Astyanax mexicanus
Nazwa gatunkowa: Astyanax mexicanus.
Nazwa polska: ślepiec jaskiniowy lub w starszych źródłach ślepczyk jaskiniowy (forma jaskiniowa), kąsacz meksykański (forma powierzchniowa)
Rodzina: Characidae (kąsaczowate).
Występowanie geograficzne: Meksyk – zarówno w rzekach i strumieniach (forma powierzchniowa), jak i w systemach jaskiń wapiennych (forma jaskiniowa) w północno-wschodnim Meksyku, zwłaszcza w rejonie Sierra de El Abra.
Wygląd: Gatunek ten występuje w dwóch formach – powierzchniowej i jaskiniowej. Forma powierzchniowa posiada dobrze wykształcone oczy i srebrzyste ciało z delikatnym połyskiem oraz przezroczystymi płetwami. Natomiast forma jaskiniowa (ślepiec jaskiniowy) całkowicie pozbawiona jest pigmentu i barwników, jej ciało ma różowawy lub biało-przezroczysty kolor. Oczy są zredukowane i najczęściej całkowicie zarośnięte skórą. To przykład przystosowania do życia w całkowitej ciemności.
Rozmiar: do około 8–9 cm w akwarium.
Długość życia: 3–6 lat; w dobrych warunkach może dożyć nawet 10 lat.
Typ środowiska: forma powierzchniowa – zamieszkuje przejrzyste rzeki, strumienie, jeziora o umiarkowanym prądzie. Forma jaskiniowa – zasiedla jaskinie całkowicie pozbawione światła, zwykle o stałej temperaturze i wysokiej zawartości minerałów.
Wystrój zbiornika: gatunek odporny i mało wymagający. Można trzymać go w akwarium towarzyskim. Forma jaskiniowa dobrze czuje się w zbiornikach z łagodnym oświetleniem (lub jego brakiem - wystarczy dzienne), ciemnym podłożem i kryjówkami z kamieni. Rośliny nie są konieczne, choć można stosować gatunki cieniolubne. Kamienie warto poustawiać wzdłuż ścian zbiornika i po jego środku. Ryby i tak będą się dobrze orientować po ich obecności i nie będą na nie wpadać.
Wymagane parametry wody: pH 6,5–7,5 dla formy powierzchniowej i 7,2-7,8 dla formy jaskiniowej, woda może być lekko twarda do średnio twardej.
Temperatura: Zalecana 20–25°C.
Zalecany minimalny litraż: minimum 80 litrów dla grupy 8 osobników.
Zachowanie: Ryba towarzyska, stadna, spokojna. Powinna być trzymana w grupach minimum 8 osobników, gdyż wówczas zachowuje się bardziej naturalnie i mniej nerwowo. Forma jaskiniowa mimo braku wzroku potrafi się dobrze orientować w przestrzeni przy pomocy linii bocznej. W stosunku do innych gatunków jest pokojowa, ale może podskubywać długie płetwy powolnych ryb, dlatego należy unikać takich połączeń.
Dieta: wszystkożerna – w naturze żywi się drobnym planktonem, larwami owadów i detrytusem. W akwarium chętnie pobiera pokarm suchy, mrożony i żywy. Forma jaskiniowa łatwo uczy się pobierania pokarmu z powierzchni lub z dna. Wskazane urozmaicanie diety np. rozwielitką, larwami komarów i drobnymi granulami.
Dymorfizm płciowy: niewielki – samice są pełniejsze w partii brzusznej, szczególnie w okresie tarła.
Rozmnażanie: możliwe w warunkach akwariowych, choć stosunkowo rzadko praktykowane. Tarło odbywa się w toni wodnej lub na liściach roślin. Samica może złożyć od 100 do 500 ziaren ikry. Rodzice mogą zjadać ikrę, dlatego zaleca się przeniesienie ich do oddzielnego zbiornika. Wylęg następuje po ok. 24–36 godzinach, a narybek zaczyna żerować po kilku dniach. Karmienie najlepiej rozpocząć od pyłu w zawiesinie i wylęgu solowca.
Uwagi: Astyanax mexicanus w formie jaskiniowej to wyjątkowy przykład ewolucji – zanik oczu i pigmentu to adaptacja do ciemności. Jest to wytrzymały i polecany gatunek także dla początkujących akwarystów, pod warunkiem zapewnienia mu towarzystwa i odpowiedniego litrażu. Forma powierzchniowa jest rzadziej spotykana w handlu, forma jaskiniowa – ślepiec jaskiniowy – dostępna bywa okresowo i nie jest zbytnio popularna z uwagi na swój wygląd.
Zobacz także: brak.