Zdjęcie: Monika Pisarek-Palka
Zdjęcie: Marcin Zabłotny
Często na grupach FB przewija się temat kamienia w zbiornikach typu Malawi lub Tanganika. Zwykle takie dyskusje kończą się kłótnią, gdzie każda ze stron udowadnia, że kamień który zastosowała w zbiorniku jest bardziej odpowiedni. Sprawa jest jednak nieco złożona. Wszelkie wnioski, które zostaną zaprezentowane w tym artykule będą odnosić się zarówno do Jeziora Malawi jak i Tanganika, ponieważ oba te akweny mają w naturze w swoich podwodnych krajobrazach ten sam typ kamienia - granit, który tak samo jest traktowany przez ryby z obu jezior.
Dwa powyższe zdjęcia prezentują zbiorniki z gatunkami ryb, pochodzącymi z Jeziora Malawi. Wyraźnie widać, że oba akwaria mimo tego, że są atrakcyjne to różnią się całkowicie zastosowanym typem kamienia. W pierwszym przypadku ma on zupełnie inną strukturę niż w drugim. Zdjęcie drugie na pewno prezentuje słonowodną skałę, potocznie zwaną spaghetti. Jest to wapienna koralowa skała morska. Jej zaletą jest znakomita stabilizacja wody zasadowej, ponieważ wydziela ona stopniowo związki wapnia i magnezu, które podnoszą twardość i pH wody - tak bardzo istotną w akwariach typu Malawi i Tanganika. Na pierwszym zdjęciu mamy natomiast skałę, którą dosyć ciężko określić, ponieważ jest ona porośnięta glonami. Prawdopodobnie jest to jakiś rodzaj łupka, co zdradzają proste krawędzie (łupane). Ta skała nie posiada aż tak dobrych właściwości stabilizacyjnych pH wody zasadowej jak wcześniej wspomniana skała spaghetti.
Sprawę komplikuje pewien fakt, ponieważ granitu praktycznie nie stosuje się w tego typu akwariach z pewnego względu. Otóż zasadniczym powodem jest to, że granit występuje w dużych blokach, które zwykle obrabia się poprzez cięcie maszynowe. W sprzedaży w składach kamienia zwykle można zakupić tylko drobne kruszone kamyki granitowe (tzw. grys). Brak jest większych kamieni, z których można stworzyć aranżację akwariową. Granit jest skałą bardzo twardą i ciężką, której łupanie lub kruszenie, by uzyskać naturalne kształty jest nieopłacalne. Natomiast drobny kruszony żwir granitowy powstaje z reguły z odżynków i niewykorzystanych kawałków. Zatem granitu raczej nie spotyka się w akwariach. Trzeba więc go z reguły zastąpić innym typem kamienia. W zasadzie w akwariach Malawi i Tanganika największą popularność zdobyły - serpentynit i łupek. Oba typy kamienia są kruche. Dają się łupać i kruszyć (nawet młotkiem), co w zasadzie jest nie wykonalne przy granicie.
Niemniej jednak o ile o warunki wodne można zadbać na wiele różnych innych sposobów (nie tylko poprzez zastosowanie kamienia) np. poprzez dozowanie sody, dozowanie preparatów pH+, dozowanie soli / buferów / płynów podnoszących PH, stosowanie mediów do filtra podbijających pH itp, itd. o tyle znacznie ważniejsze wydaje się tutaj bezpieczeństwo ryb w zbiorniku. Ryby z obu akwenów mają naturę terytorialną i agresywną. Mogą się przeganiać, uporczywie gonić po całym zbiorniku, kryć się w zakamarkach konstrukcji kamiennej. Wszelkie kamienie o ostrych krawędziach nie są zalecane przez specjalistów do zbiorników Malawi i Tanganika, ponieważ mogą nieść ze sobą ryzyko otarć i skaleczeń. Wapienne skały słonowodne wyglądają bardzo efektownie jednak w tym przypadku należy dmuchać na zimne. Może się oczywiście zdarzyć, że mając takie skały w swoim zbiorniku nic się nie wydarzy niepokojącego. Jednak nie warto narażać swoich podopiecznych na niepotrzebne ryzyko. W Jeziorze Malawi oraz Tanganika nie spotkamy ostrych jak brzytwa skał a to powinno nam już dać do myślenia dlaczego akurat tak jest. Ewolucyjnie ryby z tych akwenów nie wytworzyły przystosowań do obcowania z ostrymi i szorstkimi typami kamienia. Nie wytworzyły również przystosowań do skał drążonych - jak wapień filipiński czy skała dragon stone. Nie mają zatem budowy anatomicznej dostosowanej do przeciskania się wąskimi kanalikami w takim kamieniu. W internecie spotyka się dużo zdjęć, gdzie gatunki Malawi i Tanganiki utknęły lub zaklinowały się w otworach skalnych. Zatem zachęcamy do stosowania skał bardziej bezpiecznych. Warto zmienić aranżację a rozebranej skały (lawy wulkanicznej, wapienia morskiego czy filipińskiego) nie należy wyrzucać. Warto ją pokruszyć i umieścić w filtrze kubełkowym. Materiał ten będzie dobrze stabilizować pH wody w naszym akwarium.