Odrobaczanie to termin bardzo rozległy i może dotyczyć różnych organizmów pasożytniczych - jak tasiemce, wiciowce, nicienie itp. Należy mieć na uwadze, że ryby jest bardzo ciężko diagnozować pod kątem obecności pasożytów w ich układzie pokarmowym, gdyż co prawda łatwo jest stwierdzić, że występuje u nich jakaś nieprawidłowość ale trudniej jest ją precyzyjnie zdefiniować, bo najczęściej nie da się zobaczyć pasożytów gołym okiem.

Zazwyczaj najpewniej można stwierdzić jaki typ pasożyta dokucza naszym podopiecznym poprzez obejrzenie ich odchodów pod mikroskopem. Jednak do tego należy jednak posiadać mikroskop i trochę wiedzy z zakresu mikrobiologii - czego większość akwarystów nie posiada.

Odrobaczanie profilaktyczne

Nie ma sensu stosować odrobaczania profilaktycznego u ryb akwariowych jeżeli ich stan zdrowia jest dobry a ryby nie wykazują objawów obecności pasożytów wewnętrznych. Odrobaczanie profilaktyczne stosuje się jedynie w przypadku prowadzenie typowych hodowli, gdzie przewija się spora ilość ryb. W takiej sytuacji większość hodowców chucha na zimne i profilaktycznie raz do roku przeprowadza zabieg odrobaczający we wszystkich akwariach jednocześnie. Z reguły przy takiej profilaktyce nie odrobacza się ryb częściej, bo zabieg ten osłabia ryby (a przeprowadza się go przecież na rybach zdrowych). Taka profilaktyka ma na celu ochronę całej hodowli - gdyż ewentualne straty z powodu pasożytów mogą w ostateczności zlikwidować całą hodowlę.

Natomiast w przypadku nabywania nowych ryb lepiej jest przeprowadzić ich kwarantannę niż profilaktyczne odrobaczanie, gdyż najczęściej nowe ryby mają osłabioną odporność (stres, transport, woda słabej jakości) i w tej sytuacji odrobaczenie może się przyczynić do nieoczekiwanych zgonów. Taka kwarantanna powinna trwać około 4 tygodnie. Więcej o niej w linku poniżej:

Artykuł o kwarantannie (kliknij, aby przejść)

W celach profilaktycznych można stosować karmę z dodatkiem czosnku, który regularnie stosowany będzie odstraszać różnego typu pasożyty, które są wrażliwe na zawarte w nim olejki eteryczne na bazie siarki. Suchą kakrmę można również własnoręcznie nasycić sokiem z czosnku lub z kapsułek z olejem czosnkowym, dostępnym w aptece.

Odrobaczanie ryb chorych

Jeżeli ryby zdradzają objawy chorobowe związane z ewentualną obecnością pasożytów w układzie pokarmowo-wydalniczym (nieprawidłowy skład odchodów - ciągnące się wstęgi jasnych odchodów za rybami, apatia, brak apetytu, zapadnięty brzuch) wówczas można zastosować odrobaczanie. Do wyboru jest kilka leków, które powinno się stosować w osobnym zbiorniku leczniczym. W tym celu ryby należy odłowić i umieścić w takim akwarium leczniczym. Należy zorganizować w nim filtrację i ogrzewanie (światło jest zbędne). Dobrze jest również wyposażyć zbiornik w dodatkowe napowietrzanie. Wodę należy cyklicznie podmieniać - nawet w proporcji 15–20% w ciągu 2-3 dni. Powszechnymi lekami w terapiach antypasożytniczych są Metronidazol i Flubenazol. Są to leki na receptę, które można uzyskać u weterynarza. Niektórzy akwaryści podczas leczenia czy odrobaczania stosują oba te środki w trakcie jednej kuracji (w pierwszym etapie leczenia jeden i w drugim etapie - drugi lek). Leki należy rozkruszyć moździerzem na pył i rozpuścić tak otrzymany proszek w wodzie RO - i dopiero taki rozczyn można podać do zbiornika leczniczego. Ogólnie przyjęte dawkowanie to - w przypadku Metronidazolu: jedna tabletka 250 mg / 25 l. wody, natomiast Flubenazol - jedna tabletka 220 mg / 2200 l wody. W drugim przypadku konieczna będzie precyzyjna waga jubilerska, gdyż tabletkę należy precyzyjnie podzielić na znacznie mniejsze części. Cała kuracja powinna trwać 2 tygodnie (po 7 dni na każdy lek).

Zaleca się zrezygnowanie z oświetlenia w czasie kuracji, gdyż światło wpływa na działanie leku (osłabiając jego działanie). Do odrobaczania stosuje się również łagodniejsze środki akwarystyczne, które jednak nie zawsze są skuteczne. Ryby po przebytej kuracji wymagają zdrowej, bogatej w różne składniki diety, wzbogaconej w witaminy i suplementy.

A co z głównym akwarium?

Większość pasożytów rozmnaża się w tzw. cyklach, które trwają 2 do 4 tygodni. Jeżeli ryby były zarażone pasożytami to woda akwariowa zawierać będzie jaja tych pasożytów, z których na nowo mogą się one wykluć i ponownie zakazić nasze ryby. Dlatego akwarium powinno być przez 4 tygodnie puste (bez ryb). Warto w tym czasie filtrować wodę przez lampę UV i kilkukrotnie odkazić wodę jodyną, nadmanganianem potasu lub aldehydem glutarowym. W czasie stosowania tych środków należy wyciągnąć filtr np. na godzinę ze zbiornika, aby środek dezynfekcyjny nie zabił bakterii filtracyjnych w naszym filtrze i umieścić go w odstanej wodzie kranowej (odstanej przez 24 godziny) lub uzdatnionej kranówce.