Labrus bergylta, osobnik złowiony na wędkę (Wyspy Brytyjskie).
Nazwa gatunkowa: Labrus bergylta.
Nazwa polska: wargacz tęczak.
Występowanie geograficzne: Wschodni Atlantyk – od Norwegii i Islandii na północy, poprzez Wyspy Brytyjskie, wybrzeża Francji, Hiszpanii i Portugalii, aż po Maroko i Makaronezję (Azory, Madera, Wyspy Kanaryjskie). Nie występuje w Morzu Śródziemnym.
Wygląd: ciało masywne, wrzecionowate, bocznie spłaszczone. Pysk krótki, silny, z grubymi wargami. Ubarwienie bardzo zróżnicowane – od oliwkowozielonego, beżowego i brązowego po czerwonawe lub pomarańczowe. Często obecne nieregularne jasne plamki lub marmurkowe desenie na całym ciele. Samce w okresie rozrodu mogą mieć bardziej intensywne barwy. Płetwa grzbietowa długa, o zróżnicowanych promieniach, rozciągająca się niemal na całej długości ciała; płetwa ogonowa lekko zaokrąglona.
Przeciętny rozmiar: zwykle 30–40 cm; maksymalnie do 60 cm.
Długość życia: do około 20 lat w warunkach naturalnych.
Typ środowiska: przybrzeżne, skaliste rejony z bogatym porostem glonów i obecnością szczelin, jaskiń oraz gęstych zarośli podwodnych (np. Laminaria spp.); głębokość od 5 do 30 m (czasem do 50 m). Preferuje miejsca o silnej strukturze przestrzennej.
Wymagane parametry wody: zasolenie: 34–37‰, pH: 8,0–8,4, KH: 8–12°dKH.
Temperatura wody: optymalnie 14–20°C (toleruje sezonowe spadki nawet do 10°C i wzrosty do 22–23°C). Gatunek zimnowodny (akwarium bez ogrzewania).
Zalecany minimalny litraż: 700–1000 l dla dorosłego osobnika; zbiornik musi być przestronny i dobrze natleniony.
Zachowanie: ryba przydenna i terytorialna, aktywna w ciągu dnia. Wykazuje dużą inteligencję i ciekawość wobec otoczenia. Może być agresywna wobec innych osobników swojego gatunku oraz podobnie ukształtowanych ryb, szczególnie w ograniczonej przestrzeni. W okresie rozrodczym samce wykazują silny terytorializm. Wymaga licznych kryjówek i strukturalnie złożonego środowiska. Najlepiej trzymać pojedynczo lub w bardzo dużych zbiornikach z odpowiednio dobranym towarzystwem.
Dieta: wszystkożerna, z przewagą diety mięsożernej. W naturze poluje na mięczaki, skorupiaki, jeżowce, wieloszczety i drobne ryby. W akwarium akceptuje mrożone krewetki, małże, kawałki ryb, stynki, mrożoną artemię, a także wysokiej jakości pokarmy suche i granulat dla dużych ryb morskich.
Dymorfizm płciowy: słabo zaznaczony – samce bywają intensywniej ubarwione i mogą być nieco większe. Z wiekiem mogą zachodzić zmiany płci (proterogyniczny hermafrodytyzm – samice przekształcają się w samce).
Rozmnażanie: sezon rozrodczy przypada na późną wiosnę i lato. Samce budują gniazda z wodorostów i glonów w szczelinach skalnych, gdzie samice składają ikrę. Po zapłodnieniu samiec opiekuje się gniazdem i broni terytorium. Rozród w akwarium nie został dotąd skutecznie udokumentowany, choć teoretycznie możliwy w bardzo dużych zbiornikach (oceanariach) z kontrolowaną sezonowością.
Uwagi: Labrus bergylta to imponujący przedstawiciel wargaczowatych, szczególnie polecany do bardzo dużych zbiorników oceanicznych. Dzięki inteligentnemu zachowaniu i zmiennej kolorystyce stanowi interesujący gatunek obserwacyjny. Wymaga jednak dużej przestrzeni, stabilnych warunków wodnych i odpowiedniego towarzystwa. Nie nadaje się do typowych akwariów rafowych ani małych zbiorników ogólnych.