Kotnik pudełkowy zawieszany, z pokrywą i rusztem
Kotnik akwarystyczny (jak wskazuje jego nazwa) to specjalne miejsce separacyjne do umieszczania ciężarnych samic ryb w celu wykocenia (termin ten jest nieco nieprecyzyjny w kontekście ryb). W praktyce umieszcza się w nim ciężarną samicę aby spokojnie mogła urodzić młode (chodzi tu głównie o ryby jajożyworodne - jak gupiki, mieczyki, zmienniaki itp.). Kotnik ma za zadanie ochronę rodzącej samicy przed innymi osobnikami oraz ochronę narybku przed samicą, która może skonsumować swoje potomstwo.
Ponadto kotniki są używane także do izolacji ryb nękanych, zestresowanych lub agresywnych od reszty obsady, gdy nie ma drugiego zbiornika, do którego można by odłowić takie ryby. W kotniku ryby rodzące lub celowo odizolowane mogą przebywać jedynie czasowo - zwykle maksimum 48 godzin, gdyż posiada on zbyt małą objętość i uniemożliwia rybom normalne pływanie.
Rodzaje kotników akwarystycznych
Najpopularniejsze są kotniki siatkowe, zawieszane na szybę lub mocowane poprzez przyssawki do szyby. Ich budowa jest bardzo prosta - kotniki te składają się ze stelaża plastikowego lub drucianego obciągniętego drobną siatką. Ta konstrukcja zapewnia bardzo dobrą cyrkulację wody. Na dno takiego kotnika należy wrzucić kępę mchu akwarystycznego aby narybek tuż po porodzie miał gdzie się ukryć. Kotniki siatkowe mają znacznie lepszą cyrkulację wody (przepływ) niż kotniki pudełkowe.
Kotnik siatkowy na przyssawki.
Natomiast kotniki pudełkowe są wykonane w całości z plastiku - np. z akrylu. Dno takiego kotnika posiada najczęściej ruszt lub podwójną komorową podłogę, dzięki której urodzony narybek spada w dół i od razu jest izolowany od samicy (np. poprzez podłogę typu V). System przegród może mieć różny układ ale zwykle jest bardzo przemyślany. Można montować go np. na przyssawce. Jednak niektóre kotniki nie wymagają mocowania do szyby za pomocą przyssawki czy wieszaka z uwagi na to, że są pływające. Lekka konstrukcja unosi się na powierzchni wody.
Kotnik pudełkowy pływający z tacą typu V do natychmiastowej izolacji narybku.