Nazwa gatunkowa: Macrobrachium rosenbergii.
Nazwa polska: brak.
Odmiany barwne: Nie istnieją ustalone linie barwne selekcjonowane do akwarystyki ozdobnej – gatunek hodowany jeast głównie w celach spożywczych, jednak wykazuje pewny dymorfizm kolorystyczny między samcami różnych typów morfologicznych. Najbardziej dominujące samce („blue claw”) posiadają intensywnie niebieskie szczypce i ciemniejszą, oliwkowo-brązową barwę ciała. Inne formy, takie jak „orange claw” (pomarańczowe szczypce) i „small claw” (mniejsze, szare szczypce), są mniej intensywnie wybarwione. Ubarwienie zależy również od wieku, diety i kondycji osobnika.
Występowanie geograficzne: naturalnie występuje w rejonach Indo-Pacyfiku – od Indii, przez Bangladesz i Mjanmę, po Malezję, Indonezję i północną Australię. Zamieszkuje głównie rzeki i estuaria, gdzie woda słodka przechodzi w słonawą, szczególnie w dolnych biegach cieków wodnych i w deltach.
Wygląd: bardzo duża, masywna krewetka o potężnych, długich szczypcach – szczególnie u dorosłych samców typu „blue claw”. Ciało półprzezroczyste lub oliwkowoszare, czasem z ciemniejszymi akcentami. Samce mają szczypce nieproporcjonalnie długie w stosunku do reszty ciała. W budowie widoczne są silnie rozwinięte segmenty odwłoka i duża głowa. U osobników młodych kolorystyka jest mniej wyrazista.
Rozmiar: w warunkach akwariowych do 25–30 cm długości całkowitej (z odnóżami), przy długości ciała do 20 cm. To jeden z największych słodkowodnych gatunków krewetek. Samce znacznie przewyższają rozmiarem samice.
Długość życia: 2–3 lata w warunkach akwariowych; w hodowlach przemysłowych cykl życia jest często skracany do około 12 miesięcy w celu uzyskania maksymalnych rozmiarów handlowych.
Typ środowiska: czyste, dobrze natlenione wody słodkie, często okresowo słonawe – dolne biegi rzek, jeziora, kanały i rozlewiska. Gatunek migrujący – do rozrodu potrzebuje wody słonawej, w której rozwijają się larwy.
Wymagane parametry wody: pH 7,0–8,0. Woda powinna być średnio twarda do twardej (GH 8–20, KH 6–12), dobrze filtrowana i stabilna. Wysoka jakość wody jest kluczowa dla zdrowia i wzrostu.
Temperatura: 26–30°C. Gatunek ciepłolubny, najlepiej rozwija się w temperaturze powyżej 27°C. Nie toleruje spadków poniżej 22°C.
Zalecany minimalny litraż: co najmniej 450 l dla jednego dorosłego samca z samicami lub kilku młodych osobników.
Zachowanie: krewetka o wyraźnym terytorialnym i hierarchicznym zachowaniu. Samce rywalizują ze sobą o dominację i dostęp do samic. W dużych zbiornikach tworzą złożoną strukturę społeczną z podziałem na formy morfologiczne. Pomimo agresji wewnątrzgatunkowej, wobec innych gatunków zwykle są relatywnie spokojne – o ile te nie mieszczą się w szczypcach. Gatunek aktywny głównie nocą. Ze względu na wielkość i terytorialność, zbiornik musi być przestronny i odpowiednio urządzony, z licznymi kryjówkami w postaci korzeni i półek skalnych prezentującą stabilną strukturą dekoracyjną.
Dieta: wszystkożerna. Zjada zarówno materiał roślinny, jak i zwierzęcy. W warunkach akwariowych można podawać wysokobiałkowe pokarmy dla raków, pokarm dla ryb dennych, mrożonki (ochotka, kryl, krewetki), pokarm roślinny (sparzone warzywa), jak również świeży lub suszony pokarm pochodzenia naturalnego. Wymaga diety bogatej w białko dla zachowania prawidłowego tempa wzrostu.
Dymorfizm płciowy: bardzo wyraźny. Samce są znacznie większe, mają długie szczypce oraz bardziej masywną budowę ciała. Dzielą się na trzy formy: „small claw” (młode, podległe samce), „orange claw” (średni stopień dominacji) i „blue claw” (dominujące, dojrzałe samce o największych szczypcach). Samice są mniejsze, mają krótkie szczypce i bardziej zaokrąglony odwłok. W czasie noszenia jaj wyraźnie widoczne siodełko i ciemna masa jaj pod odwłokiem.
Rozmnażanie: trudne w warunkach domowych. Macrobrachium rosenbergii przechodzi rozwój złożony – larwy po wykluciu wymagają wody słonawej (około 10–14‰ zasolenia) i przechodzą kilkutygodniowe stadium planktoniczne. Dopiero po kilku tygodniach powracają do wody słodkiej jako uformowane młode. Do rozrodu niezbędne są osobne zbiorniki do inkubacji jaj i hodowli larw z odpowiednio przygotowaną wodą.
Uwagi: Macrobrachium rosenbergii to jeden z największych i najbardziej imponujących gatunków słodkowodnych krewetek, jednak jego hodowla w akwarium wymaga dużego doświadczenia, przestrzeni oraz odpowiednich warunków. Nie nadaje się do trzymania z małymi rybami ani krewetkami karłowatymi – może je upolować. Idealny dla dużych zbiorników biotopowych lub hodowli półprofesjonalnych. Ze względu na swoją wielkość i walory wizualne może być atrakcją w akwariach pokazowych.
Hodowla M. rosenbergii na Mauritiusie, baseny dla młodych krewetek.
M. rosenbergii jest ceniona za szybki wzrost, dużą masę ciała i wysoką wartość odżywczą. Jej mięso jest delikatne, podobne do mięsa krewetek morskich (np. Penaeus), co czyni ją atrakcyjną w gastronomii. Gatunek ten jest hodowany komercyjnie w krajach Azji Południowo-Wschodniej (Indie, Bangladesz, Tajlandia, Wietnam), w Chinach, ale także w Ameryce Łacińskiej, na Bliskim Wschodzie, w Afryce i w USA. Hodowle mają charakter stawow-basenowy i zazwyczaj są zlokalizowane blisko morskiego wybrzeża, aby mieć dostęp do słonej wody.
