Zdjęcia: Tommy Aquario, Etroplus maculatus.
Nazwa gatunkowa: Etroplus maculatus.
Nazwa polska: żółtaczek indyjski.
Występowanie geograficzne: ujścia rzek i delty (wody słonawe) Indii i Sri Lanki (Azja Południowa).
Wygląd: tułów okrągły, oczy duże, płetwa ogonowa ma kształt trapezowaty. Ubarwienie formy dzikiej jest mało atrakcyjne, ryby są beżowe lub srebrno-szare a jedynie opalizują na pomarańczowo lub żółto. Często naturalne populacje posiadają ciemną plamkę na tułowiu, której nie mają formy hodowlane. Ryby hodowlane są jednak i tak dużo ciekawiej ubarwione. Najpopularniejszą odmianę reprezentują ryby jednolicie ubarwione na ciemnożółto lub jasnożółto. Równie ciekawa jest forma żółta z czarnymi punktami pigmentowymi na tułowiu. Istnieje również odmiana jasna (kremowo-żółta) w pomarańczowe drobne kropki. Niektóre odmiany hodowlane mają pomarańczowo podkreśloną obramówkę płetw.
Przeciętny rozmiar: w akwariach do ok. 7,5 cm, w naturze do 9-10 cm.
Długość życia: kilka lat.
Typ środowiska: gatunek preferuje wody ciepłe, płytkie i słonawe (ujścia i delty rzek, przymorskie zatoki) o podłożu mulisto-piaszczystym. Są to wody wolno-płynące o zasoleniu 2-6‰.
Wymagane parametry wody: pH 7,3–8.
Temperatura wody: optymalnie 25-26°C, toleruje temperatury 24-28°C.
Zalecany minimalny litraż: 160 l. dla kilku egzemplarzy - minimum 100 cm długości zbiornika.
Zachowanie: gatunek ekspozycyjny, stale widoczny w akwarium, ciekawski, staje się agresywny podczas rozrodu. Trzyma się głównie środkowej części akwarium oraz dna. Ryby powinny być za młodu trzymane w większej grupie - ławicy minimum 12-15 sztuk. Taka grupa pozwoli na wykształcenie u nich odpowiednich zachowań społecznych. Po osiągnięciu 5-6 cm samce zaczynają walczyć między sobą o pozycję w stadzie - wówczas tylko dominujące samce mają prawo do wyboru partnerek i stworzenia monogamicznych par. Wtedy ryby na czas tarła zajmują zajęty rewir, który bronią przed innymi rybami i osobnikami swojego gatunku. Po zakończeniu tarła i odchowie narybku ryby wracają do życia we wspólnej grupie i łączą się ponownie w te same pary przy następnym tarle. Z czasem należy pousuwać ze stada ryby, które się nie dobrały w pary i nie mogły sobie znaleźć terytorium (dotyczy mniejszych zbiorników), gdyż takie osobniki będą mieć gorszą pozycję w hierarchii grupy, będą często przeganiane, nękane a dominujące osobniki będą im stale dokuczać. Wówczas grupę można zredukować np. do 6-8 osobników. W zbyt małych akwariach ryby często podczas rozrodu walczą o terytoria dosyć zaciekle między sobą, chwytając się za pyski - stąd w zbyt małych zbiornikach mają one często zdeformowane pyszczki poprzez ciągłe ich uszkadzanie.
Dieta: wszystkożerne - bezkręgowce, narybek, larwy owadów, ikra, mrożone kawałeczki mięsa, mięczaki, krewetki itp. Z pokarmów roślinnych - sparzone warzywa liściowe, rośliny akwariowe (żółtaczki namiętnie je niszczą i konsumują - nawet wyrywają z podłoża), makroglony, spirulina. Czasem ryby skubią glony z kamieni - zielenice, okrzemki i brunatnice ale zwykle w niezbyt dużych ilościach.
Dymorfizm płciowy: samice nieznacznie mniejsze - o około 1 cm. W okresie tarła samice grubsze w partiach brzusznych, dominujące samce mają nieco mocniejsze kolory i są nieco bardziej masywne.
Rozmnażanie: tarło często odbywa się w akwarium ogólnym. Dobrana para wspólnie zajmuje swój rewir, na którym wybiera grotę, kamień, osłonięty korzeń. Miejsce do złożenia ikry najpierw jest dokładnie oczyszczane. Niekiedy ryby kopią płytki dołek. Tarło poprzedzają tańce godowe. Po złożeniu ikry i jej zapłodnieniu oboje rodzice pilnują ikry i się nią opiekują często się zmieniając w tej roli. Po wylęgu nadal jeszcze przez pewien czas rybami zajmują się rodzice. Gdy narybek zacznie pływać i poszukiwać pożywienia wówczas można go skarmiać pyłem w zawiesinie lub drobniutkim wylęgiem solowca.
Uwagi: konieczny dodatek słonej wody (przygotowanej z soli morskiej niejodowanej - nie wolno używać w tym celu soli kuchennej). Bez zasolenia ryby z czasem chorują, spada ich odporność, łapią często ospę i pleśniawkę. Wystarczająca jest jedna a nawet dwie płaskie łyżki soli na 10 litrów wody akwariowej.