Zdjęcie: Hanna Mietluk, Stihodon spp. (babka neonowa).

Nazwa gatunkowa: Stiphodon spp.

Nazwa polska: w zasadzie najczęściej spotykane w handlu są - babka neonowa (Stiphodon spp.) i babka tęczowa (Stiphodon ornatus). 

Występowanie geograficzne: Azja - wyspa Sumatra w Indonezji.

Wygląd: budowa filigranowa - ciało podłużne, duża głowa, którą ryby mogą obracać w bardzo wąskim zakresie, wielkie oczy wystające poza obrys głowy. Zrośnięte płetwy brzuszne tworzą przyssawkę, dzięki której babki te mogą się przyczepiać do pionowych powierzchni. Występują dwie płetwy grzbietowe.

Ubarwienie bywa zmienne w zależności od cech danej populacji. U babki tęczowej tułów może być beżowy, miedziany, beżowo-brązowy lub oliwkowy. Płetwy posiadają kolorowy rysunek. Natomiast u babki neonowej tułów jest zazwyczaj szary lub szaro-oliwkowy, płetwy są przezroczyste, na głowie może występować słabo lub mocno zaznaczony neonowy pasek ale niekiedy biegnie on przez całą część ciała (po bokach). U innych gatunków z rodzaju Stiphodon występują zwykle różnice w kolorystyce. 

Rozmiar: do ok. 7 cm.

Długość życia: ok. 3-3,5 roku.

Typ środowiska: głównie płytkie, niewielkie, wartkie strumienie o kamienisto-żwirowym dnie porośnięte glonami.

Wymagane parametry wody: pH 6,5-7,5.

Temperatura: zalecana 22-26°C.

Zalecany minimalny litraż: 120 l., w zasadzie kluczowa jest powierzchnia dna a nie litraż, ponieważ ryby poruszają się głównie po dnie zbiornika - minimalnie powinna to być powierzchnia 100x40 cm. Wymagane przykrycie, ponieważ ryby są skoczne.

Zachowanie: spokojne i towarzyskie - powinno trzymać się ryby w grupie liczącej minimum 5-6 osobników. Ryby są terytorialne i samce obierają swoje rewiry. Może dochodzić między nimi do utarczek i wzajemnego przepędzania - jednak nie czynią sobie krzywdy. Dobrze jest wyznaczyć strefy w zbiorniku za pomocą kamieni na dnie. Samice oraz młode ryby chętnie przebywają w grupach. Samiczki nie są przepędzane przez samców. Ryby te są bardzo aktywne - poruszają się w charakterystyczny sposób - skokami. Lubią kopać w piasku - zwłaszcza jamy pod kamieniami.

Dieta: roślinożerne - w naturze są to głównie glony porastające kamienie i film bakteryjny. W akwariach można podawać tabletki ze spiruliną i inne roślinne tonące pokarmy. Należy uważać na skarmianie pokarmami mięsnymi - ryby również są w stanie je zjadać ale nie mają przystosowanego układu pokarmowego do trawienia takiego pożywienia w większych ilościach.

Dymorfizm płciowy: samice pełniejsze w partii brzusznej, są bardziej blade, mają mniej wyraźne kolory - jednak trudno się tym kierować, ponieważ zestresowane ryby również tracą kolory. Na pewno najbardziej wybarwione ryby, które obrały swoje terytoria będą samcami.

Rozmnażanie: bardzo trudne. Wszystkie oferowane w sprzedaży osobniki pochodzą z odłowu. W okresie tarła (w cieplejszej porze roku) samiec wabi samicę na swoje terytorium. Do aktu dochodzi w grocie, w szczelinie skalnej, pod kamieniem. Ikra w sporej ilości (kilka tysięcy sztuk) jest przyklejana do kamieni. Opieką ikry zajmuje się samotnie samiec. W akwariach są doniesienia o udanym tarle, jednak brak jest informacji o odchowaniu narybku. Chcąc zaobserwować tarło najlepiej wybierać te babki w jednym ubarwieniu z jednego źródła - wówczas będzie pewność, że osobniki są z jednego gatunku. 

Uwagi: w zasadzie wszystkie filigranowe słodkowodne babki z Indonezji pochodzą z rodzaju Stiphodon. W zależności od kolorystyki mogą stanowić odrębne gatunki, jednak w Europie wszystkie wrzuca się pod nazwy - baka neonowa lub babka tęczowa. Często trudno stwierdzić czy ta zmienność kolorystyczna występuje wewnątrz jednego danego gatunku czy też grupuje podgatunki a może odrębne gatunki w ramach rodzaju Stiphodon. Brak jest obecnie dokładniejszych badań w tym temacie.

Zdjęcia: Erik Marquez, Stiphodon ornatus.

Podczas zakupu należy zwrócić szczególną uwagę na stan ryb. Oferowane w sprzedaży osobniki są często w złej kondycji - zwykle jest to spowodowane źle dobraną dietą w sklepie zoologicznym, jak i złymi warunkami wodnymi. Kluczowa jest kwestia natlenienia wody. Babki te wymagają sporego ruchu wody i mocnego napowietrzenia. W akwariach nie wystarczająco dotlenianych tracą szybko odporność.

Zdjęcie: Marcin Drumski.

Nazwa gatunkowa: Corydoras venzuelanus. Trwają obecnie spory naukowe czy C. venezuelanus jest osobnym gatunkiem, czy jest formą barwną C.aeneus. Niektórzy uważają, że odmiana hodowlana C. venzuelanus może być także krzyżówką obu ryb. 

Nazwa polska: kirysek wenezuelski.

Występowanie geograficzne: rzeka Rio Tuy i jezioro Valencia w Wenezueli w Ameryce Południowej.

Wygląd: okazy hodowane wyglądają nieco inaczej niż te ze środowiska naturalnego, ponieważ mają bardziej wyraziste barwy. Grzbiet, płetwa grzbietowa oraz tylna część tułowia jest ruda lub pomarańczowa. Głowa oraz plama na boku ciała w okolicy pokrywy skrzelowej połyskuje metalicznie zielono-szarym kolorem. Ryba posiada charakterystyczne wąsiki przy otworze gębowym. Podbrzusze zwykle jaśniejsze.

Rozmiar: samice do 6 cm, samce do ok. 5 cm.

Długość życia: maksymalnie kilka lat.

Typ środowiska: wartko płynące strumienie z piaszczystym dnem i kamieniami na terenach podgórskich.

Wymagane parametry wody: pH w naturze 6,8-7,8, w akwariach 6,5-8 pH.

Temperatura: w naturze 19-25°C, w akwariach 22-26°C.

Zalecany minimalny litraż: 80 l.

Zachowanie: spokojne i towarzyskie ryby denne - świetnie nadają się do akwarium towarzyskiego. Zalecane jest trzymanie grupy nie mniejszej niż 6-8 osobników, gdyż są to ryby stadne i lepiej się czują w liczniejszym towarzystwie. Często przekopują ryjkiem miękkie podłoże.

Dieta: wszystkożerne - chętnie się żywią różnego typu pokarmem suchym opadającym na dno oraz chętniej pobierają pokarmy żywe bądź mrożone.

Dymorfizm płciowy: samice są większe oraz szersze w porównaniu do mniejszych i szczuplejszych samców. 

Rozmnażanie: przy dobrze prowadzonym akwarium do tarła dochodzi bez ingerencji akwarysty zwykle po podmianie wody lub przy zmianie ciśnienia atmosferycznego. Ryby energicznie ganiają się po zbiorniku. Samica przykleja ikrę do szyb, kamieni i innych dekoracji w zbiorniku. Zwykle tarło odbywa się grupowo.  

Uwagi: brak.

Zdjęcie: h080, Corydoras julii, CC BY SA 2.0.

Nazwa gatunkowa: Corydoras julii.

Nazwa polska: kirysek lamparci.

Występowanie geograficzne: dorzecze Amazonki w Brazylii - Ameryka Południowa.

Wygląd: ciało jasne (białe, cieliste lub beżowe) pokryte ciemnymi cętkami. Po środku tułowia między skrzelami a płetwą ogonową wzór układa się w linie. Na płetwie grzbietowej występuje czarna plama. Ryba posiada charakterystyczne wąsiki.

Rozmiar: samice do 6,5 cm, samce nieco mniejsze do 5,5 cm.

Długość życia: maksymalnie kilka lat.

Typ środowiska: nizinne strumienie i rzeki z piaszczysto-kamienistym podłożem.

Wymagane parametry wody: zalecane pH 6-7,2.

Temperatura: zalecana 23-25 °C.

Zalecany minimalny litraż: 80 l.

Zachowanie: spokojne i towarzyskie rybki denne - bez problemów mogą zamieszkiwać zbiorniki wielogatunkowe z odpowiednią obsadą. Są to ryby ławicowe, które powinny przebywać w grupie liczącej minimum 6-8 osobników. Uwielbiają przesiewać piasek i ryć w podłożu stąd zaleca się miękkie, piaszczyste podłoże na dnie.

Dieta: wszystkożerne - z chęcią żywią się różnego typu pokarmami roślinnymi i zwierzęcymi, w postaci żywej, mrożonej, bądź suchej.

Dymorfizm płciowy: samice większe oraz okrąglejsze, w porównaniu do mniejszych i szczuplejszych samców.

Rozmnażanie: przy dobrze prowadzonym akwarium do tarła dochodzi bez ingerencji akwarysty zwykle po podmianie wody lub przy zmianie ciśnienia atmosferycznego. Samce energicznie ganiają samice po zbiorniku. Samica przykleja ikrę do szyb, kamieni i innych dekoracji w zbiorniku. Zwykle tarło odbywa się grupowo.

Uwagi: Corydoras julii jest często mylony z kiryskami z gatunków C. leopardus i C. trilineatus. każdy z tych trzech gatunków ma podobną kolorystykę i układ cętek. Niewielkie różnice polegają głównie na układzie wzoru.

Zdjęcie: Barbara Turner

Nazwa gatunkowa: Corydoras habrosus.

Nazwa polska: kirysek malutki.

Występowanie geograficzne: dorzecze rzeki Orinoko w Kolumbii i Wenezueli - Ameryka Południowa.

Wygląd: dolna część tułowia jest nieco jaśniejsza od górnej, która jest szaro-brązowa. Przez środek ciała od pyska, do płetwy ogonowej biegnie ciemny nieregularny pas (niekiedy przerywany). Reszta ciała i płetwy, miejscami nakrapiana ciemnymi plamami.

Rozmiar: samice do 3,5 cm, natomiast samce do 3 cm.

Długość życia: maksymalnie 5-8 lat.

Typ środowiska: wody wolno płynące takie jak rzeki, rozlewiska oraz mniejsze strumienie z gęstą roślinnością.

Wymagane parametry wody: zalecane pH 5,5-7,5 oraz GH 2-25.

Temperatura: tolerowane 20-26°C.

Zalecany minimalny litraż: 40 l.

Zachowanie: są to spokojne, towarzyskie ryby ławicowe nadające się do akwariów towarzyskich z mniejszą rozmiarowo obsadą ryb. W akwarium zaleca się trzymanie minimum 6-8 osobników.

Dieta: wszystkożerne - bez większych problemów zjadają wszelkiego rodzaju pokarmy suche, mrożone oraz żywe, opadające na dno.

Dymorfizm płciowy: samice są odrobine większe i szersze, samce natomiast mniejsze oraz szczuplejsze.

Rozmnażanie: do tarła najlepiej zorganizować osobny zbiornik z wodą miękką o PH ok. 6,5 i temperaturą ok 25°C. Tarło odbywa się w grupie kilku sztuk z przewagą samców. Stymulacją do tarła jest spora podmiana wody w ilości 25-30%. Ikra po zapłodnieniu jest przyklejana do twardych powierzchni. Po udanym tarle dorosłe ryby należy odłowić, ponieważ mogą zjadać swoją ikrę. Młode po wylęgu można karmić larwami solowca.

Uwagi: gatunek ten nadaje się do nanoakwariów, w których można go łączyć z tzw. mikrorybkami.

Tekst: Karol Skalski.