Zdjęcie: Rafał Seweryn, Neolamprologus brichardi.

Nazwa gatunkowa: obecna systematyka na pierwszy rzut oka wprowadza nieco zamieszania jednak de facto bardzo ją upraszcza. Proponuje się ujęcie lirniczek w jednym taksonie - Neolamprologus pulcher. Natomiast wszelkie inne nazwy związane dotychczas z księżniczkami uznaje się obecnie za odmiany: m.in. Neolamprologus brichardi (księżniczka z Burundi), Neolamprologus olivaceus, Neolamprologus pulcher (księżniczka z Zambii), Neolamprologus pulcher Daffodil.

Nazwa polska: lirniczka (stara nazwa), Księżniczka z Burundi (nazwa stosowana do niedawna),  księżniczka piękna lub lirniczka piękna (obecnie obowiązujące nazwy  zwyczajowo)

Występowanie geograficzne: afrykańskie Jezioro Tanganika.

Kliknij, aby przejść do opisu Jeziora Tanganika

Wygląd: Można naliczyć kilkanaście odmian barwnych - rózniących sie nieco ubarwieniem tułowia i kolorystyką płetw. Są odmiany żółtawe, białawe, beżowe, jasnofioletowe czy szare, w okolicy pokrywy skrzelowej występuje charakterystyczny wzór (może być dobrze widoczny lub ledwo zauważalny). Wzór ten odpowiada wyglądem literze V lub T lub literom II. U niektórych odmian występuje delikatna - niebieskawa lub turkusowa obwódka płetw.

Rozmiar: w zależności od odmiany osiągają zazwyczaj wielkość od 9 cm do nawet 12 cm.

Długość życia:  brak danych.

Typ środowiska: żyje głównie na głębokości od 5 do 15 metrów w strefach, w których występują rumowiska skalne z piaszczysto-żwirowym podłożem.  

Wymagane parametry wody: zalecane pH 7,7-8,4.

Temperatura: zalecana stała 25-26°C.

Zalecany minimalny litraż: Księżniczki z Burundi mają bardzo ciekawe zachowania społeczne. Łatwo się rozmnażają w zbiornikach akwariowych. Obierają swoje terytoria, których zaciekle bronią przed innymi gatunkami - zwłaszcza gdy wychowują młode. W mniejszych zbiornikach, w których nie ma odpowiednio dużej przestrzeni życiowej dla innych gatunków - księżniczki są w stanie zabić wszystkie inne ryby zamieszkujące wspólne akwarium. Dlatego nie zaleca się ich łączenia z innymi gatunkami w akwariach małych i średnich. Zalecany minimalny zbiornik jednogatunkowy lub wielogatunkowy powinny mieć minimum 240 litrów pojemności i 120 cm długości. W mniejszych zbiornikach ryby te będą eliminować stopniowo inne gatunki i zwyczajnie będą mieć niedostateczną ilość miejsca. Należy wspomnieć, że Księżniczka z Burundii może być trzymana jedynie z wybranymi gatunkami z Jeziora Tanganika i nie można jej łączyć z rybami z innych biotopów.

Zachowanie: Aby rozpocząć hodowlę należy zakupić 6-8 sztuk młodych osobników, z których powinna wyłonić się para, o ile co najmniej jedna rybka z tej grupy będzie mieć odmienną płeć. Wówczas ryby nie dobrane powinny być usunięte ze zbiornika, ponieważ z czasem i tak zostaną one zabite. W naturze para wyznacza swoje terytorium wokół jaskini w rumowisku skalnym lub w szczelinie skalnej, w której dochodzi do tarła. Dlatego w akwarium powinno się odwzorować środowisko ich życia i najlepiej aby taką grotę zrobić po jednej stronie zbiornika, żeby inne gatunki miały względny spokój w drugiej części akwarium. Dodatkowo dobrze jest wyznaczyć i odseparować terytorium księżniczek konstrukcjami ze skał.

Gatunek ten tworzy swojego rodzaju wielopokoleniowe rodziny, w których zawsze starsze rodzeństwo pomaga w zajmowaniu się młodszym. Wszystkie ryby w danej rodzinie mają określoną hierarchię i każdy osobnik wie jakie ma prawa i obowiązki. W naturze podrośnięte młode opuszczają swoją rodzinę i tworzą ławice liczące nawet 100 tysięcy osobników, z których po pewnym czasie również dobierają się nowe pary i następnie odłączają się, aby zająć wolne rewiry w rumowiskach skalnych tuż przy dnie. W akwariach młode ryby oczywiście nie mają gdzie odpłynąć, więc są tolerowane przez główną parę i zwykle pełnią właśnie funkcję pomocy w wychowie przy młodszym rodzeństwie. Zazwyczaj główna para nie pozwala tym osobnikom się rozmnażać, ale były przypadki w większych zbiornikach, kiedy młodsze pokolenie również dobierało się w pary i rozmnażało się na terytorium pary głównej i wtedy to potomstwo również było akceptowane.

Dieta: żywienie jest bezproblemowe i ryby te przyjmują chętnie pokarmy nie tylko żywe i mrożone ale również i sztuczne. W naturze główne menu to zooplankton. W akwariach można podawać szklarkę, artemię czy dafnię.

Dymorfizm płciowy: samiec z reguły nieco większy, bardziej krępy - jednak płeć jest bardzo trudna do oznaczenia. Zazwyczaj określa się ja po zachowaniu ryb.

Rozmnażanie: łatwe - Księżniczki zazwyczaj dobierają się w pary lub rzadziej w małe haremy. Składają zwykle między 100 a 200 ziaren ikry. Po wykluciu młodymi opiekują się oboje rodzice, w taki sposób, że przy narybku przebywa głównie samica, natomiast samiec patroluje swoje terytorium i chroni grotę przed innymi rybami, będąc w tym czasie bardzo agresywnym. W przypadku zagrożenia zewnętrznego, cała rodzina potrafi bronić swojego terytorium. Są to tak naprawdę jedne z najbardziej troskliwych pielęgnic, ale i jednocześnie najbardziej agresywnych. Narybku nie należy odławiać, ponieważ przy rodzicach dość dobrze się on utrzymuje. Żerowanie narybku nie jest problematyczne i zazwyczaj bez specjalnego karmienia młodych z powodzeniem udaje się odchować kilka osobników. U tego gatunku nie występuje zjawisko kanibalizmu. 

 

Zdjęcia: Rafał Seweryn, Neolamprologus brichardi.

Zdjęcie: Carmelo Putrino, Neolamprologus pulcher Kombe.