Zdjęcie: Bradley Rasmussen, Cyprinodon rubrofluviatilis.
Nazwa gatunkowa: Cyprinodon rubrofluviatilis.
Nazwa polska: brak stosowanej oficjalnie; potocznie w jęz. ang. „pupfish z Red River”.
Występowanie geograficzne: systemy rzek Red River i Brazos River (USA, stany Teksas i Oklahoma), z udokumentowanymi introdukcjami w niewielkich zbiornikach Teksasu.
Wygląd: samce w szacie godowej przybierają oliwkowo-szare tło z szeregiem jasnych, perłowych plamek na bokach i lekko pomarańczowym obrzeżeniem płetw, podczas gdy samice pozostają srebrzystoszare z dyskretnym deseniem. Poza okresem godowym ryby są szarawo-srebrzyste.
Rozmiar: do 6 cm; zazwyczaj 3–4 cm w akwariach.
Długość życia: 2–3 lata.
Typ środowiska: strumienie i główne koryta małych rzek o podłożu piaskowo-żwirowym; gatunek chętnie wykorzystuje skrajnie płytkie kałuże i zatoczki, gdzie temperatura i zasolenie mogą się silnie wahać.
Wymagane parametry wody: pH 7,0-8,2; woda śrdnio-twarda do twardej, gatunek toleruje zarówno wodę słodką, jak i słonawą (w terenie spotykany przy zasoleniu do 10 ‰).
Temperatura: 22–30 °C, optymalnie 24–28 °C, z krótkotrwałą tolerancją wyższych wartości nawet do 33 °C. W naturze zamieszkuje płytkie, piaszczyste odcinki strumieni i małych rzek, często w wodzie ekstremalnie płytkiej i nagrzanej nawet do 37 °C, co czyni go jednym z najlepiej przystosowanych gatunków karpieńcowatych do wysokich temperatur i niskiego przepływu wraz z niskim poziomem natlenienia wody.
Zalecany minimalny litraż: 60 l dla pary lub haremowego układu 1♂ + 2-3♀; przy większej grupie 6-7 osobników - minimum 100-120 l. w akwarium jednogatunkowym.
Wystrój zbiornika: otwarte piaszczyste podłoże z płaskimi kamieniami, rośliny niewymagane, ale można dodać odporne gatunki (np. nurzaniec) dla częściowego zacienienia. Oświetlenie mocne, ryby potrzebują przestrzeni do aktywnego pływania.
Zachowanie: ruchliwy i umiarkowanie terytorialny; samce podczas tarła zajmują niewielkie rewiry na dnie i prezentują zalotne drgania płetw. Agresja maleje przy większej liczbie samic (samce napastują często samice). Na otwartych łachach piasku ryby potrafią się lekko zagrzebywać w piasku i wtapiać w otoczenie używając kamuflażu.
Dieta: przede wszystkim larwy ochotek, komarów i inny drobny bentos; w akwarium przyjmuje mrożonki (rozwielitka, solowiec), żywy plankton oraz wysokobiałkowe granulaty.
Dymorfizm płciowy: samce intensywniej wybarwione, z wyraźnym perłowym wzorem i dłuższymi promieniami płetw nieparzystych; samice bledsze, krąglejsze.
Rozmnażanie: możliwe w akwarium z piaszczystym substratem; samce kopią płytkie zagłębienia i zapraszają samice do składania ikry pojedynczo. Tarło odbywa się na jamą. Inkubacja trwa 7–9 dni (25 °C); narybek początkowo wymaga drobnego pokarmu - pierwotniaków lub pyłu z mikroalg, po tygodniu przyjmuje wylęg solowca.
Uwagi: choć w terenie bywa liczny, w handlu akwarystycznym występuje rzadko i uchodzi za bardziej wymagający niż C. variegatus; wymaga wysokiej temperatury, dobrej filtracji i przykrycia (dobrze skacze). Żyje w różnych siedliskach rzecznych (od wód słonawych po słodkie odcinki śródlądowe), toleruje zmienne warunki, tworzy liczne, stabilne populacje. Zbiorniki zasolone znajdują się również wewnątrz lądu (nie tylko w typowych ujściach rzek), gdyż silnie parujące płytkie stawy i rzeki zwiększają okresowo swoje zasolenie.