Zdjęcie: Tommy Aquario, skała skolonizowana przez skaołotocze, Istria (Chorwacja), Morze Adriatyckie.
Nazwa gatunkowa: Pholas dactylus.
Nazwa polska / nazwa handlowa / nazwy odmian barwnych: skałotocz.
Występowanie geograficzne: wody słone różnych mórz Europy. Bardzo liczny w Adriatyku i Morzu Czarnym.
Muszla: dwu częściowa, cienka, krucha, podłużna o kształcie daktylowatym (stąd nazwa). W klimacie śródziemnomorskim dochodzi do 8-12 cm długości, w morzach strefy umiarkowanej i o słabym zasoleniu (jak Bałtyk) silnie skarłowaciała. Kolorystyka muszli jest zmienna.
Ciało: jasne - białawe lub biało-żółte.
Długość życia: do 14 lat.
Typ środowiska: przeważnie okolice wybrzeży na głębokości do kilkunastu metrów. Małż osiedla się na miękkich skałach (kredowych, piaskowcu, trawertynie, dolomicie) lub rzadziej na drewnie, które "toczy" - stąd nazwa polska "skałotocz". Małż wykonuje obrót całego ciała w miejscu i dzięki temu drąży tunel w skale, w której z czasem się chowa w całości i jedynie wysuwa z niej syfon na zewnątrz. Wystepuje do głebokości 35 m.
Wymagane parametry wody: toleruje niskie zasolenie stąd obecny jest w Bałtyku - zakres wartości zasolenia to ok. 5-40‰.
Temperatura: zalecana stała z przedziału 14-25°C (odmiany z Bałtyku wytrzymują znacznie niższą temperaturę).
Zalecany minimalny litraż: 120 l. - ważną kwestią jest dobór obsady. Małż powinien mieć towarzystwo charakteryzujące się mało dynamicznymi ruchami. Jego ciągłe naruszanie może doprowadzić do śmierci głodowej (zwierzę będzie cały czas zamknięte w muszli i nie będzie żerować). Najlepiej więc trzymać go w obecności ryb i zwierząt, które zostawią go w spokoju. Ponadto obsada nie powinna być zbyt liczna. Do akwariów małża należy przenosić wraz ze skałą, która należy ustawić w miejscu o dobrym przepływie wody.
Zachowanie: mimo, że małż powoli wwierca się w skałę to jest to tak naprawdę zwierzę prowadzące osiadły tryb życia.
Dieta: żywi się planktonem - fitoplanktonem oraz zooplanktonem a także martwą materią organiczną unoszącą się w wodzie. Konieczne jest zakupienie tego pokarmu w sklepie akwarystycznym bądź uruchomienie własnej hodowli. Należy karmić te małże pipetą minimum 5-6 razy dziennie, wkraplając pokarm kilka centymetrów od małża tak aby się on nie zamknął. Największa szansa na udane skarmianie jest w akwariach, w których filtracja oparta jest o inne rozwiązanie niż odpieniacz, ponieważ ten skutecznie usuwa plankton oraz pył z wody. W trakcie karmienia najlepiej wyłączać na pewien czas pompę obiegową w zbiorniku.
Rozmnażanie: brak doniesień o rozrodzie w akwariach, gdyż nie jest zbyt wartościowym akwarystycznie gatunkiem.
Uwagi: brak.
Dziury po skałotoczach, kamień z Chorwacji, Morze Adriatyckie.