Zdjęcie: Ivan Chabada, diorama z centralnie umieszczoną ścieżką, urwiskami i roślinami na górze, które imitują las.
Diorama to pojęcie zaczerpnięte do aquascapingu z dziedziny fotografii i przyszło do akwarystyki z Indonezji. Diorama w akwariach przedstawia aranżację, która jest przeskalowana. Zjawisko to polega na tym, że widok, który ogląda widz jest znacznie pomniejszony (w dużo mniejszej skali). Łatwo to zauważyć po zwierzętach znajdujących się w zbiorniku. Przepływające ryby w takim akwarium aquascaperskim są wówczas nienaturalnie duże w odniesieniu do skali wykreowanego krajobrazu. Dlatego w dioramach z reguły nie występują ryby a jeśli już jest taki zamysł to zwykle są to najmniejsze mikro ryby (np. bystrzyki Amandy, mikrorazbory galaxy). Znamiennym przykładem jest tutaj przypadek bojownika o strzępiastych płetwach, który w dioramie o wystroju skalnym (np. z kamienia Dragon Stone) jest tak bardzo przeskalowany, że wygląda jak smok, który przelatuje wśród smoczych skał a nie jak typowa ryba. Często w dioramach tworzy się ścieżki czy drogi, które dodatkowo oszukują skalę. Z roślin tworzy się aranżacje, w których dobiera się zwykle roślinność o najdrobniejszych liściach. Zazwyczaj są to cieniutkie rośliny trawnikowe, mchy i wątrobowce. Efekt głębi dodatkowo potęguje się pewnym trikiem - liście roślin dalszym planie powinny być mniejsze niż z przodu zbiornika. Efekt ten pozwala na oszukanie ludzkiego oka złudzeniem, które wskazuje na to, że obiekty z tyłu znajdują się w znacznej odległości.
Akwaria tego typu są bardzo pracochłonne, ponieważ wymagają wielu detali i nierzadko powstają przez kilkadziesiąt godzin.
Zdjęcie: Van Tien Hai, amatorska diorama.
Na początku wspomniano o fotografii - w akwarystyce diorama ma jednak nieco odmienna formę niż w fotografii, ponieważ tam nieodłączną częścią dioramy jest rozmycie pewnych stref zdjęcia oraz uzyskanie efektu makiety. Niestety tego nie zobaczy ludzkie oko typowego widza w akwarium aquascaperskim. Poza tym w akwariach w typowych dioramach bardzo ważną rolę odgrywa tło, które nie tylko imituje niebo ale tworzy pewną perspektywę o odpowiedniej głębi dla całej aranżacji. Akwarium z dioramą jest bardzo trudne w oszacowaniu swojej wielkości jeżeli nie ma punktu odniesienia - np. w czasopiśmie akwarystycznym. W tego typu sytuacji, często nawet doświadczony akwarysta określając objętość takiego zbiornika potrafi przeszacować ją niekiedy nawet o 300 litrów w górę (zwłaszcza gdy w akwarium nie ma ryb, które mogą być odniesieniem dla całego rozmiaru).