Gambusia affinis.
Nazwa gatunkowa: Gambusia affinis.
Nazwa polska: gambuzja pospolita.
Występowanie geograficzne: pierwotnie gatunek ten występował w Ameryce Północnej w południowym USA i północnym Meksyku. Ze względu na to, że w jego diecie znajduje sie spory udział larw komara gatunek został introdukowany w wielu innych miejscach np. w Europie (Portugalia, Hiszpania, Włochy, Albania, Grecja, Turcja), w Ameryce Południowej (Argentyna, Urugwaj, Chile), w Australii, na Hawajach itd.
Wygląd: tułów i płetwy są bardzo podobne do dzikiej formy gupika pawie oczko, z tym, że gambuzje są nieco masywniejsze i posiadają nieco mniejsze płetwy. Gambuzje są w kolorze beżowym lub brudnożółtym, niektóre populacje są szarawe. Tułów nieco przezroczysty.
Rozmiar: samice do 6,5 cm, samce natomiast są nieco mniejsze rosną do ok. 4 cm.
Długość życia: średnio ok. 3,5 roku.
Typ środowiska: wody różnego typu - rzeki, jeziora, stawy, zazwyczaj zarośnięte. Ryby posiadają duże zdolności adaptacyjne i żyją z reguły w różnorodnych środowiskach. W Europie zaadoptowały się do zbiorników wodnych w których chłodzone są reaktory elektrowni atomowych - np. w Czechach, Słowacji i na Węgrzech. Tolerują również niewielkie zasolenie (bywają spotykane w estuariach w ujściach rzek do słonowodnych mórz) - zakres 1-3‰
Wymagane parametry wody: zalecane pH 6,5-7,8 oraz GH 10-20.
Zalecany minimalny litraż: 60 l.
Zachowanie: spokojne i towarzyskie, nadają się do akwariów towarzyskich. Samce względem siebie nigdy nie są agresywne, jednak często napastują samice. Zaleca się trzymanie tych ryb w przewadze samic (w stosunku 3:1), aby uniknąć ich zamęczenia przez samce. Wskazane kryjówki utworzone z gęsto posadzonych roślin. Gambuzje należy trzymać w grupie minimum 6 osobników.
Dieta: wszystkożerne - w naturze najczęściej żywią się niektórymi glonami, detrytusem, larwami komarów i innych owadów, niewielkimi bezkręgowcami. W akwarium chętnie zjedzą każdy rodzaj pokarmu. Ich dietę należy urozmaicać w pokarmy żywe i mrożone. W akwariach nie ma żadnych problemów ze skarmianiem tych ryb. Należy zadbać o dodatek pokarmu roślinnego. Nie niszczą roślin. Mają jednak ogromną przemianę materii i bardzo zanieczyszczają zbiornik (wymagana bardzo wydajna filtracja).
Dymorfizm płciowy: samiec mniejszy, posiada gonopodium (narząd kopulacyjny). Samica większa z wydatniejszym brzuchem.
Rozmnażanie: bardzo łatwe, ryby stale się rozmnażają w każdych warunkach. Samice są ciągle w ciąży, którą można rozpoznać po ciemnej plamie w okolicach narządów rodnych. Samica zwykle rodzi do kilkunastu sztuk młodych w jednym miocie. Duże samice wielkości 6 cm są w stanie urodzić nawet 50-70 sztuk narybku jednorazowo. Samice są zdolne do przechowywania nasienia, więc raz zapłodnione mogą wydawać na świat młode przez następnych kilka miesięcy. Narybek jest od razu po porodzie samodzielny i nawet specjalnie nie karmiony potrafi osiągnąć dorosłość.
Uwagi: gambuzja może się krzyżować z gupikami, więc nie należy tych ryb trzymać wspólnie w jednym zbiorniku. gatunek jest uważany za dość odporny pod kątem chorób, wahań temperatury, diety. Gatunek bywa mylony z dwoma innymi rzadziej występującymi gatunkami gambuzji, które również można spotkać w akwariach - Gambusia holbrooki, gambuzją kropkowaną, zwana także gambuzją Holbrooka oraz Gambusia vittata. Oba gatunki różnią się drobnymi szczegółami w budowie i mają takie same wymagania oraz specyfikę jak gambuzja pospolita.