arthropoda astacus

Raki stanowią bardzo charakterystyczną grupę skorupiaków z rzędu dziesięcionogów. Tak jak kraby, które skolonizowały głównie środowiska słonowodne tak raki zasiedliły głównie obszary słodkowodne. W Polsce mamy obecnie ich 6 gatunków. Są to rak szlachetny, rak błotny, rak sygnałowy, rak pręgowaty, rak luizjański i rak marmurkowy. Tak naprawdę sytuacja w liczbie gatunków na naszym terenie ostatnio dynamicznie się zmieniała. W tej grupie są zarówno nasze rodzime raki jak i te obce inwazyjne - sztucznie wprowadzone do polskiego środowiska przez ludzi. Niestety nie jest pewne czy wszystkie gatunki będą obecne na terenie Polski w przyszłości, ponieważ gatunki obce inwazyjne najczęściej wypierają z naturalnego środowiska te, które pierwotnie zasiedlają dane obszary. Zatem jak dokładnie wygląda obecna sytuacja?

Aby to dokładniej zobrazować musimy powiedzieć sobie o tzw. dżumie raczej - chorobie, która bardzo przetrzebiła nasze rodzime gatunki raków. W przeszłości mieliśmy dwa takie gatunki - raka szlachetnego oraz raka błotnego. Oba zostały dotknięte, jeszcze w XX wieku, bardzo zakaźną dżumą raczą, która wyrządziła ogromne spustoszenie w populacjach tych gatunków. Dodatkowo również zanieczyszczenie środowiska dołożyło swoje, ponieważ oba te raki były wrażliwe na skażenia chemiczne i ścieki komunalne. Do dziś panuje pogląd, że jeżeli spotykamy jeden z tych gatunków w środowisku wodnym to jest to oznaka, że czystość chemiczna wody jest bez zastrzeżeń. Wobec zanikania tych dwóch gatunków wsiedlono zamiennie do polskiego środowiska dwa inne gatunki z Ameryki Północnej - raka pręgowatego i raka sygnałowego. Były one odporne na dżumę raczą i jednocześnie z łatwością zaaklimatyzowały się w polskich wodach. W końcu doszły także dwa kolejne gatunki, które zostały wprowadzone do środowiska naturalnego poprzez nieodpowiedzialnych akwarystów - mowa tu o raku luizjańskim i raku marmurkowym. Te gatunki również okazały się odporne na dżumę. Takie przetasowania gatunkowe mogą spowodować zdominowanie środowiska naturalnego przez jeden konkretny gatunek raka i wyginięcie pozostałych gatunków raków. Wiąże się to także z eliminacją innych rodzimych stworzeń zamieszkujących zbiorniki wodne - jak ryby, płazy czy mięczaki. Na obecną chwilę nikt nie jest w stanie przewidzieć jak sytuacja będzie wyglądać w przyszłości. Rak szlachetny oraz rak błotny zostały objęte ochroną gatunkową. Jednocześnie wszystkie gatunki raków z polskich terenów zostały objęte monitoringiem. Dodatkowo rak luizjański i rak marmurkowy zostały uznane za gatunki obce i inwazyjne. Wszystkim gatunkom raków z polskich wód, ograniczono prawnie przetrzymywanie, rozmnażanie, hodowle oraz sprzedaż, które zostały zagrożone karami finansowymi.

Tekst: Tommy Aquario, konsultacja naukowa Rafał Maciaszek - projekt "Łowca obcych", zdjęcie: www.pixabay.com

Zgoda na pliki cookie i przetwarzanie danych

Na naszej stronie internetowej używamy plików cookie. Niektóre z nich są niezbędne dla funkcjonowania strony, inne pomagają nam w ulepszaniu tej strony i doświadczeń użytkownika (Tracking Cookies). Możesz sam zdecydować, czy chcesz zezwolić na pliki cookie. Należy pamiętać, że w przypadku odrzucenia, nie wszystkie funkcje strony mogą być dostępne.