Zdjęcia: Timur Okan Eker, acrobrachium dayanum.
Nazwa gatunkowa: Macrobrachium dayanum.
Nazwa polska: brak.
Odmiany barwne: gatunek ten wykazuje stosunkowo niewielką zmienność kolorystyczną – dominują odcienie półprzezroczysto-brązowe, oliwkowe lub szaro-beżowe, z możliwymi ciemniejszymi pręgami lub punktami. Ubarwienie może się zmieniać w zależności od diety, podłoża, stresu i warunków środowiskowych. U niektórych osobników zaobserwowano niebieskawe refleksy na odnóżach, jednak nie zostały one wyselekcjonowane w trwałe linie hodowlane.
Występowanie geograficzne: gatunek naturalnie występuje w Azji Południowej i Południowo-Wschodniej, w tym w Indiach, Bangladeszu, Nepalu oraz prawdopodobnie także w północnej części Indochin. Zasiedla głównie słodkowodne rzeki, strumienie, kanały oraz jeziora i rozlewiska w strefach tropikalnych.
Wygląd: ciało silnie wydłużone, bardziej masywne niż u drobnych krewetek karłowatych. Gatunek łatwo rozpoznawalny po długich, smukłych szczypcach, które u samców są szczególnie rozwinięte i mogą przewyższać długością resztę ciała. Kolorystyka najczęściej szarobrązowa lub oliwkowa z prążkowaniem lub delikatnym wzorem, odwłok przezroczysty z widocznymi organami wewnętrznymi.
Rozmiar: do 4–5 cm długości całkowitej, przy czym samce z wydłużonymi szczypcami mogą sprawiać wrażenie większych.
Długość życia: zazwyczaj 1,5–2 lat w warunkach akwariowych. W środowisku naturalnym cykl życia może być nieco krótszy.
Typ środowiska: czyste, dobrze natlenione wody słodkie o powolnym przepływie lub stojące, z piaszczysto-mulistym podłożem, obfitujące w roślinność i kryjówki (korzenie, liście, kamienie).
Wymagane parametry wody: pH 6,5–7,5. Woda powinna być miękka do średnio twardej (GH 4–12, KH 2–6), dobrze filtrowana i stabilna pod względem parametrów. Nie toleruje zanieczyszczeń i nagłych wahań.
Temperatura: 22–27°C. Gatunek tropikalny, nie toleruje temperatur poniżej 21°C przez dłuższy czas.
Zalecany minimalny litraż: co najmniej 40 l dla małej grupy (3–5 osobników). Ze względu na większy rozmiar i potencjalną agresję samców wobec siebie, zaleca się trzymanie jednego samca z kilkoma samicami lub pojedynczo.
Zachowanie: gatunek spokojny, choć samce mogą wykazywać terytorialność względem siebie – szczególnie w okresie godowym. Poza tym krewetki te są aktywne głównie nocą, w dzień preferują kryjówki. Przeszukują dno zbiornika w poszukiwaniu pokarmu, wykorzystując do tego swoje długie szczypce.
Dieta: wszystkożerne. Chętnie zjadają detrytus, pokarmy roślinne, glony, biofilm oraz resztki pokarmów opadające na dno. Można im podawać specjalistyczne pokarmy dla krewetek i raków, sparzone warzywa (cukinia, szpinak), pokarmy wysokobiałkowe w małych ilościach (mrożona ochotka, rozwielitki). Pokarm należy dostosować do wielkości szczypiec – zbyt duże cząstki mogą być trudne do konsumpcji.
Dymorfizm płciowy: samce są wyraźnie większe, mają silnie wydłużone szczypce oraz bardziej masywną budowę. Samice są drobniejsze, z krótszymi odnóżami i delikatniejszym ciałem. W okresie rozrodczym u samic można zauważyć „siodełko” z jajami oraz zgrubienie odwłoka.
Rozmnażanie: umiarkowanie trudne. W przeciwieństwie do większości Macrobrachium, M. dayanum nie wymaga wody słonawej do rozwoju larw – jest gatunkiem w pełni słodkowodnym. Samica nosi jaja przez około 3–4 tygodnie, a następnie uwalnia w ukształtowane młode, które nie przechodzą stadium larwalnego (rozród jest bez stadium planktonicznego).
Uwagi: Macrobrachium dayanum to interesujący gatunek dla bardziej doświadczonych akwarystów. Może być trzymany z małymi, spokojnymi rybami, o ile nie mieszczą się one w szczypcach dorosłych osobników. Warto zapewnić liczne kryjówki, zwłaszcza przy większej liczbie samców. Nie powinien być trzymany z drobnymi karłowatymi krewetkami (np. Neocaridina, Caridina), gdyż mogą być przypadkowo lub celowo uszkadzane. Może pełnić rolę „czyściciela” w akwarium, usuwając resztki pokarmu i martwe organizmy.