Nazwa gatunkowa: Pristella maxillaris.

Nazwa polska / nazwa handlowa / nazwy odmian barwnych: prystelka barwna.

Występowanie geograficzne: wody Wenezueli, Gujany i północnej Brazylii (Ameryka Południowa).

Wygląd: ciało jasne (półprzezroczyste) o lekkim zabarwieniu żółtawo-zielonkawym. Płetwa odbytowa oraz grzbietowa posiada charakterystyczny rysunek czarnej plamy z towarzystwem barwy białej i żółtej. Płetwa ogonowa lekko zaczerwieniona. 

Rozmiar: do 4 cm.

Długość życia: kilka lat.

Typ środowiska: wolno płynące, zacienione rzeki w wilgotnych lasach deszczowych.

Wymagane parametry wody: zalecane pH 6-7.

Temperatura: zalecana 23-26°C.

Zalecany minimalny litraż: 60 l. w akwarium jednogatunkowym, 80 l. w akwarium wielogatunkowym.

Zachowanie: spokojne i ruchliwe stadne ryby - zalecane jest trzymanie grupy minimum 8-10 osobników, gdyż ryby wtedy się lepiej czują, są mniej płochliwe oraz znacznie lepiej się prezentują. Pływają głównie w środkowej części zbiornika.

Wystrój zbiornika: dekoracje z drewna, strefa z roślinnością (zwłaszcza żabienice), podłoże piaszczyste lub żwirowe.

Dieta: wszystkożerne z przewagą pokarmów mięsnych, w naturze zjadają różnego typu insekty, larwy owadów, małe bezkręgowce wodne. Część diety powinien stanowić pokarm pochodzenia roślinnego, który można podawać w formie sztucznego wolno tonącego granulatu (prystelki pobierają pokarm z toni wodnej). W akwarium chętnie ryby spożywają pokarm suchy, mrożony oraz żywy.

Dymorfizm płciowy: płeć trudna do rozróżnienia, samce są smuklejsze, samice wydatniejsze w partiach brzusznych.

Rozmnażanie: do tarła ryby podchodzą grupowo w miękkiej wodzie o pH 6,2-6,6 w zaciemnionych miejscach o powolnym przepływie wody wśród roślin. Tarło najlepiej zorganizować dla grupy ryb w osobnym zbiorniku tarliskowym. Wszystkie tarlaki po udanym tarle należy odłowić. Ikra wykazuje wrażliwość na światło. Wylęg narybku z ikry występuje najpóźniej po dwóch dobach (szybciej w wyższej temperaturze). Młode ryby są trudne w utrzymaniu. Skarmiać je można zawiesiną (pył dedykowany dla narybku) i larwą solowca. 

Uwagi: brak.

Poecilia velifera, samiec (u dołu) z samicą.

Nazwa gatunkowa: Poecilia velifera.

Nazwa polska: molinezja żaglopłetwa.

Występowanie geograficzne: Ameryka Środkowa - estuaria oraz ujścia i delty rzek na Półwyspie Jukatan w Meksyku.

Wygląd: dzika odmiana ma ubarwienie szare lub szaro-bure. Wyselekcjonowane odmiany (także w formie krzyżówek z innymi bardzo blisko spokrewnionymi gatunkami) mają różne, często bardzo kolorowe ubarwienie. Spotkać można osobniki perłowo-białe, nakrapiane (dalmatyńczyki i nakrapiańce w różno kolorowe kropki), odmiany żółte, pomarańczowe itp. Płetwa ogonowa molinezji żaglopłetwej powinna mieć kształt zaokrąglony, natomiast hybrydy miewają niekiedy tą płetwę w kształcie półksiężyca. Cechą charakterystyczną tego gatunku jest duża i długa płetwa grzbietowa, która przypomina żagiel. W słonawej wodzie płetwa te mieni się turkusowymi refleksami. Tułów jest krępy, otwór gębowy umiejscowiony górnie - również duży.

Poecilia velifera, krzyżówka odmiany barwnej, samiec.

Rozmiar: w naturze samice do 18 cm, samce do 16 cm, w akwariach ryby nie przekraczają 15 cm.

Długość życia: maksymalnie kilka lat.

Typ środowiska: słonawe wody takie jak estuaria, ujścia i delty rzek wpadających do morza.

Wymagane parametry wody: tolerowane pH 7,5-8,5, woda średnio-twarda lub twardej. Ryby wymagają dodatku soli morskiej (niejodowanej) w ilości minimum 2-4‰ (2-4 g. na litr wody w akwarium). Ciekawostką jest fakt, że ryby dobrze znoszą pełne zasolenie 30-35‰ o ile jest ono podnoszone stopniowo. Ryby w wodzie morskiej czują się znakomicie (mowa o odmianach dzikich) i nie wykazują żadnych negatywnych objawów z tym związanych. Hybrydy wytrzymują mniejsze zasolenie ale i tak w dosyć wysokim zakresie - niekiedy nawet do 20‰. Natomiast ryby trzymane w niższym pH, np. 7,2 bez dodatku soli morskiej szybko marnieją, słabną i po kilku tygodniach zazwyczaj padają. Fakt ten powoduje, że nie da się utrzymywać (poza nielicznymi wyjątkami) tego gatunku w słodkowodnych akwariach towarzyskich (stąd ryby te są mało popularne i trudno dostępne). Odmiany dostępne w obrocie akwarystycznym bezpiecznie znoszą zasolenie na poziomie 2-6‰.

Temperatura: zalecana 24-28°C, w niższych temperaturach ryby szybko tracą odporność i zapadają na różne choroby.

Zalecany minimalny litraż: 160 l.

Zachowanie: spokojne i towarzyskie, lubią skubać glony, nie atakują i nie pożerają swojego potomstwa. Zaleca się trzymanie tych ryb w haremie z przewagą samic (samiec na 2 lub 3 samice) aby nie odczuwały one nadmiernie uporczywych zalotów samców.

Dieta: wszystkożerne z przewagą pokarmów roślinnych (które powinny stanowić ok. nawet 70-80% ich diety) - chętnie zjadają każdego typu pokarmy suche, mrożone, żywe oraz roślinne. W naturze molinezje te najczęściej spożywają różne gatunki glonów.

Dymorfizm płciowy: samce posiadają gonopodium - długi narząd kopulacyjny, którym zapładniają samice. Samiczki natomiast są bardziej wydatne w partiach brzusznych i mają znaczniej mniejszą płetwę grzbietową.

Rozmnażanie: bardzo łatwe - jest to gatunek jajożyworodny, którego potomstwo od razu po urodzeniu jest w pełni rozwinięte i samodzielne. Młode są tuz po porodzie dosyć duże i natychmiast mogą pobierać drobne pokarmy suche. Samica wydaje na świat w jednym miocie zwykle od kilkunastu do 40 młodych. Narybek może przebywać w zbiorniku razem z rodzicami, ponieważ nie stanowią oni zagrożenia dla niego. W akwariach towarzyskich wskazana jest strefa z gęstą roślinnością w zbiorniku, żeby młode ryby mogły się ukryć przed innymi gatunkami ryb.

Uwagi: z uwagi na dobre znoszenie pełnego zasolenia wody - kiedyś molinezje żaglopłetwe były przeznaczane do startowania zbiorników rafowych - jako ryby biorące udział w dojrzewaniu zbiornika (w niewielkiej ilości).

Molinezję żaglopłetwą można pomylić z innym bardzo podobnym gatunkiem Poecilia latipinna (molinezją szerokopłetwą), która jest mniejsza (dorasta do ok. 10 cm) i posiada plamki pigmentowe na grzbiecie i płetwie grzbietowej.

Żaglowatą płetwę posiada również pewna hybryda - molinezja balonowa, mająca geny molinezji żaglopłetwej, która została sztucznie otrzymana w Singapurze. Osiąga ona dosyć małe rozmiary (kilka cm) i ma utrwaloną genetycznie wadę kręgosłupa, która powoduje że ryba ma balonowaty brzuch i wygięty w literę "S" grzbiet. Powoduje to u niej znaczne problemy z pływaniem.

Pelvicachromis pulcher, młody samiec

Pelvicachromis pulcher, samica

Nazwa gatunkowa: Pelvicachromis pulcher.

Nazwa polska: barwniak czerwonobrzuchy.

Występowanie geograficzne: Afryka - dorzecze rzeki Niger w Nigerii, oraz rzeki Szari w Kamerunie.

Kliknij, aby przejść do opisu rzeki Niger.

Wygląd: wystepuje co najmniej kilka odmian barwnych. Podstawowe ubarwienie: tułów koloru srebrzysto-fioletowego z czarnym paskiem biegnącym od oka do płetwy ogonowej i drugim biegnącym wzdłuż górnej linii grzbietu. Brzuch zabarwiony na różowo. Płetwy: grzbietowa oraz ogonowa bogato ubarwione (w różnym układzie kolorystycznym wraz z  rysunkiem) w zależności od odmiany danej populacji geograficznej. Na płetwie grzbietowej mogą występować oczka z żółtym otokiem.

Rozmiar: w naturze samce do 12,5 cm, samice do 8,5 cm, w akwariach samce do 10,5 cm, samice do 7,5 cm.

Długość życia: brak danych.

Typ środowiska: wolno płynące, mocno zarośnięte, zacienione rzeki w wilgotnych lasach deszczowych.

Wymagane parametry wody: zalecane pH 6-7,2.

Temperatura: zalecana 24-27°C.

Zalecany minimalny litraż: 120-160 l. w akwarium jednogatunkowym dla jednej pary, 240 l. w akwarium wielogatunkowym.

Zachowanie: zwykle neutralne w stosunku do innych gatunków ryb, jednak w okresie rozrodu ryby są bardzo agresywne - mogą wówczas uśmiercić ryby o podobnej wielkości. Głównie zajmują dolne partie wody. Ryby te żyją w parach i zajmują wspólne terytorium. W naturze stwierdza się jednak częste przypadki układów haremowych.

Wystrój zbiornika: ryby preferują słaby przepływ wody, stłumione oświetlenie, rośliny pływające na powierzchni, strefy gęsto zarośnięte roślinnością, dekoracje z drewna i ciemno zabarwioną wodę (np. garbnikami), podłoże piaszczyste lub muliste z martwą materią organiczną (np. liście). Chętnie wykorzystują groty do rozrodu (z kamienia, ceramiczne doniczki, łupny orzecha kokosowego itp.).

Dieta: wszystkożerne - w naturze zjadają różnego typu insekty, larwy owadów, małe bezkręgowce wodne, glony, sinice, drobne nasiona, detrytus oraz miękkie, drobne rośliny pierzaste. W akwariach można podawać sztuczną wieloskładnikową karmę roślinną (płatki, granulat), glony w postaci spiruliny, oraz mięsne pokarmy mrożone (oczlik, wodzień).

Dymorfizm płciowy: samce są większe od samic, mają dłuższą i ostrzejszą płetwę grzbietową oraz szpadelkowaty kształt płetwy ogonowej. Samice w okresie tarła mają bardziej zabarwione na różowo lub wiśniowo podbrzusze.

Dobrana para, z góry samiec, u dołu samica.

Rozmnażanie: łatwe - często dochodzi do tarła w akwariach towarzyskich. Samica wówczas wybiera kryjówkę, z której wystaje jej jedynie głowa (np. grota, lub ceramiczna doniczka). W przypadku braku takich miejsc ryby kopią dołek na dnie, który będzie stanowił ich gniazdo. Po tarle samiec patroluje teren wokół niego i atakuje wszystkie ryby, które zbyt blisko podpłyną do tego miejsca. Młode po wylęgu przebywają pewien czas przy samicy, która ich strzeże i się nimi opiekuje.

Uwagi: przy braku pokarmu roślinnego, ryby mogą uszkadzać delikatne rośliny pierzaste. Podobnym z wyglądu i kształtu gatunkiem jest barwniak szmaragdowy, który ma jednak nieco inne ubarwienie.

Phenacogrammus interruptus, u góry samiec, u dołu samica.

Nazwa gatunkowa: Phenacogrammus interruptus.

Nazwa polska / nazwa handlowa / nazwy odmian barwnych: świecik kongijski. Dawniej nazywany był błędnie świecikiem kongolańskim (błędnie językowo, ponieważ przymiotnik kongolański nie pochodzi od słowa Kongo).

Występowanie geograficzne: dorzecze rzeki Kongo w Afryce.

Kliknij, aby przejść do opisu rzeki Kongo.

Wygląd: ciało w ubarwieniu szaro-srebrzystym, w górnej części tułowia biegnie łukowaty pas, który opalizuje w zależności od odmiany pomarańczowo, błękitnie, zielonkawo lub błękitno-pomarańczowo. Płetwy obrzeżone są kolorem białym. W bardzo słabym, ciepłym oświetleniu ryby wyglądają jakby miały pomarańczowo ubarwiony tułów. Oczy są duże, ciało krępe.

Rozmiar: samce do 8 cm, samice do 6,5 cm.

Długość życia: 5-7 lat.

Typ środowiska: wolno płynące, zacienione rzeki w wilgotnych lasach deszczowych.

Wymagane parametry wody: pH 6-7,2.

Temperatura: zalecana 23-26°C.

Zalecany minimalny litraż: 120 l. w akwarium jednogatunkowym, 180 l. w akwarium wielogatunkowym.

Zachowanie: spokojne i ruchliwe stadne ryby, zaleca się trzymanie grupy minimum 8-10 osobników, gdyż ryby stają się wtedy mniej płochliwe, bo lepiej się czują w większej grupie oraz znacznie lepiej się prezentują (są bardziej wybarwione).

Wystrój zbiornika: ryby preferują stłumione oświetlenie, rośliny pływające na powierzchni, dekoracje z drewna i ciemno zabarwioną wodę (np. garbnikami), podłoże piaszczyste lub żwirowe.

Dieta: wszystkożerne z przewagą pokarmów mięsnych, w naturze zjadają różnego typu insekty, larwy owadów, małe bezkręgowce wodne. Około 20-30% diety powinien stanowić pokarm pochodzenia roślinnego - miękkie rośliny, sztuczna wieloskładnikowa karma roślinna, glony - np. spirulina. W akwariach ryby te chętnie spożywają pokarm suchy, mrożony oraz żywy.

Dymorfizm płciowy: samce są większe od samic, posiadają mocniejszą kolorystykę, mają charakterystyczny podłużny wyrostek na środku płetwy ogonowej oraz dłuższą płętwę grzbietową.

Rozmnażanie: czasami dochodzi do tarła w akwariach jednogatunkowych, jednak rozwój ikry w tych warunkach nie odbywa się prawidłowo. W celu skutecznego rozmnożenia należy zorganizować zbiornik tarliskowy, który można wyścielić np. mchem na dnie. Ryby rozrzucają ikrę, która wówczas znajdzie schronienie wśród mchów. Tarło odbywa się w wodzie miękkiej i kwaśnej (np. 6,5 pH) w mocnym zacienieniu przy bardzo małym ruchu wody. Ikra jest trudna w utrzymaniu i wrażliwa na światło. Następnie tarlaki należy odłowić, gdyż będą one zagrażać zarówno ikrze jak i wylegowi - gdy narybek zacznie żerować należy podawać mu sproszkowaną zawiesinę dla narybku oraz żywa larwę solowca. 

Uwagi: przy braku pokarmu roślinnego, ryby mogą uszkadzać delikatne rośliny pierzaste.