Grafika: Tommy Aquario, skały ułożone w tzw. wyspę

W zasadzie w akwariach morskich można spotkać głównie tylko kilka podstawowych typów aranżacji. W tym artykule postaramy się omówić jedynie te najczęściej występujące. Dotyczą one przede wszystkim ustawienia kamienia - skały wapiennej, jako że w akwarystyce morskiej jest to dominujący materiał aranżacyjny.

Pamiętajmy, że akwaria morskie dzielą się na trzy podstawowe typy, którymi są:

- akwaria rafowe, gdzie skały obsadza się koralowcami.

- skalniaki, w których skały zostawia się odkryte (nie stosuje się makroglonów i koralowców). Zazwyczaj tego typu zbiorniki przeznacza sie pod gatunki ryb, które uszkadzają korale lub mają je w swojej diecie.

- glonaria, w których sadzi się makroglony. Niekiedy te zbiorniki mogą być pozbawione skał, jednak z aranżacją skalną wyglądają bardziej atrakcyjnie.

Aranżacja typu wyspa

To najpopularniejszy typ aranżacji w akwariach morskich, który nadaje się zarówno do akwariów rafowych, skalniaków jak i pod glonaria. Zaletą tego typu rozwiązania jest to, że kamień nie dotyka szyb i jest stabilnie poukładany. W wyspie z gruzu dodatkowo tworzą się szczeliny i groty, które mogą służyć jako doskonałe kryjówki dla niektórych zwierząt. Aranżacja typu wyspa nie wymaga klejenia skały. Samych wysp - szczególnie w dużych zbiornikach może być więcej - dwie, trzy czy nawet kilka.

Grafika: Tommy Aquario, aranżacja typu wyspa składająca się z dwóch wysp.

Ciekawostką jest to, że ten typ aranżacji pojawia się także w akwariach słodkowodnych, więcej o tym w linku poniżej:

Kliknij, aby przejść do artykułu o aranżacji typu wyspa

Aranżacja arkadowa

Również często stosowana ale zwykle tylko w zbiornikach rafowych. W typowych skalniakach i glonariach wygląda bardzo nie naturalnie (dlatego tam nie występuje). Aranżacja ta wymaga klejenia w środku zbiornika przed jego zalaniem (nie da się jej przenosić). Po jej wykonaniu wygląda niczym antyczne Stonehenge. Natomiast w zbiornikach z koralami dla których jest przeznaczona wygląda niezwykle atrakcyjnie, zwłaszcza gdy koralowce całkowicie zajmą kamień. Wówczas tworzą się pięknie obrośnięte łuki arkadowe, przez które przepływają ryby. 

Grafika: Tommy Aquario, aranżacja arkadowa.

Aranżacja talerzowa

Jest stosowana jedynie w akwariach rafowych z koralowcami lub z ukwiałami i wymaga klejenia w środku zbiornika przed jego zalaniem, gdyż także nie da się jej później przenosić. Na pionowych słupkach klei się płaskie kamienie w kształcie talerzy, które służą do obsadzania ich koralowcami. Najczęściej jeden talerz jest przeznaczany pod jeden gatunek korala (niekoniecznie). Układ talerzowy przypomina nieco swym kształtem zbiorowisko grzybów. W konstrukcjach ze sztucznej skały występują nawet grzybki piętrowe. Niestety nie da się ich wykonać klejąc normalną skałę (poza dwustopniowymi grzybkami), ponieważ takie wielopiętrowe konstrukcje są bardzo kruche a ich zawalenie może spowodować znaczne szkody. Natomiast zwykłe - jednopiętrowe grzyby nie są trudne w budowie o ile posiada się kamienie o odpowiednich kształtach - najlepsze do budowy są skały o kształcie walcowatym i płaskim talerzowatym. W tego typu kompozycjach stosuje się znacznie mniej skały niż w aranżacjach typu wyspa lub arkadowych. Dzięki temu w akwarium jest więcej wody w obiegu a korale lepiej się prezentują i mają więcej miejsca do swojej dyspozycji. Ponadto rzadziej występują wojny chemiczne między koralowcami, gdyż korale są od siebie odseparowane. Słupki również się obsadza ale z reguły mniejszymi gatunkami korali (np. zooanthusy czy briareum).

Grafika: Tommy Aquario, aranżacja talerzowa (grzybkowa).

Aranżacja punktowa (samotne skałki)

Jest to bardzo rzadko spotykany typ aranżacji wśród polskich akwarystów, jednak nieco bardziej znany m.in. w USA. Wykorzystuje się kawałki skał, które ustawia się pojedynczo - zwykle większe z tyłu a mniejsze z przodu. Sam układ samotnych skał co prawda nie jest zbyt atrakcyjny, jednak ma on kilka plusów. Jednym z nich jest idealne obmywanie każdego kawałka skały niemal ze wszystkich stron (poza podstawą skały). Dzięki czemu cyrkulacja wody względem skały jest na bardzo wysokim poziomie. Ponadto powstaje mnóstwo miejsca dla korali. Powierzchnia skał pod uprawę koralowców jest wówczas maksymalnie wykorzystana. Układ ten wygląda dosyć ciekawie dopiero wtedy, gdy skały są dobrze obrośnięte (koralami lub makroglonami). W typowych skalniakach taki układ nie jest zbyt ciekawy.

Grafika: Tommy Aquario, aranżacja punktowa (pojedynczo ułożonych skał).

Aranżacja typu brama

Ta kompozycja zazwyczaj jest stosowana w mniejszych akwariach rafowych i jest bardzo trudna do wykonania. Wymaga odpowiedniego wyważenia - podstawa musi utrzymać stabilnie całą obręcz. Dodatkowo sama obręcz składająca się z kawałków kamienia wymaga usztywnienia, które zwykle tworzy się z zagiętego metalowego drutu, który okleja się kamieniem dookoła. Pręt powinien być powleczony warstwą izolacji PCV i dodatkowo oklejony silikonem (zwłaszcza jego metalowe końcówki). Aranżacje typu brama (zwanej również czasem wrotami) spotyka się znacznie rzadziej w akwariach. Zwykle obsadza się tą kamienną obręcz koralowcami.

 Grafika: Tommy Aquario, aranżacja typu brama.

Aranżacja mieszana - nieregularna

To w zasadzie kombinacja pozostałych typów, które są połączone w jedną konstrukcję. Może ona zawierać zestawienie ze sobą dwóch typów aranżacji lub nawet kilku, gdy przykładowo połączy się ze sobą wyspę, pojedyncze skały, talerze, kikuty skalne, arkady itp. W tym przypadku również można wzmacniać konstrukcję elastycznym giętkim powlekanym drutem. Sterczące kikuty skalne wymagają usztywnienia powlekanym drutem i odpowiedniego wyważenia. Ten układ najbardziej nadaję się do akwariów rafowych z koralowcami.

Grafika: Tommy Aquario, aranżacja mieszana (nieregularna).

Aranżacja typu zbocze

Aranżacja imitująca zbocze jest najczęściej stosowana w akwariach typu skalniak, ale czasami można ją spotkać także w glonariach i akwariach rafowych. Zbocze układa się z kawałków kamienia, które opiera się o tylną szybę. Nie nadaje się ona do zbyt długich i wysokich akwariów ponieważ wytwarza siłę napierającą na tylną szybę. Najczęściej spotyka się te kompozycje w zbiornikach o maksymalnej długości 100 lub 120 cm. Warto dla własnego spokoju, aby akwarium przeznaczone pod tą aranżację posiadało listwy wzmacniające wzdłużne i poprzeczne. Plusem jest tutaj to, że ta kompozycja tworzy jednocześnie naturalne tło w akwarium i przeznacza przednią jego część pod ekspozycję ryb. Dzięki temu są one stale widoczne w zbiorniku. Minusem natomiast jest samo czyszczenie szyb w miejscach gdzie kamień łączy się z szybą. Zwykle doczyszczenie tych miejsc będzie wymagało od akwarysty systematycznego użycia pędzelka i szczoteczki do zębów. Przy odpowiednio przemyślanym ustawieniu aranżacja ta nie wymaga żadnego klejenia.

Grafika: Tommy Aquario, aranżacja typu zbocze.

 Grafika: Tommy Aquario, aranżacja typu zbocze (widok przez boczną szybę akwarium).

Aranżacja dywanowa

To nic innego jak równo ułożone podłoże z drobnego gruzu skalnego (lub z lekkim przechyłem w górę w stronę tylnej szyby). Jest to namniej atrakcyjny układ aranżacyjny w akwariach morskich i dlatego jest bardzo rzadko stosowany. W akwariach rafowych z koralowcami nie występuje - ze względu na małą powierzchnię przeznaczoną pod korale. W akwariach skalnych również nie spotykany, zatem czasami stosowany jest w akwariach z makroglonami.

Grafika: Tommy Aquario, aranżacja typu "dywan".

Słowo na koniec - praktyczna porada

Po wyborze typu aranżacji kamiennej, które chcemy zbudować w naszym akwarium morskim warto sobie wstępnie poukładać skały w tzw. piaskownicy lub kartonowym modelu - oczywiście o ile jest taka możliwość, gdyż niektóre aranżacje będą wymagać od nas układania już w docelowym szkle wraz z klejeniem. Jednak warto najpierw wypróbować sobie wstępne ułożenie skał. Pozwoli to na odpowiednie rozplanowanie przestrzeni zbiornika. Do tego celu wystarczy nam zwykły karton, metrówka i taśma klejąca. Kartonowy model powinien dokładnie odpowiadać wymiarami naszemu zbiornikowi.

Zdjęcie: Sapik D. Luffy