Labeotropheus trewavasae "Chilumba Red", samiec.
Nazwa gatunkowa: Labeotropheus trewavasae.
Nazwa polska: pyszczak wysmukły.
Występowanie geograficzne: w Jeziorze Malawi w Afryce.
Wygląd: ryba posiada charakterystyczny nosek. Istnieje kilka odmian barwnych - najpopularniejsza to Labeotropheus trewavasae "Thumbi West" - gdzie samce ubarwione są w odcieniach niebieskiego, często z pomarańczowymi lub żółtymi akcentami na płetwach. Samice są bardziej jednolite, oliwkowo-szare lub brązowawe lub pomarańczowe, czasami z delikatnym pasiastym wzorem na ciele lub są delikatnie nakrapiane. Odmiany marmurkowe to m.in. "Chidunga Rocks", "Hai Reef", "Manda". Odmiana "Chilumba Red" prezentuje samce w kolorze czerowono-pomarańczowym z błękitnymi płetwami.
Rozmiar: samiec do 14-15 cm, samica do 11 cm.
Długość życia: około 8-10 lat.
Typ środowiska: gatunek typowy dla strefy skalistej, gdzie występuje silny prąd wody. Preferuje obszary z licznymi kryjówkami wśród skał.
Wymagane parametry wody: woda twarda, zalecane pH 7,8-8,6.
Temperatura: 24-27°C.
Zalecany minimalny litraż: jednogatunkowo – 300 l (minimalna powierzchnia dna zbiornika 120×50 cm).
Zachowanie: ryba o średnim poziomie agresji, terytorialna, zwłaszcza wobec innych przedstawicieli własnego gatunku i zbliżonych gatunków mbuna. Najlepiej trzymać w układzie haremowym, np. jeden samiec i kilka samic (1+4/5). W większych zbiornikach można hodować kilka samców, pod warunkiem zapewnienia licznych kryjówek.
Dieta: głównie roślinożerna (herbivor). W naturze żywi się peryfitonem – glonami porastającymi skały. W akwariach wymaga diety bogatej w spirulinę oraz inne pokarmy roślinne. Zaleca się podawanie specjalistycznych granulatów dla pielęgnic roślinożernych, płatków roślinnych oraz świeżych warzyw (np. cukinia, szpinak).
Dymorfizm płciowy: samce są bardziej intensywnie ubarwione, mają dłuższe płetwy oraz widoczne atrapy jaj na płetwie odbytowej. Samice pozostają mniejsze i mniej wyraziste kolorystycznie.
Rozmnażanie: gatunek inkubujący potomstwo w pysku. Samiec wybiera miejsce tarła – najczęściej gładką powierzchnię skały – i tam wabi samicę. Po złożeniu jaj przez samicę, zapładnia je, a następnie samica zbiera ikrę do pyska, gdzie inkubuje ją przez około 21-28 dni. Po tym czasie wypuszcza narybek, który można karmić drobnym pokarmem roślinnym.
Uwagi: Labeotropheus trewavasae często jest mylony z innym gatunkiem z tego samego rodzaju – Labeotropheus fuelleborni. Różni się on jednak smuklejszą budową ciała i proporcjonalnie dłuższym pyskiem. W przypadku rodzaju Labeotropheus w akwarystyce spotyka się głównie trzy gatunki: Labeotropheus trewavasae, Labeotropheus simonae, Labeotropheus fulleborni. Rodzaj Labeotropheus jest charakterystyczny ze względu na budowę pyska - ryby wyglądaja jakby miały nosek. Wymienione wyżej trzy gatunki różnią się nieco swoim ubarwieniem. Dodatkowo sprawy identyfikacyjne może komplikować spora ilość odmian gatunku Labeotropheus trewavasae czy Labeotropheus fulleborni. Najczęściej mylone są odmiany pstrokate, marmurkowe i nakrapiane. W rodzaju Labeotropheus samce z reguły posiadają inne ubarwienie niż samice, które są najczęściej jasne, szare, beżowe w nieregularne cętki.