Nazwa gatunkowa: Euprymna berryi
Nazwa polska: sepiola Berriego.
Występowanie geograficzne: Ocean Indyjski i zachodni Pacyfik – m.in. wody przybrzeżne Indii, Sri Lanki, Filipin, Tajlandii, Malezji i Indonezji. Gatunek spotykany w tropikalnych i subtropikalnych, płytkich rejonach morskich o piaszczystym lub mulistym dnie.
Wygląd: niewielki głowonóg o półkulistym, lekko spłaszczonym płaszczu długości do 3 cm. Ciało krótkie, masywne, miękkie, o barwie szarobrązowej, oliwkowej lub piaskowej, często z opalizującymi plamkami. Posiada narząd świetlny (fotofor) na spodzie ciała, wykorzystywany do kamuflażu. Ramiona krótkie, równej długości, zakończone licznymi przyssawkami.
Rozmiar: długość ciała do 3 cm, z ramionami maksymalnie do około 5 cm.
Długość życia: do 5–8 miesięcy (bardzo krótki cykl życiowy).
Typ środowiska: piaszczyste lub muliste dno przybrzeżne, najczęściej w lagunach i estuariach, na głębokości 1–20 m. W dzień zakopuje się w podłożu, wystawiając jedynie oczy – aktywna głównie nocą.
Wystrój zbiornika: zbiornik o miękkim, drobnoziarnistym podłożu (piasek lub bardzo drobny żwirek), umożliwiającym zakopywanie się. Konieczne strefy przyciemnione, kryjówki z muszli, połówek orzecha kokosowego, fragmentów rur ceramicznych, doniczek lub PVC. Oświetlenie przytłumione – najlepiej z cyklem dziennym odwzorowującym zmierzch i noc. Nurt wody łagodny, z bardzo drobną cyrkulacją.
Wymagane parametry wody: KH: 7–10, pH: 8.0–8.4, zasolenie: 32–35‰, NO₃ i PO₄: jak najniższe, najlepiej <5 mg/l i <0,05 mg/l. Filtracja delikatna, najlepiej oparta na filtrach kaskadowych lub gąbkowych z dodatkami biologicznymi i chemią absorbującą związki azotu i fosforu. Wloty filtrów należy zabezpieczyć drobną siatką. Falowniki są niewskazane, gdyż mogą poszatkować tego głowonoga..
Temperatura: optymalnie 24–27°C. Woda poniżej 22°C może powodować ospałość i zaburzenia metabolizmu. Powyżej 28°C skraca długość życia i może prowadzić do nagłych zgonów.
Zalecany minimalny litraż: min. 120 l dla jednego osobnika. Zbiornik o wymiarach 80x35x40 cm wystarcza, pod warunkiem dobrej filtracji, szczelnego zamknięcia i przyciemnionego oświetlenia. W większym akwarium można pokusić się o próbę utrzymania pary lub kilku sztuk. Należy unikać łączenia z rybami, krewetkami czy krabami – zostaną potraktowane jako ofiara lub przeciwnik.
Zachowanie: samotnicza, nocna, bardzo płochliwa. W dzień zakopana w podłożu, wieczorem zaczyna eksplorować zbiornik. Potrafi emitować światło za pomocą fotoforu. Zdarza się, że zwierzę nie opuszcza kryjówki przez kilka dni. Szybko się stresuje – nadmiar światła, hałas lub silny ruch wody mogą prowadzić do apatii. Z tego względu oświetlenie dzienne powinno być minimalne. Nie agresywna względem ludzi. Nie należy trzymać więcej niż jednego osobnika w ciasnym zbiorniku – możliwa agresja i kanibalizm. Gatunek nie jest zalecany osobom posiadającym małe dzieci, psa czy kota, które mogą dodatkowo stresować te organizmy.
Dieta: mięsożerna – drobne krewetki, widłonogi, larwy skorupiaków, lasonogi, kryl, kiełże, cienkie fragmenty mięsa ryb morskich. Preferuje pokarm żywy lub świeży. Dobrze przyjmuje mrożone larwy i skorupiaki, rzadziej mrożone ryby. Nie pobiera suchego pokarmu. Ze względu na tryb nocny najlepiej karmić po zgaszeniu światła.
Dymorfizm płciowy: trudny do rozpoznania. Samiec posiada jedno ramię przekształcone w hektokotylus, ale wymaga to obserwacji z bliska pod odpowiednim kątem. W praktyce rozróżnienie płci jest możliwe głównie po zachowaniu godowym.
Rozmnażanie: w niewoli udaje się rzadko, ale istnieją udane przypadki. Samica składa kilkadziesiąt–kilkaset małych jaj, które przykleja do muszli lub kryjówek. Nie przyjmuje w tym czasie pokarmu i umiera po wykluciu młodych. Larwy są planktoniczne – wymagają bardzo drobnego, żywego pokarmu (np. larw widłonogów, nicieni morskich). Pełny rozwój larw w akwarium jest bardzo trudny i wymaga oddzielnych, silnie doświetlonych zbiorników hodowlanych.
Uwagi: Euprymna berryi to jeden z nielicznych przedstawicieli głowonogów, który może być hodowany w akwarium domowym o niewielkiej objętości. Ze względu na krótki cykl życiowy, wrażliwość na parametry wody i aktywność nocną, jest to gatunek wymagający, ale niezwykle ciekawy dla bardziej zaawansowanych akwarystów morskich. Niewielkie rozmiary, spokojne usposobienie i nietypowy tryb życia (emitowanie światła, zakopywanie się) czynią go unikalnym mieszkańcem akwariów morskich. W warunkach domowych rzadko dostępny, najczęściej importowany z Azji Południowej. Należy bezwzględnie unikać wszelkich szczelin w pokrywie akwarium – może próbować wydostać się nocą.
Euprymna berryi, jak i inne sepiolki (Sepiolida), wykazuje cechy wspólne dla kałamarnic, mątw i ośmiornic, choć nie należy bezpośrednio do żadnej z tych grup. To trochę taki "głowonóg-hybryda", ale klasyfikowany osobno.