Zdjęcie: Luke Ovgard, Coryphoblennius galerita.
Nazwa gatunkowa: Coryphoblennius galerita.
Nazwa polska: ślizg czubaty (nieoficjalna nazwa stosowana rzadko).
Występowanie geograficzne: wschodni Atlantyk – od południowej Norwegii i Wysp Brytyjskich po Maroko, Maderę i Wyspy Kanaryjskie. Pospolity również w całym rejonie Morza Śródziemnego oraz miejscami w zachodniej części Morza Czarnego.
Wygląd: ciało krępe, bocznie spłaszczone, z dużą głową i charakterystycznym wyrostkiem skórnymi nad oczami, przypominającymi mały trójkątny zawinięty róg – cecha rozpoznawcza gatunku. Ubarwienie zmienne – od szarooliwkowego do brązowego, z nieregularnymi, ciemnymi i jasnymi smugami, plamkami i kreskami. Samce w okresie rozrodu przybierają intensywniejsze kolory – ciemnobrązowe lub niemal czarne z kontrastowymi żółtawymi lub czerwonymi / rudymi / pomarańczowymi akcentami. Płetwy zaokrąglone, ogonowa stosunkowo krótka.
Rozmiar: dorasta do 7–8 cm w warunkach naturalnych, w akwarium zwykle do 6 cm.
Długość życia: przeciętnie 3–4 lata w warunkach akwariowych.
Typ środowiska: preferuje skaliste wybrzeża, strefę pływową i podpływową, gdzie zasiedla szczeliny w skałach, kamieniach, korzeniach lub konstrukcjach portowych. Spotykany w strefie przybrzeżnej, często w kałużach pływowych i płytkich zatoczkach – od 0 do 5 m głębokości. Dobrze znosi wahania zasolenia, temperatury i poziomu tlenu.
Wymagane parametry wody: KH 7–12, pH 8.0–8.4, zasolenie 28–36‰.
Temperatura: toleruje szeroki zakres 10–28°C, optymalnie 18–24°C.
Zalecany minimalny litraż: dla pojedynczego osobnika lub dobranej pary – minimum 120 l z dużą ilością kamieni, grot i szczelin.
Zachowanie: gatunek terytorialny, silnie przywiązany do miejsca – zazwyczaj zamieszkuje jedną kryjówkę, z której niechętnie się oddala. Samce mogą być agresywne wobec innych samców lub podobnych gatunków w obrębie swojego rewiru. W akwarium aktywny głównie w ciągu dnia, często przesiaduje na kamieniach i obserwuje otoczenie. Potrafi oddychać przez skórę i błonę śluzową jamy gębowej, co pozwala mu przetrwać w wodzie o niskim natlenieniu lub nawet krótkotrwale poza wodą (np. w kałużach pływowych). Nie należy łączyć go z drobnymi rybami o delikatnej budowie, może je zastraszać.
Dieta: wszystkożerny z przewagą składników zwierzęcych – w naturze żywi się drobnymi bezkręgowcami (skorupiaki, wieloszczety, larwy owadów), glonami nitkowatymi i materią organiczną. W akwarium chętnie przyjmuje pokarmy mrożone (ochotka, lasonogi, solowiec), żywe (rureczniki, cyklopy) oraz uzupełniająco suche i roślinne (spirulina, glony nori).
Dymorfizm płciowy: samce większe, o bardziej wydatnym rogu nad oczami i mocniejszych, często ciemniejszych barwach. W sezonie rozrodczym ich kolory stają się bardziej nasycone, a głowa przybiera masywniejszy wygląd.
Rozmnażanie: w naturze sezon rozrodczy przypada na wiosnę i lato. Samiec wybiera kryjówkę (np. szczelinę w skale), do której wabi samice. Po złożeniu jaj samiec pozostaje w gnieździe, opiekując się złożem i wachlując je płetwami aż do wyklucia (4–10 dni w zależności od temperatury). W akwarium możliwe rozmnażanie przy odpowiednich warunkach środowiskowych i zapewnieniu kryjówek lęgowych. Narybek początkowo planktoniczny i wymaga specjalistycznej opieki.
Uwagi: Coryphoblennius galerita to interesujący gatunek dla akwarystów specjalizujących się w chłodnowodnych zbiornikach morskich lub biotopach strefy pływowej. Dzięki swojej odporności i charakterystycznemu wyglądowi może być ciekawym elementem akwarium ekspozycyjnego. Wskazane regularne podmiany wody i zapewnienie naturalnych struktur skalnych.