Pewien akwarysta kiedyś powiedział: "Nie stosując kwarantanny nie jest najważniejszym pytanie czy ryby nam zdechną - tylko kiedy nam zdechną!". Zatem kwarantannę z założenia powinno się stosować nowo zakupionym rybom oraz innym zwierzętom wodnym, ponieważ mogą one być nosicielami różnych patogenów - jak wirusy, bakterie, pasożyty, grzyby czy pierwotniaki. Żaden akwarysta nie chciałby wprowadzić sobie chorób z zewnątrz do swojego akwarium a może to uniemożliwić praktycznie tylko stosowanie kwarantanny.
Większość chorób u ryb wylęga się stopniowo. Ryba może być chora i jednocześnie może nie wykazywać jeszcze żadnych objawów. Tak samo jest z grypą u ludzi, która rozwija się kilka dni. I taki człowiek może być już zarażony, ale objawy się pojawią u niego dopiero za pewien czas. W przypadku ryb - jeżeli jest to choroba nieuleczalna, a takie w akwarystyce też bywają, to wpuszczając taką zarażoną rybkę od razu do zbiornika głównego bez przeprowadzenia kwarantanny, skazujemy całą obsadę ze swojego zbiornika na wyrok śmierci. Jeżeli podczas kwarantanny wyłapiemy jakąś chorobę, być może nawet nieuleczalną, to plusem tej całej sytuacji będzie to, że zabezpieczymy ryby z głównego zbiornika, ponieważ kwarantanna nie pozwoli im się zarazić.
Jaki zbiornik do kwarantanny i jak go urządzić?
Zwykle na kwarantannę stosuje się znacznie mniejszy zbiornik, niż ten który jest naszym akwarium głównym. Dobrze jest aby szkło to nie był mniejsze niż trzykrotnie pomniejszona wartość zbiornika głównego. I tak jeżeli mamy 300 litrowe akwarium np. ze skalarami, to akwarium do kwarantanny nie powinno być mniejsze niż 100 litrów. Jeżeli mamy 160 litrowy zbiornik np. z rybami żyworodnymi, to zbiornik pod kwarantannę nie powinien być mniejszy niż 50-60 litrów. Pamiętajmy, że ryby będą przebywać w kwarantannie tylko czasowo, więc nie musi być to litraż porównywalny z naszym głównym zbiornikiem.
Takie akwarium powinno być wyposażone w filtr i grzałkę. Filtr może być wewnętrzny, gąbkowy, ale może być to również kaskada czy filtr wewnętrzny z zasobnikiem. Filtrowi należy zrobić rozruch w głównym zbiorniku i pozwolić na to, aby pochodził sobie jeden cały miesiąc i w ten sposób skolonizował sobie bakterie filtracyjne w swoim złożu. Po tym czasie filtr trzeba przenieść do zbiornika kwarantannowego i napełnić go wodą ze zbiornika głównego. Następnie należy włączyć grzałkę (nie jesteśmy w stanie zapewnić odpowiedniej temperatury) i ustawić ją na taką samą temperaturę jak w zbiorniku głównym. Oświetlenie nie ma większego znaczenia. Może być ono bardzo słabe, ponieważ w kwarantannie nie uprawia się roślin. Często organizując sobie taki zbiornik kwarantannowy - zakłada się go w szafce pod akwarium (o ile on się tam oczywiście zmieści) - wówczas ryby nie są narażone na niepotrzebny stres z zewnątrz i poza tym "nie kłuje w oczy" taki bardzo ubogi zbiornik gdzieś na widoku. Oświetlenie może stanowić mała 5 watowa lampka, która spokojnie może sobie świecić nawet w zamkniętej szafce.
Z reguły nie umieszcza się w takim zbiorniku dekoracji, roślin i podłoża. Jeżeli jednak będziemy w kwarantannie trzymać ryby nieco agresywne, to dobrze by było zapewnić kilka kryjówek z ceramiki jak rurki czy doniczki, aby słabsze osobniki miały możliwość ukrycia się przed napastliwymi osobnikami. Podłoże - żwir lub nawet piasek jest problematyczne w kwarantannie, ponieważ wówczas ciężko jest wyczyścić dno z odchodów. Ponadto przy konieczności leczenia chorych ryb w kwarantannie, gdy trzeba będzie zamienić akwarium kwarantannowe w szpital kłopotliwe a nawet niemożliwe będzie usunięcie całego podłoża. jego obecność jest nie wskazana ponieważ mogą w nim przetrwać patogeny - np. pasożyty. Niektóre osoby poddając kwarantannie ryby zbrojnikowate wkładają mały kawałek korzenia, który uprzednio sparzają wrzątkiem, po to aby ryby miały jakieś zajęcie. W przypadku krewetek warto jest na dno rzucić kawałek zwykłej gąbki od filtra, aby zwierzęta te miały się czego uczepić. Wystrój zbiornika, choć zwykle bardzo skąpy, musi być urządzony pod konkretne gatunki zwierząt, które będziemy poddawać kwarantannie.
Jak przeprowadzić kwarantannę?
Po zakupie przeprowadzamy aklimatyzację nowo zakupionych ryb do zbiornika kwarantannowego. Nie należy kupować jednorazowo zbyt dużej ilości ryb. Ryby muszą się swobodnie poruszać w kwarantannie i poza tym obsadę kwarantanny musi udźwignąć filtracja. Sama kwarantanna powinna trwać od dwóch do czterech tygodni. Jednak wiele tu zależy od temperatury. W zimniejszej wodzie trudniej się wylęgają i objawiają różne patogeny - inaczej niż w cieplejszej wodzie. W przypadku poddawania kwarantannie dyskowców czy ryb z rodzaju Betta dwa tygodnie przy 28°C mogą być wystarczające, podczas gdy kwarantanna różanki azjatyckiej, która preferuje wodę w granicach 18-20°C powinna trwać minimum 4 tygodnie. Prawidłowo przeprowadzona kwarantanna powinna wyglądać w taki sposób, aby ryby, które włożyliśmy w pierwszym dniu – wyciągnąć po jej zakończeniu w takim samym dobrym stanie zdrowia jak miało to miejsce przy ich wpuszczeniu. Codziennie należy zaglądać do ryb i kontrolować ich stan. Należy sumiennie sprawdzać czy czasami nie pojawiają się jakieś niepokojące objawy u nich - typu brak apetytu, zmiany skórne, wysypki, martwica płetw, zwinięte płetwy, brak chęci do pływania, pasożyty na skórze, chwiejne ruchy, opuchnięte brzuchy, nerwowe zachowania, dziwnie wyglądające odchody – np. ciągnące się za rybą. Wszystkie takie nieprawidłowości powinny być dla nas alarmujące. Wówczas nie należy takich ryb wprowadzać do akwarium i trzeba naszą kwarantannę przekształcić w szpital, w którym trzeba dokonać zdiagnozowania choroby i podjąć próbę wyleczenia tych stworzeń.
Pamiętać należy, że siatka do łowienia ryb w kwarantannie nie powinna być używana w zbiorniku ogólnym. Tak samo jak i sprzęt odmulający. Ponieważ można na tych akcesoriach łatwo przenieść sobie patogeny do głównego akwarium.
Czy każdy akwarysta musi mieć zbiornik kwarantannę?
Oczywiście, że nie. Jeżeli ktoś hoduje samotnego bojownika i nie ma zamiaru dokupować żadnych innych ryb, to posiadanie takiego dodatkowego zbiornika kwarantannowego jest nie potrzebne. Również osoby, które mają zamknięte obsady i nie zamierzają dokupować żadnych nowych ryb nie muszą sobie organizować kwarantanny. Warto jednak zawsze mieć takie dodatkowe mniejsze akwarium (nawet puste) po to aby w razie konieczności zorganizować sobie w nim zbiornik pod kwarantannę czy zbiornik do leczenia ryb w przypadku np. chęci poszerzenia obsady. Kwarantanna to zbiornik, który działa tylko czasowo - gdy nie jest potrzebny to wówczas się go likwiduje, żeby nie generować niepotrzebnych kosztów.
W jakich przypadkach jeszcze stosuje się kwarantannę?
Co ciekawe - kwarantannę należy przeprowadzać także roślinom czy dekoracjom akwariowym, które pozyskuje się z innych akwariów, w których żyły ryby, gdyż nawet takie obiekty mogą być nośnikiem przenoszącym patogeny. Mowa tu o wszystkich roślinach akwariowych, dekoracjach naturalnych jak kamienie, korzenie, łupiny kokosa itp. Natomiast wszystkie sztuczne dekoracje jak np. gliniane rurki, dzbany, sztuczne skały, kamienne posągi itp., których możliwe jest odkażenie środkami chemicznymi lub wygotowanie we wrzątku nie wymagają od akwarysty kwarantanny. Środki odkażające do zastosowań akwarystycznych są łatwo dostępne w sklepach zoologicznych i akwarystycznych.
Tekst: Tommy Aquario