Zdjęcie: Nick Loveland, Coptodon zillii.
Nazwa gatunkowa: Coptodon zillii.
Nazwa polska / nazwa handlowa / nazwy odmian barwnych: nieoficjalnie - tilapia czerwonobrzucha (potocznie).
Występowanie geograficzne: pierwotnie Afryka – od Egiptu po Kenię i Senegal oraz Bliski Wschód (Izrael, Syria, Liban). Gatunek został szeroko introdukowany na wszystkich kontynentach (poza Antarktydą) – często inwazyjny w tropikalnych i subtropikalnych zbiornikach wodnych.
Wygląd: ciało wysokie, bocznie spłaszczone, o typowej dla tilapii budowie. Ubarwienie zmienne, najczęściej oliwkowo-brązowe do szarozielonego z poprzecznymi pręgami. W okresie godowym samce przybierają intensywniejsze kolory, zwłaszcza czerwony lub pomarańczowy odcień na brzuchu i nasadzie płetw. Płetwy mogą być lekko obrzeżone czerwienią lub pomarańczą.
Rozmiar: w naturze do 30-40 cm, w akwariach najczęściej 20–25 cm.
Długość życia: 8–10 lat.
Typ środowiska: zamieszkuje bardzo zróżnicowane siedliska – od rzek, jezior i kanałów po słonawe laguny i ujścia rzek. Toleruje niski poziom tlenu i lekkie zasoleniee (do 2–3%) i zmienność temperatury.
Wymagane parametry wody: pH 6,5–8,5; twardość od niskiej do bardzo wysokiej (GH 5–30); toleruje wodę lekko słonawą (do 2–3‰).
Temperatura: tolerowana 18–32°C, zalecana 22–28°C
Zalecany minimalny litraż: minimum 500 l dla jednej pary lub pojedynczego osobnika; w przypadku większej - np. dwóch par – od 720 l w górę (minimum 200 cm długości zbiornika).
Zachowanie: bardzo terytorialna i agresywna w okresie rozrodu. Wymaga silnych i dużych współmieszkańców, najlepiej innych dużych pielęgnic. Tworzy trwałe pary. Samce bronią rewiry z dużą zaciętością, zwłaszcza w zbiornikach z małą ilością kryjówek.
Dieta: wszystkożerna z tendencją do roślinożerności; w naturze żywi się glonami, szczątkami roślin, bezkręgowcami i planktonem. W akwarium przyjmuje pokarmy suche, mrożone i roślinne (np. sparzony szpinak, spirulina) a także drobną stynkę.
Dymorfizm płciowy: samce większe, intensywniej ubarwione, często z wydłużonymi promieniami płetw grzbietowej i odbytowej. W okresie tarła u samców może pojawić się bardziej intensywny czerwony kolor brzucha.
Rozmnażanie: łatwe do rozmnożenia w warunkach akwariowych; ryby dobierają się w pary i składają ikrę na płaskim podłożu (kamieniu lub wykopanym dołku). Samica składa od 100 do 1000 jaj, które są pilnowane i wentylowane przez oboje rodziców. Larwy wykluwają się po 2–4 dniach (w zależności od temperatury), a narybek pływa swobodnie po kolejnych 3–5 dniach. Rodzice opiekują się młodymi przez kilka tygodni, zaciekle je broniąc (w akwariach wielogatunkowych podczas opieki nad narybkiem ryby te są w stanie zabić pozostałą obsadę.
Uwagi: Coptodon zillii jest rybą odporną, ale agresywną – nie nadaje się do typowego akwarium towarzyskiego. Może niszczyć rośliny i przestawiać dekoracje. W naturze wykazuje potencjał inwazyjny – zwłaszcza w strefie subtropikalnej i tropikalnej. Zalecany dla zaawansowanych akwarystów dysponujących dużym zbiornikiem.