Krab tęczowy (Cardisoma armatum) jest najczęściej spotykanym krabem w sprzedaży, dostępnym w wielu polskich sklepach zoologicznych. W naturze zwierzęta te osiągają prawie 20 cm szerokości swojego karapaksu, ale w warunkach domowych rozmiar ten nie przekracza zwykle 10 cm. Wszystkie osobniki dostępne w sprzedaży pochodzą z odłowu, ponieważ w naturalnym środowisku zwierzęta te są dość liczne i nie ma konieczności ich hodowli. Kraby tęczowe są drapieżnikami, zamieszkującymi słonawe wody północnego wybrzeża Ameryki Południowej – a więc Brazylię, Surinam, Gujanę i Wenezuelę, a także wyspy na Morzu Karaibskim – Karaiby, Trynidad i Tobago oraz Antyle Holenderskie. Ponadto występują one także w niektórych miejscach na zachodnim wybrzeżu Afryki, gdzie zostały prawdopodobnie zawleczone na statkach przypływających po niewolników, a miało to miejsce jeszcze w czasach kolonialnych. Jednak nie występują one tam tak licznie jak w Ameryce. W niewoli żyją około 6 lat, natomiast w naturze nawet 10. Jak sama nazwa wskazuje - krab tęczowy jest zwierzęciem przepięknie ubarwionym. Kolor niebieski bardzo ładnie opalizuje. Kolory na ciele płynnie przechodzą w inne barwy. W niektórych krajach Europy Zachodniej mówi się, że jest to krab trójkolorowy, ponieważ dominującymi kolorami są niebieski, czerwony i biały, ale można znaleźć także akcenty brązu, czerni czy fioletu. Kraby te pod spodem są zupełnie białe. Ponadto potrafią zmieniać kolorystykę w zależności od przyjmowanego pokarmu.

Krab teczowy2

Krab tęczowy, tak jak większość krabów ma bardzo ciekawą budowę aparatu wzrokowego. Ma wystające oczy, które widzą dookoła. Stąd ciężko podejść jest to zwierzę niespodziewanie od tyłu, nawet gdy jest całkowicie obrócone, ponieważ doskonale widzi co się za nim dzieje. Gatunek ten nie jest typowym krabem morskim. Żyje na pograniczu wód słonych i słodkich. Raczej zalicza się go do zwierząt słodkowodnych. Ma także trochę inną geometrię ciała niż typowe kraby słonowodne, które mają tułów bardziej spłaszczony. Cechą charakterystyczną Kraba tęczowego jest posiadanie nierównej wielkości szczypiec. Jedna para szypiec jest wyraźnie większa, co dosyć śmiesznie wygląda. Większe szczypce służą temu krabowi głównie do walki lub obrony. Jeżeli spotkamy tego kraba z oboma szczypcami o takiej samej wielkości – oznaczać to będzie, że wcześniej osobnik ten stracił większe szczypce i aktualnie są one w trakcie odrastania i na pewno za niedługi okres czasu staną się one wyraźnie większe, ponieważ kraby mają zdolność do regeneracji (odrastania) utraconych odnóży. Po wylince - czyli zrzuceniu starego pancerza, jedne ze szczypiec stają się wtedy już wyraźnie większe. Należy pamiętać, aby kraba nigdy nie łapać za odnóża, ponieważ zwierzęta te mają bardzo ciekawy mechanizm obronny. Potrafią odrzucić złapane przez agresora odnóże, po to aby dokonać szybkiej ucieczki. Dlatego powinniśmy zwierzęta te chwytać za karapaks.

Gatunek ten przechodzi wylinkę około 20 razy w ciągu całego swojego życia i zawsze proces ten odbywa się w wodzie. Odstępy między kolejnymi wylinkami zwiększają się wraz z wiekiem kraba. Młode kraby zrzucają pancerz co około 4 tygodnie, podczas gdy kilkuletnie osobniki robią to co kilka miesięcy, a w końcowej fazie życia raz do roku. Wylinka jest najbardziej newralgicznym momentem w życiu kraba. Przed wylinką kraby stają się płochliwe, apatyczne i próbują się całkowicie zaszyć w jakiejś kryjówce. Nie przyjmują wtedy również pokarmu. Po zrzuceniu pancerza w żadnym wypadku nie należy kraba dotykać ani przenosić, ponieważ nowy karapaks jest wówczas bardzo miękki i w ten sposób można zwierzę to uszkodzić lub nawet uśmiercić. Po wylince krab potrzebuje dwie lub trzy doby spokoju, aby nowy karapaks uległ wstępnemu stwardnieniu. Starego pancerza nie wolno usuwać z akwarium, ponieważ krab chętnie go skonsumuje. Dostarczy mu on potrzebnych mikroelementów do rozwoju nowego pancerza. Zaraz po wylince krab nabiera ciemnogranatowego koloru. Po przebyciu wylinki stymuluje się też regeneracja utraconych odnóży. Całkowity proces odrastania straconych kończyn trwa zwykle do maksymalnie trzech wylinek.

Kraby, które utraciły oba szczypce najczęściej zdychają z głodu, ponieważ nie są w stanie podawać sobie pokarmu do otworu gębowego. Sztuczne karmienie w takim przypadku nie przynosi dobrych efektów, ponieważ krab zwykle stara się uciekać. Najlepiej jest wówczas umocować pokarm w taki sposób w akwarium, aby krab miał go na wysokości aparatu gębowego i mógł w ten sposób łatwo pożywić się w miarę kruchym kawałkiem pokarmu. Kraby te są głównie padlinożercami, ale jedzą praktycznie wszystko. Zjedzą chętnie większość warzyw i owoców. Skonsumują kalafiora, brokuła, dynię, groch, paprykę, marchew i kukurydzę. Natomiast z owoców - banana, melona, brzoskwinię, jabłko, gruszkę, śliwki, winogrona i czereśnie. Niektóre informacje mówią o tym, że nie zaleca się podawania tym zwierzętom sałaty, szpinaku i pokrzywy, ponieważ rośliny te zawierają szczawiany, które wiążą wapń i uniemożliwiają jego przyswajanie. Wapń jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania tych stworzeń z uwagi na hitynową budowę pancerza. Wskazane jest więc ewentualne dostarczanie im wapnia w postaci ślimaków z muszlami, skorupek kurzego jaja (ugotowanych), kredy szkolnej, wapna kondycyjnego dla żółwi, sepii i suszonych krewetek. Wszystkie te rzeczy podajemy krabom na lądzie, aby nie wpływały na zmianę PH wody w zbiorniku. Kraby tęczowe chętnie zjadają także mięso. Do karmienia najbardziej poleca się podawanie białego mięsa rybnego z filetów, ale zwierzęta te zjedzą także małe ryby, które podamy im w całości (np. stynkę). Niektórzy hodowcy trzymają słodkowodne ryby jajożyworodne w oddzielnym akwarium jak gupiki, mieczyki, platki i molinezje, które łatwo się mnożą i w ten sposób są przeznaczane na pożywienie dla krabów. Inni natomiast karmią swoje kraby także białym mięsem kurcząt czy indyka. Można podawać także większe robaki, dżdżownice, krewetki czy ślimaki. Ciekawostką w menu tego kraba są jego własne odchody - jest to zachowanie całkowicie naturalne także dla wielu innych gatunków krabów i nie oznacza że organizmy postępują tak z głodu.

Co do chorób tych zwierząt to najczęściej są one związane z nie odpowiednimi warunkami hodowlanymi. Skorupiaki te często chorują gdy mają nieodpowiednią wodę, tzn. za niskie PH lub gdy woda jest nieświeża i ma nieodpowiednią temperaturę. Często także wtedy gdy dieta jest zbyt monotonna i za mało bogata w wapń. Akwarium – powinno być tak zaaranżowane, aby miało część lądową i wodną. Akwaryści często robią błąd trzymając te kraby w typowych akwariach, podobnie jak gatunki krabów mangrowych. Tymczasem zarówno kraby tęczowe i jak i mangrowe są spotykane zarówno na lądzie jak i w wodzie. Dlatego takie też warunki należy im zapewnić także w domowej hodowli. Ląd można poukładać z większych kamieni. Pamiętając o kryjówkach – jaskiniach, tunelach i zakamarkach zarówno pod wodą jak i na lądzie. Jednak najlepiej aby część lądowa posiadała piaszczystą lub żwirową plażę, w której krab będzie mógł sobie spokojnie kopać. Połączenie wody i piasku na lądzie jest dosyć kłopotliwe, ponieważ krab zapewne poczuje się architektem i szybko rozmontuje całą plażę, przekopując ją wzdłuż i w szerz co spowoduje rozmycie się piasku w wodzie i zatopienie piaszczystego wybrzeża. Dlatego zaleca się wklejenie szyby w poprzek akwarium, która odzieli piasek od wody. Linię styku wody z plażą można wówczas zamaskować kamieniami. Taki zabieg nie pozwoli na zatopienie plaży.

Nie zaleca się sadzenia żadnych roślin ani pod wodą ani na lądzie, ponieważ krab napewno wszystkie zje. Nie zaleca się także umieszczania sztucznych roślin, które kraby tęczowe będą sobie ciąć na drobne kawałeczki. Można natomiast użyć korzeni, które będą się nadawać zarówno na ląd jak i pod wodę, ale najpierw należy je wygotować w solance, aby drewno nie było skłonne do pleśnienia. Część wodną najlepiej wysypać żwirem lub piaskiem i przy okazji zrobić kilka kryjówek z kamieni. Wartość poziomu wody nie jest aż tak bardzo istotna, może to być 20 cm, ale także i więcej. Znacznie ważniejsze jest urządzenie zbiornika.

Akwarium powinno być przykryte, ponieważ krab ten świetnie się wspina po kablach od grzałki czy filtra. I zwyczajnie może nam niepostrzeżenie uciec ze zbiornika. Akwarium powinno być oświetlane przez 12 godzin dziennie, a żarówka powinna emitować światło UV. Idealne warunki dla kraba tęczowego to temperatura w dzień na poziomie 28°C i w nocy 21-24°C. Temperatura hodowli nie powinna przekraczać zakresu od 20 do 30°C. Spadek poniżej 18°C krab tęczowy może przypłacić życiem. Część wodna powinna zawierać filtr i grzałkę. Woda powinna mieć temperaturę najlepiej na stałym poziomie 25 lub 26°C i PH w granicach od 6 do 8. W polskich warunkach będzie się nadawać w zasadzie każda kranówka po odstawieniu na okres nie krótszy niż jedną dobę, po to aby całkowicie uwolnił się chlor, który w tym czasie odparuje. Zwierzęta te są na niego bardzo wrażliwe. Nie zaleca się stosowania żadnych środków chemicznych do uzdatniania i neutralizacji chloru. Woda dla kraba tęczowego powinna zawierać niewielki dodatek soli morskiej nie jodowanej (np. jedna płaska łyżeczka na 10 litrów wody). Nie wolno stosować soli kuchennej. Kraby tęczowe hodowane w wodzie słodkiej bez żadnego dodatku soli morskiej są bardziej podatne na choroby i infekcje grzybicze. Proste doświadczenie polegające na umieszczeniu na lądzie muszli napełnionej wodą morską skutkuje tym, że zwykle krab dopada szybko do tego miejsca i mocząc szczypce w takiej wodzie wkrapla sobie słoną wodę do otworu gębowego. Natomiast umieszczenie małej miski ze słoną wodą na lądzie przy hodowli kilku krabów tęczowych najpewniej spowoduje walkę miedzy nimi o ten obiekt. Jest to dowód na to, że jednak woda słona powinna być temu gatunkowi co pewien czas podawana jak i niewielki dodatek rozpuszczonej soli morskiej powinien się znaleźć również w części wodnej akwarium.

Kraba tęczowego najlepiej jest trzymać pojedynczo, ponieważ są to zwierzęta silnie terytorialne, które na zbyt małej przestrzeni będą często ze sobą walczyć. A to będzie prowadzić do utraty odnóży i śmierci słabszych osobników. Posiadając bardzo duży zbiornik (np. 450 litrów) można trzymać te zwierzęta w haremie, posiadając jednego samca i 2 lub 3 samice, pamiętając także o tym, aby wszystkie sztuki były jednakowej wielkości, żeby mogły się obronić przed wzajemnymi atakami. Jednak wówczas trzeba zapewnić krabom także większą liczbę kryjówek. Nie zaleca się hodowania krabów z innymi zwierzętami - jak np. z rybami, krewetkami czy ślimakami. Prędzej czy później krab je wszystkie pozabija.

Kraby tęczowe są rozdzielnopłciowe. Samca i samicę rozróżnia się po budowie odwłoka. U samicy odwłok jest szerszy, ponieważ jest on wykorzystywany do noszenia jajeczek i ma on kształt litery C. U samca natomiast jest on wąski i wygląda jak litera V. Do rozrodu konieczna jest woda morska. Kraby tęczowe udają się wtedy nawet na kilku kilometrowe wędrówki w kierunku brzegów morza czy oceanu. Do stosunku dochodzi gdy samiec zapładnia jaja umieszczone w odwłoku samicy. Zaraz po wykluciu małe kraby stają się całkowicie samodzielne. Samica wypuszcza je wtedy do słonej wody. Tam dorastają i dopiero po pewnym czasie przenoszą się do wód słonawych, a więc do miejsc gdzie woda słodka miesza się z morską. Podczas wylęgu w akwarium konieczne jest dobre naświetlanie i ciepło. Największy problem stanowi podawanie pokarmu tym młodym skorupiakom. Rozmnażanie w niewoli jest możliwe, ale jest jednocześnie bardzo trudne i zupełnie nie opłacalne, ponieważ ilość włożonej pracy w utrzymanie larw nie kalkuluje się ekonomicznie.

Zwierzęta te można oswoić, ale jest to zadanie bardzo trudne. Wówczas taki krab nie będzie się bał swojego opiekuna, a nawet jest możliwość, że nie będzie miał oporów aby jeść z pensety. Jednak trzeba na to poświęcić bardzo dużo czasu i uwagi. Najlepsze rezultaty odnosi się, gdy praca z krabem jest w godzinach jego największej aktywności, a więc rankiem i późnym wieczorem oraz wtedy, gdy proces oswajania łączy się z karmieniem. Należy pamiętać, że kraby w zasadzie są żywotne także w nocy, więc z akwarium mogą dochodzić nas odgłosy drapania czy stukania.

Tekst i zdjęcia: Tommy Aquario.

Kliknij, aby zobaczyć ten artykuł w formie filmu

Zgoda na pliki cookie i przetwarzanie danych

Na naszej stronie internetowej używamy plików cookie. Niektóre z nich są niezbędne dla funkcjonowania strony, inne pomagają nam w ulepszaniu tej strony i doświadczeń użytkownika (Tracking Cookies). Możesz sam zdecydować, czy chcesz zezwolić na pliki cookie. Należy pamiętać, że w przypadku odrzucenia, nie wszystkie funkcje strony mogą być dostępne.