Małże są obecne w wielu dziedzinach naszego życia. Mięso małżów jest głównie wykorzystywane w celach kulinarnych. Wówczas zwierzęta te pozyskuje się nie tylko z odłowu ale i z hodowli. Są także wykorzystywane w przemyśle kosmetycznym czy nawet w medycynie. Sporządza się z nich kosmetyki do pielęgnacji skóry czy kremy łagodzące ból. Mięso mniej cenionych gatunków służy do sporządzania mączki, która stanowi bazę do pokarmów dla różnych zwierząt (zwłaszcza ryb). Muszle natomiast znajdują zastosowanie jako pamiątki zwykle w branżach związanych z turystyką. Istnieją nawet kolekcjonerzy, którzy zajmują się takim zbieractwem profesjonalnie. Jednak najciekawszym wytworem niektórych gatunków tych mięczaków są perły, które są wykorzystywane do produkcji biżuterii.
Zanim szerzej zajmiemy się kwestią biżuterii najpierw należy sobie odpowiedzieć na pytanie jak powstaje perła? Otóż, gdy do wnętrza muszli dostanie się ciało obce, którego małż nie jest w stanie usunąć - wówczas obrasta ono dookoła masą perłową. Jest to zjawisko związane z mechanizmem odpornościowym tych zwierząt, ponieważ obcy obiekt może być groźnym zanieczyszczeniem, ostrym przedmiotem lub nawet pasożytem. Mechanizm ten zaobserwowano już w XIII wieku w Chinach. Wystarczyło do małża wprowadzić ziarenko piasku. Jeżeli było ono idealnie okrągłe, wówczas małż wytwarzał z niego idealnie okrągłą perłę o błyszczącym połysku. Dawniej perły jednak pozyskiwano z osobników żyjących w naturze. W Europie już w okresie renesansu było na nie dosyć duże zapotrzebowanie wśród arystokracji. W XVI wieku jedno z centrów pozyskiwania pereł znajdowało się na Dolnym Śląsku. Perły pochodzące z tego regionu pochodziły od perłoródki rzecznej Margaritifera margaritifera (obecnie uznawanej za wymarłą na terenie Polski). W dzisiejszych czasach produkcja pereł nie odbywa się już w Europie, ponieważ rynek ten został zmnopolizowany przez hodowle z dalekiego wschodu. Obecnie istnieją bardzo wyspecjalizowane hodowle, w których hoduje się te zwierzęta w celu pozyskiwania bardzo wartościowych pereł. Prym w tym zakresie wiodą producenci z Japonii (zwłaszcza w hodowli małż z rodzaju Pteria spp.) ale hodowle znajdują się również w Chinach, Indonezji czy w Australii, gdzie hoduje sie mniej wymagające perłopławy z rodzaju Pinctada spp. W toku wieloletniej praktyki hodowle nauczyły się produkować perły kuliste, owalne, płaskie, w kształcie łezki, nieregularne itp. Także kolorystyka pereł stała się bardzo urozmaicona - poza perłami białymi, złotymi i różowymi otrzymuje się także perły czarne, szare, brązowe, niebieskie a nawet zielonkawe. Pozyskuje się je zarówno z małży słonowodnych (droższe) jak i słodkowodnych (tańsze).
Perły idealnie nadają się na pierścionki, kolczyki, wisiorki czy naszyjniki. Nie wymagają obróbki tak jak kamienie szlachetne. Minimalna cena pereł to cena próby złota w wyrobie złotniczym, w którym wykorzystano perłę. Te najpowszechniejsze to zwykle perły od małżów słodkowodnych. W zasadzie górnej granicy cenowej nie ma. Zdarzały się unikatowe perły, gdzie jedna sztuka osiągała cenę kilkuset tysięcy dolarów. Natomiast naszyjnik z takich pereł może mieć wartość kilku a nawet kilkunastu milionów dolarów (zwłaszcza biżuteria historyczna, której właścicielami były rodziny królewskie). Cena perły zależy od kilku czynników: barwy, obecności skaz, kształtu, połysku, grubości powłoki, pochodzenia. Biżuteria zawierająca perły może być znakomitym prezentem (nie tylko dla akwarystki).
Zobacz także:
Opis perłopławów z rodzaju Pinctada spp. (kliknij, aby przejść)
Opis skrzydlatych małży perłodajnych z rodzaju Pteria spp. (kliknij, aby przejść)
Opis perłoródki rzecznej - słodkowodnej małży perłodajnej (kliknij, aby przejść)