W akwariach morskich najpopularniejsze są obecnie dwa gatunki rozgwiazd piaskowych. Jest to Archaster angulatus i Archaster typicus. Oba te gatunki w zasadzie są bardzo do siebie podobne w zachowaniu i wyglądzie. Różnią się wzorem na ciele i pomimo tego i tak są często wzajemnie mylone przez akwarystów. Kolorystyka jest różna, ale oscyluje w granicach beżu, szarości i brązu. Występowanie - A.Typicus to Indo-Pacyfik (od Malediwów aż po Hawaje), natomiast A.angulatus - zachodni i środkowy Pacyfik.
Zdjęcie: pandoraanimagus, Archaster angulatus
Zdjęcie: Daniel G. Schmitt, Archaster typicus
Rozgwiazdy te zalicza się do tzw. rozgwiazd piaskowych. Poruszają się one po piasku, przebywają w nim i wolno go przekopują. Zatem elementem koniecznym przy ich hodowli jest posiadanie odpowiedniej ilości piasku na dnie zbiornika. Czym grubsza warstwa tym lepiej, jednak dla mniejszych egzemplarzy nie powinna być ona cieńsza niż 3-4 cm (dla większych - 5 cm). Wielkość obu tych gatunków jest rzeczą nie jednoznacznie określoną. Niektóre nie potwierdzone źródła wskazują maksymalne wartości wielkości dla A. angulatus 25 cm i A. typicus 15 cm. W akwariach oba nie przekraczają 12-13 cm. Rozgwiazdy piaskowe są spotykane na różnych głębokościach - są to płycizny (0,5 m) jak i głębie (nawet do 90 m). W akwariach morskich unikają skał i szyb, jednak w przypadku braku pożywienia potrafią wychodzić na szyby w celu poszukiwania innych stanowisk, bogatszych w pokarm.
Kwestia karmienia w zbiornikach akwariowych jest największym problem. O ile w akwariach dedykowanych tylko dla rozgwiazd nie ma z nimi większych problemów, o tyle w akwariach rafowych rozgwiazdy piaskowe zawsze będą przegrywać konkurencję o pokarm głównie z krewetkami i ślimakami, nie wspominając już o rybach. Dlatego sprawą kluczową jest wypracowanie skutecznej metody karmienia. Rozgwiazdy te są wszystkożerne, jedzą to co napotkają na swojej drodze. Są to gnijące szczątki, padlina, niektóre makroglony czy drobne organizmy. Można podawać pokarmy suche i mrożone (owoce morza, artemię, kryl, lasonogi, kiełża, ikrę).
Niektórzy akwaryści zakopują w piasku pokarm granulowany czy tabletki albo wstrzykują pokarm mrożony do podłoża (np. artemie) w bliskiej odległości od rozgwiazdy. U większości niedoświadczonych akwarystów spora liczba tych zwierząt umiera po kilku miesiącach z głodu. Chcąc trzymać te organizmy należy wykluczyć lub bardzo ograniczyć wspomnianych konkurentów pokarmowych. Po za tym powinna być odpowiednia powierzchnia piasku w zbiorniku. Na jedną rozgwiazdę piaskową powinna przypadać powierzchnia o wielkości minimum 50x70 cm. Zwierzęta te można hodować w ilości także dwóch lub kilku sztuk. W akwarium rafowym ze sporym obszarem piasku o pojemności 720 litrów można mieć 2-3 osobniki. Zalecane parametry wody to temperatura 24-26°C (niższe lub wyższe okresowo również są tolerowane), zalecane zasolenie 35,5‰ , PH 8,0-8,4.
Rozgwiazdy piaskowe nie rozmnażają się w akwariach. Płeć jest niemożliwa do odróżnienia. Samce są nieznacznie mniejsze (stwierdzono to podczas obserwacji w środowisku naturalnym podczas tarła). Po wykluciu rozgwiazdy te przechodzą stadium planktonicznej larwy, która żyje w początkowym okresie w toni wodnej. Natomiast bardzo młode, wykształcone już osobniki żyją na płyciznach, często w przybrzeżnych lasach namorzynowych. Akwaryści zaliczają te gatunki do tzw. ekipy czyszczącej zbiornik. Są to zwierzęta polecane tylko bardzo doświadczonym akwarystom.
Zdjęcie: Maniek Maniek, Archaster spp.
Kliknij, aby przeczytać więcej o rozgwiazdach
Tekst: Tommy Aquario