Atlas ryb słodkowodnych tropikalnych
Zdjęcie: Tommy Aquario
Nazwa gatunkowa: Symphysodon discus.
Nazwa polska / nazwa handlowa / nazwy odmian barwnych: Paletka lub Dyskowiec - w Polsce używa się powszechnie zamiennie tych dwóch określeń.
Występowanie geograficzne: tereny dorzecza Amazonki - Brazylia, Kolumbia, Peru (Ameryka Południowa).
Wygląd: okrągłe silnie spłaszczone ciało w kształcie dysku lub paletki (stąd polskie nazwy), w naturze barwy brązowo-oliwkowej z licznie przechodzącymi pasami w poprzek ciała. Istnieje wiele różnych odmian barwnych, także bardzo kontrastujących, które otrzymano w hodowlach poprzez krzyżowanie wyselekcjonowanych egzemplarzy.
Rozmiar: do około 20 cm.
Długość życia: maksymalnie 6-10 lat.
Typ środowiska: spokojne, wolno płynące, gęsto zarośnięte wody. idelanymi elementami do akwariów z paletkami są korzenie i piasek, oraz dodatek garbników do wody.
Wymagane parametry wody: odmiany hodowlane pH 5,5-7. Zalecane pH 6-6,5 .
Temperatura: tolerowana 26-30°C, zalecana stała w okolicach 27-28°C.
Zalecany minimalny litraż: 240 l. dla około 5-6 osobników w akwarium jednogatunkowym. Jednak aby ryby nie karłowaciały i prawidłowo się rozwijały zaleca się minimum 450 l. z wydajną filtracją i minimalną długością zbiornika na poziomie 150 cm. Wymagane jest zachowanie w miarę sterylnych warunków i konieczność co tygodniowej podmiany części wody.
Zachowanie: spokojne, powolne, majestatyczne i płochliwe ryby. Są terytorialne w odniesieniu do swojego gatunku. Nigdy nie należy trzymać ich pojedynczo czy w jednej parze. Minimalna grupa do hodowli to 5-6 sztuk. W takiej grupie zazwyczaj wykształca się ryba przewodząca w stadzie lub dominująca para. W mniejszych grupach pozostałe osobniki byłyby szykanowane i dręczone przez ryby dominujące.
Dieta: wszystkożerne - w naturze ich głównym pożywieniem są drobne organizmy wodne, martwe szczątki roślin i zwierząt, również glony i opadające do wody liście owocowe. W akwariach zalecane jest podawanie urozmaiconego pokarmu - najlepszym są tzw. miksy wieloskładnikowe.
Dymorfizm płciowy: samce podczas tarła posiadają ostro zakończoną brodawkę płciową, a samice natomiast mają ją zaokrągloną.
Rozmnażanie: łatwe - podczas tarła samica składa ikrę na np. płaskim kamieniu, po czym samiec ją zapładnia (czynność ta powtarzana jest kilku krotnie). Po tarle oboje rodzice opiekują się ikrą. Młode wylęgają się po 2-3 dobach. Narybek, który może już swobodnie się poruszać pływa blisko rodziców i odżywia się ich wydzieliną skórną.
Uwagi: ryby te nie są zalecane dla początkujących akwarystów. Nie powinno trzymać się ich z mniejszymi gatunkami typu Neony Innesa, Bystrzyki Amandy itp., ponieważ z czasem potraktowane zostaną jako pokarm. Dyskowce są rybami bardzo delikatnymi, dlatego nie zaleca się trzymania ich w akwariach wielogatunkowych, w których mogą łapać pasożyty od innych gatunków ryb. W naturze Dyskowce często występują wspólnie ze skalarami. Jednak wiele populacji hodowlanych skalarów jest nosicielami pasożytów, które nie są groźne dla nich samych czy innych gatunków ale są zagrożeniem dla dyskowców. Młode Dyskowce zarażone pasożytami nie rozwijają się prawidłowo, mają zaburzenia wzrostu, proporcji ciała (często na takie ryby określa się "szczurami"). Nie zaleca się również trzymania Dyskowców w akwariach High Tech, nawożonych CO2, jak i sztucznie nawożonych, ponieważ są one wrażliwe również na związki chemiczne w wodzie. Dlatego najbardziej odpowiednie będzie dla nich akwarium jednogatunkowe w typie czarnych wód bez wprowadzania nawozów z odpowiednią, specjalistyczną dietą (pokarmami dedykowanymi dla tych ryb).
Tekst: Karol Skalski
Zdjęcie: Jarosław Grubecki
Nazwa gatunkowa: Pterophyllum scalare.
Nazwa polska / nazwa handlowa / nazwy odmian barwnych: potocznie nazywany Skalarem, prawidłowa nazwa - Żaglowiec Skalar. Na rynku dostępnych jest kilkanaście odmian barwnych.
Występowanie geograficzne: tereny Ameryki Południowej w dorzeczu Amazonki (Brazylia, Kolumbia, Wenezuela, Peru, Gujana, Surinam)
Wygląd: dzikie osobniki są barwy srebrzysto-zielonej lub oliwkowej, posiadają one dwa pionowe ciemne pasy, nachodzące na płetwę odbytową i grzbietową, oraz jeden biegnący na głowie. Mają one duży potencjał do modyfikacji płetw oraz ubarwienia, co zostało wykorzystane przez hodowców do tworzenia nowym kolorystycznych odmian (np. skalar perłowy, czarny, niebieski, złoty, marmurkowy, biały, nakrapiany, księżycowy, koi i wiele innych). Wyhodowaną również formę o weloniastych płetwach. Szczególnie atrakcyjne jest zestawianie ze sobą kilku różnie ubarwionych osobników, wóczas łatwo można rozpoznać konkretne egzemplarze i nawet nadać im imiona, co praktykuje spora liczba akwarystów.
Rozmiar: do 15 cm długości oraz do 22 cm wysokości.
Długość życia: maksymalnie 10-15 lat.
Typ środowiska: obszary bagienne i zalewowe z dużą, gęstą roślinnością. Zazwyczaj ryby te występują w płytkich wodach o głębokości około 1 metra.
Wymagane parametry wody: odmiany akwariowe pH 6-7,4. Forma dzika oraz blisko spokrewniona z dzikimi rodzicami (F1, F2) - pH 5,8-6,9.
Temperatura: tolerowana 24-30°C, zalecana 26-28°C.
Zalecany minimalny litraż: 240 l. Z uwagi na dużą wysokość ryb, która jest osiągana u dorosłych osobników zaleca się zbiorniki o wysokości minimum 50 cm.
Zachowanie: towarzyskie - są rybami z natury społecznymi, tworzą między sobą hierarchie, dobrze czują się w swoim towarzystwie. Dobierają się w trwałe pary. W zbyt małych zbiornikach i zbyt małych grupach para dominująca może nie tolerować innych osobników, dokuczając im i stale przeganiając co zazwyczaj powoduje, że zdominowane osobniki przestają żerować i przebywają zestresowane w jednym kącie zbiornika. Z tego względu zaleca się trzymanie jednej pary w minimum 240 litrach lub co najmniej grupę minimum 5-6 osobników. Dwie dobrane pary muszą mieć dostatecznie dużo miejsca w akwarium (wówczas zaleca się zbiornik o długości minimum 150 cm). Natomiast nie zaleca się trzymania Skalarów z małymi rybami (Gupiki Endlera, Neony Innesa, Bystrzyki Amandy, Danio perłowe itp.), które ze względu na swoje małe rozmiary z czasem mogą zostać pokarmem dla tych Żaglowców.
Dieta: wszystkożerne - w akwarium przyjmować będą pokarm w płatkach czy granulkach, ale najchętniej zjedzą pokarm mrożony oraz żywy. Ponadto Skalary lubią czasem podgryzać delikatne i miękkie rośliny, czasem również z upodobaniem polują na młode krewetki.
Dymorfizm płciowy: płeć skalara jest bardzo trudna do rozróżnienia. Najpewniej można ją rozpoznać podczas tarła na podstawie brodawki płciowej (pokładełka). U samic jest ona w kształcie walca, natomiast u samców krótka i ostra, bardziej przypominająca stożek.
Rozmnażanie: tarło trwa zwykle 1-2 godziny. Przy pomocy pokładełka samica przykleja ikrę np. do dużego liścia. Podążający za nią samiec zapładnia jajeczka. W dobrych warunkach dobrana para skalarów wyciera się co 4-5 tygodni. Rodzice następnie wspólnie opiekują się ikrą i odganiają wszelkie inne ryby, które znajdą się w jej okolicy. Po wykluciu narybku w dalszym ciągu rodzice zajmują się maluchami. Jeżeli młode rybki odpłyną zbyt daleko od rodziców, wówczas są brane przez nich do pyszczka i z powrotem umieszczane w miejscu wyznaczonym do opieki.
Uwagi: jest to gatunek bardzo charakterystyczny i większość osób nie mająca związku z akwarystyką rozpoznaje te ryby. Decyduje o tym specyficzny wygląd - ryby mają kształt trójkątnego żagla (stąd ich nazwa).
Zdjęcie: Anita Hojda.
Zdjęcie: Monika Darewska.
Zdjęcie: Katarzyna Sienkiewicz
Zdjęcie: Katarzyna Sienkiewicz
Zdjęcie: Sylwia Wyrzykowska.
Zdjęcie: Lena Cipriano, odmiana czarny marmurek.
Zdjęcie: Monika Małkiewicz
Zdjęcie: Monika Małkiewicz
Zdjęcie: Amanda Coleman, odmiana o weloniastych płetwach.
Tekst: Karol Skalski
Nazwa gatunkowa: Poecilla wingei.
Nazwa polska / nazwa handlowa / nazwy odmian barwnych: Gupik Endlera. Odmian barwnych jest mnóstwo - najpopularniejsze to m. in. Tiger, Red Starlet, Blue Japan.
Występowanie geograficzne: gatunek endemiczny, występujący pierwotnie tylko w jednym miejscu - Laguna de Los Patos w Wenezueli (Ameryka Pd.).
Wygląd: samce niezwykle kolorowe, w zależności od odmiany posiadają praktycznie wszystkie barwy, w tym także neonowe i metaliczne.
Rozmiar: samce 1,5 cm, samice do 3 cm.
Długość życia: maksymalnie 1,5 roku.
Typ środowiska: zarośnięte wody stojące lub leniwie płynące.
Wymagane parametry wody: pH tolerowany 6-8, pH zalecane 6,5-7,7.
Temperatura: 24-26°C. Gatunek dosyć wrażliwy na skrajne odchylenia temperatury.
Zalecany minimalny litraż: 25 l.
Zachowanie: spokojne i towarzyskie. Zaleca się trzymanie tych ryb w grupie z przewagą samic, ze względu na napastliwość samców. Dobrym towarzystwem są inne ryby jajożyworodne - molinezje, zmienniaki oraz razbory klinowe, danio perłowe, bystrzyki Amandy i inne niewielkie ryby kąsaczowate.
Dieta: wszystkożerne - w naturze zooplankton, detrytus, glony. W akwariach każdy rodzaj odpowiednio rozdrobnionego pokarmu.
Dymorfizm płciowy: samiec mniejszy, mocno ubarwiony, posiada gonopodium (narząd kopulacyjny). Samica większa, bezbarwna na tułowiu.
Rozmnażanie: łatwe, ryby się stale rozmnażają w akwariach. Samica rodzi do kilkunastu sztuk młodych w jednym miocie. Narybek jest bardzo samodzielny.
Uwagi: swobodnie krzyżują się z gupikami pawie oczko.
Tekst: Tommy Aquario, zdjęcia: www.pixabay.com (samce)
Zdjęcie: Andrzej Lalek
Nazwa gatunkowa: Otocinclus affinis.
Nazwa polska / nazwa handlowa / nazwy odmian barwnych: Otosek przyujściowy.
Występowanie geograficzne: tereny Ameryki Południowej (obszar Amazonii).
Wygląd: ciało szaro-brązowe, od spodu białe, wzdłuż tułowia biegnie ciemny pas, dodatkowo ciemna plama ku nasady ogona. Otwór gębowy jest przekształcony w przyssawkę.
Rozmiar: do 4,5 cm.
Długość życia: maksymalnie 5 lat.
Typ środowiska: gęsto zarośnięte strumienie i spokojne rzeki.
Wymagane parametry wody: pH 5,5-7,5.
Temperatura: tolerowana 21-27°C.
Zalecany minimalny litraż: około 30 l.
Zachowanie: Spokojne, towarzyskie. Jest to ryba stadna, która najlepiej czuje się w grupie minimum 5-6 sztuk w akwarium.
Dieta: roślinożerne - głównie miękkie glony. Ryby należy dokarmiać pokarmem zielonym, spiruliną, płatkami i tabletkami roślinnymi, również czasami pokarmem żywym lub mrożonym.
Dymorfizm płciowy: samce są drobinę mniejsze i smuklejsze od samic.
Rozmnażanie: ryby te do tarła pobudza duża podmiana zimnej wody (symulacja pory deszczowej). W akwariach do tarła dochodzi raczej rzadko. Otoski rozrzucają kleistą ikrę w akwarium, najczęściej na liściach roślin lub szybach akwarium. Wylęg trwa około 3 dni. W warunkach akwariowych wychowanie narybku jest rzeczą bardzo trudną i prawie niemożliwą.
Uwagi: ryby te są uważane za część tzw. ekipy czyszczącej akwarium.
Zdjęcie: Beata Ostasz
Zdjęcie: Piotr Wierzbicki
Zdjęcie: Jakub Król
Tekst: Karol Skalski.