z reguły jego wysokość oscyluje w granicach 40-60 cm a więc będzie wymagać nieco miejsca wraz ze sprzętem towarzyszącym - jak np. butla CO2, która również swoje zajmuje. Po wydzieleniu miejsca i podłączeniu należy uwzględnić czas na tzw. rozruch. Pierwsza doba pracy reaktora polega na jego ustabilizowniu się i nasyceniu wkładów. W przypadku większych reaktorów wymagany czas może się wydłużyć nawet do 36 godzin nim reaktor będzie pracować stabilnie. Ponadto należy mieć na uwadze, to że wartość odcieku powinna być precyzyjnie uwzględniona w obliczeniach pod akwarium, które reaktor będzie obsługiwać. Dodatkowo zastosowanie reaktora wapnia nie zwalnia akwarysty od cyklicznego wykonywania testów wody - w tym przypadku wartości wapnia i KH. Przy zastosowaniu sondy PH ważne jest również to aby regularnie ją kalibrować.