Zdjęcie: Tomasz Kopka, wytrzeszcz oczu u konającego skalara.
Wytrzeszcz oczu, czyli nienaturalne powiększenie gałek ocznych u ryb może mieć różnoraką przyczynę. W przypadku zauważenia opuchnięcia tylko jednego oka - zwykle przyczyną może być uraz (np. w wyniku walk z innymi rybami lub przez uderzenie oka w przeszkodę jak np. w dekoracje akwariowe). Czasem także może być spowodowane rozwojem guza lub torbiela w głowie, który będzie wypychał oko na zewnątrz. Wytrzeszcz oczu może być spowodowany np. stanem zapalnym oczu - wówczas należy zacząć od dokonania kąpieli w osobnym zbiorniku leczniczym w wodzie z dodatkiem środka dezynfekującego - jak np. nadmanganian potasu lub jodyna. Być może taka kąpiel nie pomoże ale i na pewno nie zaszkodzi. Lekkie infekcje taki zabieg jest w stanie zneutralizować. Niekiedy powiększenie gałek ocznych może być nwet przyczyną chowu wsobnego. Jednak wtedy z tą przypadłością nie da się nic zrobić i ma ona wówczas znamiona trwałej deformacji zewnętrznej, która zazwyczaj nie jest groźna.
Kliknij, aby dowiedzieć się więcej o deformacjach u ryb.
Wytrzeszcz oczu może być również związany z nieodpowiednimi warunkami wodnymi w zbiorniku - za niskie lub za wysokie PH wody może się objawiać u niektórych gatunków ryb powiększeniem gałek ocznych. Również obecność różnych substancji drażniących oraz toksyn może powodować takie objawy. Wtedy należy dokładnie zbadać parametry wody a nawet w razie konieczności wykonać badanie ICP. W przypadku toksyn w wodzie należy zastosować węgiel aktywny i podmianę wody.
Kliknij, aby przejść do opisu badania ICP
Natomiast najgorszą z możliwych przyczyną wytrzeszczu oczu jest posocznica (puchlina wodna) lub wewnętrzna choroba grzybicza - Ichtiosporidioza (Ichtiofonoza), która atakuje wewnętrzne narządy u ryb. W przypadku zaatakowania gałek ocznych - ich wygląd zmienia się na wyraźnie opuchnięty. To schorzenie nie jest obecnie uleczalne. W takim wypadku należy dokonać restartu akwarium. Niekiedy również opuchnięcie gałek ocznych może spowodować obecność pasożytów w organiźmie ryby. Wówczas należy zdiagnozować jednostkę chorobową i podjąć odpowiednie leczenie środkami farmaceutycznymi.
Kilknij, aby przejść do artykułu o tzw. restarcie zbiornika po ciężkiej chorobie
Ogólnie rzecz biorąc przyczyny wytrzeszczu oczu są bardzo trudne do diagnostyki, ponieważ mogą mieć one różnorodne przyczyny.
Uwaga: w tekście nie ma zamieszczonego dawkowania leków, ponieważ każdy gatunek ma inną tolerancję na dany lek, który w zbyt dużym stężeniu jest tak naprawdę trucizną. Delikatne gatunki jak np. niektóre pielęgniczki amerykańskie wymagają mniejszego dawkowania w przeciwieństwie do ryb bardziej odpornych jak np. gupiki. Po za tym inne dawkowanie stosuje się dla ryb małych, inne dla średnich i jeszcze inne dla dużych. Nie można również stosować takich samych stężeń leków dla ryb dorosłych i młodych, a zwłaszcza narybku. Dlatego informacje na temat stosowania jak i dawkowania konkretnych leków należy zasięgnąć u weterynarza lub z ulotki dołączonej do danego leku.