Zdjęcie: Marek Juszczyk
Nazwa gatunkowa: Synchiropus splendidus.
Nazwa polska: mandaryn wspaniały.
Charakterystyka: niewielka bardzo kolorowa rybka słonowodna z rodziny lirowatych prowadząca przydenny tryb życia. Wielu akwarystów błędnie uważa te ryby za babkowate, ponieważ bardzo przypominają je z wyglądu.
Występowanie geograficzne: od zachodniego Pacyfiku – japońskich Wysp Ryukyu, przez Filipiny i Indonezję, aż do wielkiej rafy koralowej u wybrzeży Australii. Jest to niewielka bardzo kolorowa rybka z rodziny lirowatych. Wielu akwarystów błędnie uważa te ryby za babkowate, ponieważ bardzo przypominają je z wyglądu.
Wygląd: ryba jaskrawo ubarwiona w kontrastowy zestaw kolorów (niebieski, pomarańczowy, czerwony, żółty, błękitny). Oczy duże, płetwa ogonowa okrągła, pierwszy promień płetwy grzbietowej znacznie wydłużony.
Rozmiar: osiągają do 7 cm.
Długość życia:
Dokładne dane dotyczące długości życia nie są powszechnie podawane, jednak przy odpowiedniej pielęgnacji w akwarium mandaryny mogą żyć kilka lat.
Typ środowiska: ryby te większość czasu przebywają przy dnie i powinny żerować na skałach tuż przy dnie. Naturalnie występują w otoczeniu żywej skały na płytkich rafach koralowych, gdzie ich kolorystyka pełni rolę kamuflażu, umożliwiając ukrycie się wśród bardzo kolorowych koralowców. Zamieszkuje płytkie rafy koralowe (notowane na głębokości 1–18 m)
Wymagane parametry wody: KH: 7–12, pH: 8.1–8.4, zasolenie: około 33–36‰.
Temperatura: zalecana temperatura w akwarium to 24–27 °C.
Zalecany minimalny litraż: mimo, że ryba tak naprawdę nie wymaga wielkiego zbiornika, to należy ją trzymać tylko w dużych litrażach ze względu na konieczność posiadania dużej objętości żywej skały, która musi ją wyżywić. Zaleca się by dla jednego osobnika przeznaczyć zbiornik nie mniejszy niż 300 litrów (dla dwóch ryb nie mniej niż 450-500 litrów). Należy także mieć na uwadze, aby zabezpieczyć odpowiednio większą ilość żywej skały, gdy w akwarium pływają także inne gatunki ryb żerujących na skałach jak np. pensetniki, wówczas zbiornik musi być jeszcze większy, ponieważ skały muszą wykarmić więcej ryb.
Zachowanie: Synchiropus mandarin spędza większość czasu przy dnie, żerując na skałach. Ciekawą cechą tego gatunku jest używanie dolnych płetw do chodzenia po podłożu. Ryby te są zazwyczaj mało aktywne. W naturze żyją w niewielkich grupach. W akwariach hodować można jednego osobnika, parę lub nawet niewielki harem. Samiec na swoim terytorium może tolerować nawet kilka samiczek. Natomiast samce bez swoich terytoriów powinny być odłowione i przekazane do innych zbiorników, ponieważ będą systematycznie gnębione. Idealnym towarzystwem dla Mandaryna wspaniałego są inne spokojne gatunki - iglicznie, koniki morskie, węgorze ogrodowe, chwastniczki czy jednorożce długonose.
Dieta: ryby te większość czasu przebywają przy dnie i powinny żerować na skałach. Mają bardzo wysokie wymagania pokarmowe. Zbiornik powinien być z żywą skałą, ponieważ żywią się one robactwem rafowym z tych skał - drobnymi skorupiakami, gąbkami, mięczakami, małymi wieloszczetami oraz niektórymi algami. Niektórzy akwaryści hodują żywą artemię i dopuszczają ją co kilka dni do zbiornika aby wzbogacić menu żywieniowe tej rybki. Pokarm suchy najczęściej nie jest pobierany przez ten gatunek. Osobniki z odłowu nie przyjmują pokarmów suchych i w większości nie pobierają pokarmów mrożonych.
Dymorfizm płciowy: trudny do rozróżnienia, dymorfizm płciowy jest nieznacznie zaznaczony. Samce posiadają wydłużony pierwszy promień płetwy grzbietowej, a podczas rywalizacji prężą wzajemnie na siebie swoje płetwy grzbietowe.
Rozmnażanie: rozmnażany sporadycznie w niewoli. W przyszłości prawdopodobnie większość egzemplarzy będzie pochodzić z hodowli. Tarło poprzedzają bardzo widowiskowe tańce godowe.
Uwagi: mandaryny nie są zupełnie bezbronne, ponieważ posiadają kolec jadowy oraz powłokę śluzową na ciele, która jest toksyczna. Śluz ten posiada również zapach odstraszający drapieżniki i stanowi doskonałą barierę dla chorób skórnych. Często zaobserwować można sytuację, kiedy wszystkie ryby chorują w zbiorniku na ospę, oprócz mandarynów. Idealnym towarzystwem dla Mandaryna wspaniałego są inne spokojne gatunki – iglicznie, koniki morskie, węgorze ogrodowe, chwastniczki czy jednorożce długonose. W sprzedaży występuje jeszcze bardzo podobny gatunek, o nieco innej kolorystyce, ale takim samym zachowaniu i wymaganiach – Synchiropus splendidus (Mandaryn plamisty).