Uzdatniacze akwarystyczne to nazwa potoczna preparatów, które mają za zadanie uzdatnić wodę kranową do natychmiastowego użytku w celach akwarystycznych. Panuje jednak wokół nich pewna aura tajemniczości, bo spora liczba akwarystów ich używa ale nie zdaje sobie sprawy z tego jak one w zasadzie działają?
Zasada działania
Zasada działania jest jednak prosta. Zawierają one reduktor chemiczny - substancję, która ma zadanie unieszkodliwiać silne utleniacze z wody a więc środki dezynfekujące - głównie oparte o chlor. Różne związki chloru są obecne w wodzie kranowej, gdyż w ten sposób wodociągi (zakłady uzdatniania wody) dezynfekują wodę aby była ona bezpieczna do użytku domowego. Dzięki takiej dezynfekcji w wodzie tej nie ma patogenów w postaci grzybów, bakterii itp. Drugim ważnym składnikiem są substancje EDTA (np. sole pewnych kwasów), których zadaniem jest wiązanie metali ciężkich w wodzie. Z reguły z tą kwestią w naszym kraju nie ma większych problemów, gdyż metale ciężkie raczej nie występują w wodzie kranowej (poza pewnymi incydentami). Polskie normy mają jednak dosyć wysokie poziomy miedzi, na które wrażliwe są skorupiaki i mięczaki. Dodatkowo posiadając w domu instalację wodociągową z rur miedzianych jest uzasadnione wskazanie do tego, aby wodę kranową uzdatniać za pomocą uzdatniaczy akwarystycznych.
Jaki produkt wybrać?
Preparatów tych jest multum na rynku. Pozornie wybór jest bardzo trudny ale w praktyce nie ma z tym w zasadzie większego problemu bo wybór co do konkretnego produktu nie ma większego znaczenia. Skład tych preparatów jest bardzo podobny. Firmy akwarystyczne z reguły nie wykonują ich u siebie a zamawiają w przedsiębiorstwach zajmujących się produkcją substancji chemicznych. Dlatego często ten sam środek uzdatniający będzie u różnych producentów akwarystycznych. Jedyną różnicą będzie cena i nazwa marki (więc lepiej kierować się tutaj ceną produktu).
Jak stosować?
Uzdatniaczy zazwyczaj używa się w nowo założonych akwariach lub do uzdatniania surowej wody w przeznaczonej do podmian w akwarium. Na opakowaniu zawsze znajduje się informacja jak stosować dany produkt - tzn. w jakiej temperaturze i jak go rozcieńczać. Z reguły preparaty te są tak skalibrowane aby optymalnie działać w wodzie o temperaturze 20-30 °C. Dawki są zależne od skoncentrowania danego preparatu. Najczęściej spotyka się jednak informację aby używać np. 10ml / 100 l wody akwariowej.
Czego uzdatniacze nie neutralizują?
Wbrew niektórym informacjom, które można znaleźć w internecie uzdatniacze akwarystyczne nie wiążą i nie redukują amoniaku, azotanów, azotynów czy fosforanów. Są to związki które usuwa się w inny sposób z akwarium - np. w odpowiednich złożach w filtrze. Uzdatniacze w żaden sposób nie pomogą w redukcji tych związków, bo gdyby istniały cudowne płyny na nadmiary wyżej wymienionych substancji wówczas filtracja w akwariach byłaby praktycznie zbędna.
Uzdatniacze - czy to konieczność?
Otóż - nie, bo w warunkach polskiej akwarystyki woda w kranie ma bardzo dobrą jakość. Z reguły nie ma konieczności usuwania metali ciężkich. Natomiast w przypadku środków dezynfekcyjnych istnieje inna metoda ich usunięcia bez konieczności stosowania uzdatniacza - jest to odstanie wody. Wystarczy pozostawić wodę w otwartym naczyniu na 24 godziny i chlorowe środki dezynfekcyjne ulotnią się z niej całkowicie. Zatem jaka jest korzyść z użycia uzdatniacza? Mianowicie taka, że woda jest gotowa do użytku akwariowego od razu bez konieczności czekania całej doby.